Ο Άγιος Λάζαρος και η Κύπρος: Το τραγούδι του Λαζάρου

Η Ανάσταση του Λαζάρου επέτεινε το μίσος των Εβραίων που μόλις την έμαθαν ζήτησαν να σκοτώσουν τον Λάζαρο και το Χριστό. Η αρχαία παράδοση λέγει ότι ο Λάζαρος ήταν τότε 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε το επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 μ.Χ. και ο τάφος του στην πόλη των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού». Το έτος 890μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν, κλπ. Χαρακτηριστικό της μετέπειτας ζωής του Λαζάρου λέγει η παράδοση, ήταν ότι δεν γέλασε ποτέ παρά μια φορά μόνο όταν είδε κάποιο να κλέβει ένα πήλινο αγγείο και είπε την εξής φράση: Το ένα χώμα κλέβει το άλλο. Αυτή τη μέρα δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη μόνο απλό Τρισάγιο.

Στην Κύπρο τιμάται με ένα ιδαίτερο τρόπο η Ανάστασης του Λαζάρου από τον Χριστό, καθώς όπως η παράδοσις το αναφέρει μετά την έγερση του εκ του τάφου έφυγε και πήγε στην Κύπρο για να μην τον σκοτώσουν οι Εβραίοι. Στην Λάρνακα έζησε 30 χρόνια και χειροτονήθηκε Επίσκοπος Κιτίου. Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τεράστια σημμασίαν από κάθε είδους άποψη καθώς οι Ιουδαίοι μαθαίνοντας το μεγάλο αυτό θαύμα θα υποδεχτούν τον Χριστό κρατώντας βάγια στα χέρια και ρίχνουν στο έδαφος τα ενδύματά τους για περπατήσει ζητωκραύγαζαν «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου». Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και το θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.

Στην Κύπρο το Σάββατο του Λαζάρο ο ιερέας του χωριού μετά την λειτουργία μαζί με μιαν ομάδα παιδιών, πηγαίνουν στα σπίτια του κόσμου κάνοντας ένα δρώμενο αναπαραστούν την έγερση του, λέγοντας και το πολύ γνωστό "τραγούδι του Λάζαρου"[1]. Ο ιερέας ψέλνει ακολούθως το τροπάριο της ημέρας: "Την κοινήν ανάστασιν...." και για ανταμοιβή η οικοδέσποινα του σπιτιού προσφέρει μερικά αυγά, ή μια αναρή, ή ένα τυρί. Σε πολλά μεγάλα χωριά και πόλεις όπου υπάρχουν φοινικόδεντρα, έκοβαν κλαδιά και τα έμπλεκαν σε βάγια όπου τα κοσμούσαν με λουλούδια, ιδίως με λουλούδια που είναι γνωστά στη Κύπρο ως "λάζαροι".

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ (Μιχάλης Ττερλικκάς)
https://www.youtube.com/watch?v=Xx0mth0zUk0
Από τον δίσκο "Των Γεννών τζαι της Λαμπρής" του Μιχάλη Ττερλικκά.

Το γεγονός τη ανάστασης του Λαζάρου από την Βηθανία από τον Χριστό περιγράφεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Ἔαρ ἡμῖν ἐπέφανεν, τοῖς πᾶσι τὸ μηνῦον

τὴν τοῦ Λαζάρου ἔγερσιν, ξένον, φρικτὸν σημεῖον.

Ἄνθη καὶ ρόδα εὔοσμα, κατάνυξις ψυχῆς τε,
καὶ λέγω σας, ἀκροαταί, εἰς τὴν χαρὰν νὰ εἶσθε.

Ἀκούσατε τὴν ἔγερσιν τοῦ τεταρταίου φίλου

καὶ τὴν χαράν, ἣν ἔλαβον αἱ ἀδελφαὶ ἐκείνου,

διὰ νὰ καταλάβετε τί εἶναι θεία Ἀγάπη

καὶ πὼς ψυχὴ λυτρώνεται ἀπὸ πικρὸν τὸν Ἅδην,

ὡς καὶ αὐτὸς ὁ Λάζαρος, ὅστις εἶχεν ἀγάπην

μὲ τὸν Δεσπότην τὸν Χριστόν, πολλήν, καθαρωτάτην.

