27/1/14

Εμβατήρια και πατριωτικά άσματα

Εμβατήριο, ονομάζεται ένα συγκεκριμένο είδος μουσικής με χαρακτηριστικό ρυθμό. Ο λατινικός όρος marcare, σημαίνει το σφυριλατικό βηματισμό. Σκοπός του εμβατηρίου είναι ο συντονισμός του βηματισμού πολυάριθμου πλήθους και κυρίως χρησημοποιείται στο στρατό, αστυνομία κτλ. Παράλληα έχουν δημιουργηθεί και νέα εμβατήρια όπως εκκλησιαστικά, γαμήλια, πένθιμα, γυμναστικά, κλασσικής μουσικής κτλ.

Ιστορική Εξέλιξη: Τα εμβατήρια έχουν αρχαία παράδοση και είναι θούριοι ύμνοι, είναι πολεμικά τραγούδια, τα οποία ήδοντο όταν έμπαιναν οι πολεμιστές στην μάχη εξού και εμβατήριο- εν βαίνω. Μια από τις αρχαιότερες μορφές που συναντάμε στο αρχαίο ελληνικό θέατρο, είναι τη στιγμή που ο χορός εμφανίζεται στην σκηνή με αργό βηματισμό ή για συγχρονισμό των κωπηλατών. Ο παιάνας ήταν περισσότερο θρησκευτικό τραγούδι, υμνητικό. Ο παιάνας πήρε το όνομα του, είτε από την αρχαία φράση «ίε παί» (= κτύπα νέε), αντίστοιχο με το σύγχρονο παράγγελμα «ρίχτου» ή «πυρ», είτε από την φράση «Ιήε Παιάν». Από την εποχή του μεσαίωνα συναντάμε τύμπανα, τρομπέτες και φλογέρες και από τον 16ο αιώνα οι φεουδάρχες κάνουν την εμφάνισή τους ή την περιοδεία τους στην πόλη ή όταν ξεκινούσαν για την μάχη. Εμβατήρια έχουμε επίσης στις λιτανείες και στις περιφορές των εκκλησιαστικών λαβάρων. Οι Σταυροφόροι π.χ. χρησιμοποιούσαν μουσική στις Σταυροφορίες. Στις δυτικές χώρες συναντάμε τοπικά χαρακτηριστικές μουσικές μορφές εμβατηρίων π.χ Τα βρετανικά εμβατήρια έχουν χαρακτηριστικό εντυπωσιακό ρυθμό που κυμαίνεται στους περίπου 112-120 χτύπους ανά λεπτό. Τα εμβατήρια της Γαλλίας διακρίνονται για τα κρουστά και τα χάλκινα όργανα, ιδιαίτερα τις σάλπιγγες. Τα Ολλανδικά έχουν χαρακτηριστικά εισαγωγικά, που συνήθως παίζουν τα τρομπόνια, κρουστά και τούμπες. Ακολουθούν τα άλλα χάλκινα με γοερό και εντυπωσιακό στόμφο κτλ. Τα συνθήματα και τα εμβατήρια χρησιμοποιούνται σήμερα κατά κόρον στον στρατό.

