Η ιστορία του Ρεμπέτικου

Αφιέρωμα στους θρύλους του ρεμπέτικου

(Βαμβακάρης, Μπάτης, Παγιου­μτζής, Μουφλουζέλης, Παπαϊωάννου, Μοσ­χονάς, Ρούκουνας, Δελιάς, Γεννήτσαρης, Περπινι­άδης, Μπέλλου, Χρυσάφη, Κερομύτης, Νίνου, Τσιτσάνης, Γεωργακοπούλου, Τσαουσάκης, Μπαγιαντέρας, Αθανασίου, Χανούμ­, Εσκενάζυ)

Σμυρναίικη Σχολή (Παν. Τούντας, Βαγ. Παπάζογλου) αποτελεί γέφυρα της πρώιμης ρεμπέτικης περιόδου (1890-1922) και της κλασσικής περιόδου (1922-1940). Αναπτύσσεται στην κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα της Σμύρνης, με τα «Καφέ Αμάν» και τα «Καφέ Σαντάν». Χρησημοποιούν κυρίως σαντούρι, μαντόλες και βιολί, ρυθμοί εννιάσημοι (καρσιλαμάς, ζεϊμπέκικο).

Πειραιώτικη Σχολή του κλασικού ρεμπέτικου (1934-1937) (Βαμβακάρης, Μπάτης, Δελιάς, Παγιουμτζής), καθιερώνει το μπουζούκι και το μπαγλαμά (Ζεϊμπέκικο, χασάπικο).

Ο Γιώργος Παπαστεφάνου μας ταξιδεύει στις περιοχές όπου γεννήθηκε και άνθισε το ρεμπέτικο τραγούδι. https://www.youtube.com/watch?v=yYzGQQl9Gcg

H ιστορική διάλεξη του Μάνου Χατζιδάκι για το ρεμπέτικο, 63 χρόνια πριν, 31η Ιανουαρίου 1949.  
Καθημερινή της Κυριακής. φωτογραφία από το panagiotisandriopoulos.blogspot

"Θα ήθελα προκαταβολικά να σας πληροφορήσω, πως μ’όλη μου την καλή διάθεση, δεν είμαι σε θέση να πω, ούτε καινούργια πράγματα, ούτε κι όσα μιλήσω απόψε να τα δώσω με σοφία. Θα προσπαθήσω όμως κι όσο μπορώ πιο καλά, να σας μεταδώσω αυτό που με κάνει να ζω και να βλέπω την αξία του μέχρι σήμερα περιφερόμενου λαϊκού σκοπού της πόλης.[..].Το ρεμπέτικο, κι αυτό είναι γεγονός αναμφισβήτητο, έχει πια επιβάλλει τη δύναμή του, λίγο-πολύ σ΄ όλους μας, είτε θετικά, είτε αρνητικά, είτε δηλαδή γιατί το παραδεχόμαστε, είτε όχι, ενώ συγχρόνως βλέπουμε να έχει δημιουργηθεί γύρω του μια επιπόλαιη κατάσταση μόδας, που μας κάνει ν’ αντιδρούμε δικαιολογημένα σ’ αυτήν και ν’ αμφιβάλουμε για τη μελλοντική και ποιοτική εξέλιξη του είδους.

..Οι κύριοι αυτοί αγνοούν την εποχή μας καθώς και το ότι ένα λαϊκό τραγούδι καθρεφτίζει με μοναδική ένταση όχι μόνο μια τάξη ή μια κατηγορία ανθρώπων μα τις επιδράσεις μιας ολάκερης εποχής. [..] Η εποχή μας δεν είναι ούτε ηρωική ούτε επική και το τελείωμα του B΄ παγκοσμίου πολέμου άφησε σχεδόν όλα τα προβλήματα άλυτα και μετέωρα. Τα μετέωρα αυτά προβλήματα δημιουργούν περιφερόμενα ερωτηματικά που δεν περιορίζονται φυσικά μόνο στον τομέα της πολιτικής και της κοινωνιολογίας μα εξαπλώνονται με την ίδια δύναμη και στη φιλοσοφία και την τέχνη, ακόμη και στην πιο καθημερινή στιγμή τ΄ ανθρώπου. Ο τόπος μας επιπλέον εξακολουθεί, σχεδόν δίχως διακοπή, ένα πόλεμο με επιμονή και με πίστη για την τελική νίκη, μα πάντα και ιδιαίτερα σήμερα, κοπιαστικό και οδυνηρό.