Ἀρχίζω τὴν διήγησιν κι ὅλοι ἀκροασθεῖτε

μὲ πόθον καὶ μὲ προσοχήν, γιὰ νὰ ὠφεληθῆτε.

Ὁ Λάζαρος κατήγετο ἀπὸ τὴν Βηθανίαν

καὶ τὸν Χριστὸν ἐδέχετο μὲ περισσὴν φιλίαν.

Εἶχεν καὶ δύο ἀδελφάς, τὴν Μάρθαν καὶ Μαρίαν,

εἶχον ἀγάπην περισσὴν καὶ καθαρὰν καρδίαν.

Ούτος λοιπὸν ἠσθένησεν ἀσθένειαν μεγάλην

καὶ πυρετὸς τὸν ἔβαλεν, κι εἶχεν μεγάλην ζάλην.

Μὰ ὁ Χριστὸς εὑρίσκετο εἰς μίαν ἄλλην πόλιν
μὲ ὄχλον πολυάριθμον ὁμοῦ καὶ ἀποστόλοι.

Τοῖς μαθηταῖς του ἔλεγεν μὲ τὴν βραχυλογίαν,

«σηκοῦτε νὰ ὑπάγωμεν πάλιν στὴν Βηθανίαν,

ὁ Λάζαρος κεκοίμηται καὶ θέλω νὰ κινήσω,

διὰ νὰ πάγω πρὸς αὐτὸν καὶ νὰ τὸν ἐξυπνήσω.»

Οἱ μαθηταῖς δὲν ἐννοοῦν τὸ τί ῾θελεν νὰ εἴπῃ,

ὁ Λάζαρος ἀπέθανεν, κι εἶναι μεγάλη λύπη,

ἡμέρες εἶναι τέσσερις, ποὺ εἶναι πεθαμμένος

καὶ εἰς τὸν τάφον βρίσκεται κ᾿ εἶναι λαζαρωμένος.

Τότε λοιπὸν ξεκίνησαν νὰ πᾶν στὴν Βηθανίαν

οἱ ἀποστόλοι κι ὁ Χριστὸς καὶ ὅλ᾿ ἡ συνοδεία.

Ἡ Μάρθα τοὺς προϋπαντᾶ μὲ θρήνους καὶ μὲ γόους
καὶ προσκυνοῦσα τὸν Χριστόν, λέγει αὐτοὺς τοὺς λόγους:

«Ἂν ἦσο ὧδε, Κύριε, o Λάζαρος, ὁ φίλος

ποτὲ δὲν θὰ ἀπέθνησκεν τὸ βέβαιον ἐκεῖνος.»

Κι ὁ Ἰησοῦς μας ὁ Χριστὸς τότε συνεκινήθην:

«Μάρθα, Μαρία, μὴν κλαῖτε, μόνον ἔχετε πίστιν

ὁ γὰρ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσει.»

Λέγ᾿ ἡ Μαρία, «Κύριε, ξεύρω, ὅσ᾿ ἂν αἰτήσῃς,

Σοῦ τὰ χαρίζει ὁ Θεός, ἂν θέλῃς καὶ ὁρίσῃς».

Τῆς λέγει «ποῦ τεθήκατε τὸν Λάζαρον τὸν φίλον,
ὑπάγετε οὖν ἔμπροσθεν καὶ δείξατέ μοι ἐκεῖνον».

Καὶ παρευθὺς ἐπρόσταξεν τοῦτον νὰ ποιήσουν,
τὸν λίθον ἐκ τοῦ μνήματος νὰ τὸν ἀποκυλίσουν.

Ἐπάνωθεν τοῦ μνήματος ἐστάθην καὶ δακρύζει.

Κι ὡς ἄνθρωπος ἐδάκρυσεν μὲ εὐσπλαχνίαν,

νὰ δείξει τὴν συμπάθειαν καὶ τὴν ἐπιεικείαν,

καὶ ὡς Θεὸς ἐφώναξεν μίαν φωνὴν μεγάλην,

«Λάζαρε, δεῦρο ἔξελθε», κι ἠκούσθην εἰς τὸν Ἅδην.