Στην νεώτερη, την σύγχρονη και την πρόσφατη ελληνική ιστορία εντοπίζουμε πάρα πολλά εμβατήρια αλλά και διάφορα πατριωτικά άσματα. Πρόκειται για μελοποιημένη εθνική ποίηση και στίχους ποιητών. Ενώ μεγάλο ενδιαφέρον έχει το είδος των επικών δημοτικών τραγουδιών (τα κλέφτικά και ιστορικά). Τα θέματά και τα μοτίβα είναι κατά κανόνα ιστορικοπολιτικά και πολιτικοκοινωνικά και όχι ταξικά. Τόσο τα ιστορικά γεγονότα όσο και οι καθαρά ψυχολογικές δομές αποτελούν τους βασικούς πυλώνες στην ατομική και τη συλλογική λειτουργία,    μορφές ιστορικές, μορφές υπαρκτές που ακριβώς λόγω της προσφοράς και των κατορθωμάτων τους αγγίζουν την σφαίρα του μύθου. Δεν έχουν "κομματικό χαρακτήρα" όσο εθνικό έτσι δεν απευθύνονται σε ένα μικρό ελιτίστικο ή συντεχνιακό κομμάτι του λαού μας άλλα στο σύνολο του. Τα πατριωτικά τραγούδια εκφράζουν κυρίως την χαρά, την αγάπη, την προσφορά προς την πατρίδα, τονίζοντάς μας τόσο το εθνικό μας χρέος για λευτεριά και προκοπή αλλά και συνεχή και διαρκή αγώνα για να μην χαθεί η μαγιά, να μην ξεχάσουμε ποτέ το χρέος μας προς όλους αυτούς τους γνωστούς και άγνωστους Έλληνες που έπεσαν στα πεδία των μαχών, για να μείνουμε ελεύθεροι, ηθικά έτοιμοι και προετοιμασμένοι για το αύριο που μας ξημερώνει. Πηγή έμπνευσης το 1821, ο Μακεδονικός Αγώνας, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, το 1940, η μάχη της Κρήτης, το ΄55-59 και το 1974. 'Ενα από τα σπουδαιότερα που έχουν γραφτεί ποτέ είναι το "Πηδάει η φωτιά".
"Το αίσθημα της Πατρίδας πρέπει να είναι λιγομίλητο και συγκρατημένο, χωρίς κούνημα των χεριών και χωρίς το ξεπέταγμα μπροστά απ' όλους. Το αίσθημα της Πατρίδας είναι μια Μεγάλη Ζεστή Σιωπή" Ρόζανοφ Β.
Ο Γέρος του Μοριά
https://www.youtube.com/watch?v=kYsC8R8r-nA
Στίχοι: Μίμης Τραϊφόρος
Μουσική: Θεόφραστος Σακελλαρίδης
Εκτέλεση: Σοφία Βέμπο


ητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ᾽ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι" [[Σωκράτης [Πλάτωνος, Κρίτων κεφ.12]]

"Όποιον πάρει"  
https://www.youtube.com/watch?v=I3kfCCO6gfo&spfreload=10  Στίχοι: Ευαγόρας Παλληκαρίδης Μουσική: Σωτήρης Καραγιώργης Εκτέλεση: Γιάννης Κότσιρας Τους στίχους αυτούς τους τραγουδούν ως σύνθημα οι Κύπριοι Ευέλπιδες την 1η Οκτωβρίου.  
 
 Ω Παίδες Ελλήνων, ίτε ελευθερούτε Πατρίδ', ελευθερούτε δε Παίδας γυναικών, Θεών τε Πατρώων έδη θήκας τε προγόνων. Νυν υπέρ πάντων αγών [Παιάνας Σαλαμινομάχων] [[Αισχύλος [Πέρσαι 402-405]]
«Ύμνος της Εθνικής Φρουράς», Κύπρος (1964)
https://www.youtube.com/watch?v=8DK6BSK9xCI
Στίχοι: Άντης Περνάρης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης


Greek Marchies 28 Οκτ 2011: Οι Ευέλπιδες αρνούνται να φύγουν από την παρέλαση κι η γης τρομάζει (Μακεδονία Ξακουστή)
http://www.youtube.com/watch?v=lR0DzwHl5Jo

Το τρενάκι ξεκινάει 
https://www.youtube.com/watch?v=qsvJulSRaFo&spfreload=10

4 σχόλια:

  1. ΑΡΔΗΝ - ΡΗΞΗ (http://www.ardin.gr/?q=node/1959)
    Μπορεί να υπάρξει πατριωτική ποίηση;

    Στο ερώτημα απάντησε ήδη ο Γ. Σεφέρης. Υπερασπιζόμενος την αξιοσύνη της ποίησης του Κάλβου, γράφει: «Με άλλα λόγια, δεν συμφω­νώ με όσους πιστεύουν πως είναι αυταπόδειχτο το αξίωμα που λέει ότι “πατριωτική” ποίηση δεν μπο­ρεί να υπάρξει. Μπορεί να υπάρξει και σέβομαι ιδιαίτερα τον Κάλβο που αφιέρωσε τη λύρα του στην υπηρεσία μιας μεγάλης υπόθεσης». Ενώ σε κάποιο ξένο φίλο που κατηγορούσε τον Κάλβο ότι έγραψε μόνο «εθνικιστικά ποιήματα» ή ότι οι Έλλη­νες ποιητές είναι προσκολλημένοι σ' ένα «ξεπε­ρασμένο εθνικισμό», απαντούσε: «Πώς να εξηγή­σει κανείς την Ελλάδα στους άλλους Ευρωπαίους που ολοκληρώνονται βιομηχανικά όλο και περισσό­τερο. Πώς να εξηγήσω την Ελλάδα και σε πολλούς ελλαδικούς, συνεχίζω αυτόματα με το νου μου...» . Γ. Σεφέρης: Δοκιμές. Α' τόμος. Εκδ. Ίκαρος, 1992, σελ. 201.