..Φανταστείτε λοιπόν αυτή τη στοιβαγμένη ζωτικότητα και ωραιότητα συνάμα ενός λαού σαν του δικού μας, να ζητά διέξοδο, έκφραση, επαφή με τον έξω κόσμο και να αντιμετωπίζει όλα αυτά που αναφέραμε πιο πάνω ως κύρια γνωρίσματα της εποχής, κι ακόμη τις ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες του τόπου μας. Η ζωτικότητα καίγεται, η ψυχικότητα αρρωσταίνει, η ωραιότητα παραμένει. Αυτό είναι το ρεμπέτικο. Κι από ΄δω πηγάζει η θεματολογία του. Eπαναλαμβάνω - ένας ανικανοποίητος μα έντονος ερωτισμός που ακριβώς η ένταση του αυτή του προσδίδει έναν πανανθρώπινο χαρακτήρα και μια επιτακτική διάθεση φυγής από την πραγματικότητα με οιονδήποτε τεχνικόν μέσον, όπως είναι το χασίσι και τ΄ άλλα ναρκωτικά, που η χρησιμοποίησή του δείχνει την παθητικότητα της τάξης που το μεταχειρίζεται. 

Μένει λοιπόν να εξετάσουμε το ελληνικόν του είδος.[..]. Για να προχωρήσουμε και να μπορέσουμε να δούμε μαζί ό,τι συνδετικό στοιχείο υπάρχει, θα το εξετάσουμε από δυο ξεχωριστές πλευρές, πρώτα από τη μορφική του πλευρά κι ύστερα απ΄ το ύφος του. Το ρεμπέτικο κατορθώνει με μια θαυμαστή ενότητα, να συνδυάζει το λόγο, τη μουσική και την κίνηση. Απ΄ τη σύνθεση μέχρι την εκτέλεση.[..]. Η σύνθεση του τραγουδιού βασίζεται βέβαια πάνω στη χορευτική κίνηση, με τρεις χαρακτηριστικούς ρυθμούς, τον ζεϊμπέκικο, τον χασάπικο και τον σέρβικο.[..] τώρα το ύφος του τραγουδιού βρίσκομε ευθύς εξ΄ αρχής το βασικό εκείνο χαρακτήρα του συγκρατημένoυ, που μόνο επειδή είναι γνήσια ελληνικό, μπορεί και το κρατεί με τόση συνέπεια. Και στη μελωδία και στα λόγια και στο χορό, δεν υπάρχει κανένα ξέσπασμα, καμιά σπασμωδικότητα, καμιά νευρικότητα. Δεν υπάρχει πάθος. Υπάρχει ή ζωή με την πιο πλατιά έννοια. Όλα δίνονται λιτά, απέριττα με μια εσωτερική δύναμη που πολλές φορές συγκλονίζει. Μήπως αυτό δεν είναι το κύριο και μεγάλο στοιχείο που χαρακτηρίζει την ελληνική φυλή;"

Λιάβας Λάμπρος, Το Ελληνικό τραγούδι από το 1821 έως τη δεκαετία του 1950, εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 2009,
Ολόκληρη η ομιλία στο elwikipedia

Το παράπονο του ξενιτεμένου - Σαν απόκληρος
http://www.youtube.com/watch?v=5Ftvb635Q_U
Στίχοι-Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης Εκτέλεση: Σωτηρία Μπέλλου
Άλλες εκτελέσεις: Άννα Χρυσάφη, Λουκάς Νταράλας Στέλιος Καζαντζίδης

" H μισή Ελλάδα σε ένα βίντεο.. "  

TheGreenramone

Το 1970 ο Μάνος Χατζιδάκις στην Αμερική, συναντά για πρώτη φορά την Φλέρυ Νταντωνάκη ακούγοντας τη φωνή της εντυπωσιάστηκε· ηχογράφησαν στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη μια σειρά από κλασικά ρεμπέτικα των Τσιτσάνη, Μάρκου Βαμβακάρη κ.ά. Πολλά χρόνια αργότερα, η ηχογράφηση αυτή κυκλοφόρησε ως δίσκος με τίτλο Η Φλέρυ Νταντωνάκη στα Λειτουργικά του Μάνου Χατζιδάκι και αποτελεί την τελευταία δισκογραφική ενασχόληση του Χατζιδάκι με τα ρεμπέτικα τραγούδια.