Ὁ Ἅδης ἀναστέναξεν, ἔτρεμεν, ἐφοβεῖτον,

ὡς ἤκουσεν τοῦ Ἰησοῦ τὴν θεϊκὴν φωνήν του

τὸν Λάζαρον ἀπέλυσεν εὐθὺς καὶ τὸν ἀφίνει

καὶ τὸν βιάζει μάλιστα μήπως ἐκεῖ ἀπομείνῃ.

Ἐξῆλθεν οὖν ὁ Λάζαρος ἔξω λαζαρωμένος,
κίτρινος, μαῦρος καὶ χλωμὸς καὶ τεταπεινωμένος.

Ἐπρόσταξεν κι ἐλύσαν του τὰς χεῖρας καὶ τὰς πόδας,

καὶ πῆγεν εἰς τὸν oἶκον του μονάχος κατά μόνας.

Πλήθος πολύ επίστευσεν τότε εκ των Εβραίων,

ιδόντες το θαυμάσιον, και εκ των Φαρισσαίων.

Την δε επαύριον λοιπόν ανέβην εις την πόλιν

επ΄ όνου καθεζόμενος, ομού κι οι αποστόλοι.

Και τα παιδία τα μικρά τον επροϋπαντούσαν

και, ως θανάτου νικητήν, όλοι τον ευφημούσαν,

το << ωσαννά>> εκραύγαζον, ομού, << ευλογημένος

ο νυν ερχόμενος Χριστός, ο κεχαριτομένος>>.

Και επληρώθην το ρηθέν, παντώς η προφητεία

του προφητάνακτος Δαβίδ, λέγουσα η αγία:

<<Εκ στόματος νηπίων τε και εκ των θηλαζόντων

τον αίνον κατηρτίσαμεν, το ' ωσανά ' βοώντων>>.

Φθόνος πολύς κατέλαβεν τότε τους Ιουδαίους,

αρχιερείς και ιερείς κι αυτούς τους Φαρισσαίους,

και τον Χριστόν και Λάζαρον ζητούσιν να φονεύσουν,

από το πρόσωπον της γης να τους εξολοθρεύσουν.

Και, φοβηθείς ο Λάζαρος, εις του Ιάφα φθάννει,

την Κύπρον την περίφημον ευθύς καταλαμβάνει.

Στες Αλυκές εξέβηκεν, τες περιφημισμένες,

κι εδιέτριβεν εκεί δια πολλές ημέρες.

Και ήλθον οι απόστολοι και τον χειροτονούσιν

αρχιερέαν του Χριστού και τον καθοδηγούσιν.

Τριάντα χρόνους έζησεν μετά την έγερσιν του,

διόλου δεν εγέλασεν εις όλην την ζωήν του.

Και ύστερον απέθανεν εκεί στο ποιμνιόν του

και ευλαβώς εκήδευσαν πάντες το λείψανον του.

Και τό΄χομεν ως θησαυρόν,καύχημαν και ελπίδαν

και δι' αύτου λυτρούμεθα που κάθε τυρανίδαν.

Ματά καιρόν πολλύν λοιπόν το λείψανον Λαζάρου

εκ Κωνσταντινουπόλεως ήλθον, ινά το πάρουν,

με προσταγήν βασιλικήν Λεόντος Σοφωτάτου

ουτος γαρ έκτισεν ναόν μέγαν εις τ' όνομα του,

έθεσεν δε το λείψανον μέσα στο ιερόν του,

και βρύει θαύματα πολλά εκεί εις τον ναόν του.

Κι εσείς, όπου τ' ακούετε, να' χετε την ευχήν του,

νά' χετε πάντα βοηθόν την θείαν δυναμίν του.

Και την λαμπράν Ανάστασιν όλοι ν' αξιωθώμεν,

Τον Παντοδύναμον Θεόν ίνα δοξολογώμεν.

Κι εμείς καλώς σας ηύραμεν και να πολυχρονάτε

τυριά πολλά να κάμνετε κι εμάς να μας διάτε.* 

  

Το τραγούδι του Λαζάρου (Χρήστος Σίκκης)

https://www.youtube.com/watch?v=gTXog4Oy9ZE