    Συγγραφέας: Σπ. Κουτρούλης
    Άρδην τ. 29

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το τρενάκι ξεκινάει
    στην Τουρκία για να πάει,
    κι όποιος δεν τ΄ακόλουθάει
    μαύρο φίδι θα τον φάει.
    Θα το πούνε και στα νέα,
    πως θα κάψουμε σημαία,
    θα'ναι κόκκινη μεγάλη
    με αστέρι και φεγγάρι,
    και στη θέση της μια άλλη
    ΓΑΛΑΝΟΛΕΥΚΗ μεγάλη
    ΓΑΛΑΝΟΛΕΥΚΗ μεγάλη

    Αγάπησα, Αγάπησα
    Έναν αετό, Έναν αετό
    Που μου μαθέ, που μου μαθέ
    Πως να πετώ, πως να πετώ
    Και πέταξα, και πέταξα
    Εκεί ψηλά, εκει ψηλά
    Στα βόρεια, στα βόρεια
    Που'χω αδέλφια, Που'χω αδέλφια
    στη σκλαβιά στη σκλαβιά
    Κι ορκίστηκα, κι ορκίστηκα
    να τους χαρίσω, να τους χαρίσω
    τη ΛΕΥΤΕΡΙΑ,τη ΛΕΥΤΕΡΙΑ
    τη ΛΕΥΤΕΡΙΑ,τη ΛΕΥΤΕΡΙΑ

    Όρκος απαράβατος, Όρκος απαράβατος
    Λευτεριά ή Θάνατος, Λευτεριά ή Θάνατος
    Θάνατος, Θάνατος
    Θάνατος, Θάνατος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ελευθερία ή θάνατος είναι το εθνικό σύνθημα της Ελλάδας, ενώ αναφέρεται ορισμένες φορές και ως το σύνθημα της Κύπρου, παρόλο που το κυπριακό σύνταγμα δεν καθορίζει κάτι σχετικό.[εκκρεμεί παραπομπή] Διαδόθηκε ευρύτερα στον ελλαδικό χώρο κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821-1829, όπου ήταν η πολεμική ιαχή του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας.ενώ αναφέρεται η χρήση του συνθήματος και παλαιότερα, κατά την Κρητική Επανάσταση του 1866-1899.[5] Η χρήση του συνθήματος γίνεται και μεταγενέστερα, κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία της Κύπρου από την βρετανική κυριαρχία. επίσημη όμως χρήση του στο Ελληνικό Κράτος ως εθνικού συνθήματος έγινε αρκετά αργότερα. Το σύνθημα συνδέεται σήμερα με την λαϊκή δοξασία ότι οι εννέα συλλαβές του, συνδέονται με τον αριθμό των λωρίδων που υπάρχουν στην ελληνική σημαία, με την λέξη «ε-λευ-θε-ρία» να συμπληρώνει τις πέντε γαλάζιες και τις λέξεις «ή θά-να-τος» να συμπληρώνουν τις τέσσερις λευκές λωρίδες.

    Το σύνθημα συμβόλιζε, και εξακολουθεί να συμβολίζει, την αποφασιστικότητα των Ελλήνων για τον συνεχή αγώνα ενάντια στη τυραννία και στη καταπίεση. Το ίδιο εθνικό σύνθημα έχουν σήμερα, η Ουρουγουάη (Libertad o muerte) και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Слобода или смрт, Σλόμποντα ίλι σμρτ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το Μνημείο του άγνωστου στρατιώτη βρίσκεται στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά από το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων. Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1930 και, όπως όλα τα μνημεία αυτού του τύπου, είναι ένα κενοτάφιο προς τιμή των πεσόντων στους πολέμους.
    Το γλυπτό παριστάνει μια γυμνή ανδρική μορφή ενός νεκρού πολεμιστή ξαπλωμένη σε κάποια έξαρση του εδάφους. Ο νεκρός πολεμιστής στο αριστερό χέρι κρατάει κυκλική ασπίδα, στο κεφάλι φοράει αρχαίο κράνος με το πρόσωπο γυρισμένο από τα πλάγια να θυμίζει αρχαίο νόμισμα. Η απόδοση του σώματος του νεκρού από τον καλλιτέχνη δίνει την εντύπωση στο θεατή ότι ο Άγνωστος Στρατιώτης αναπαύεται ζωντανός, έτοιμος να σηκωθεί.
    Αριστερά και δεξιά της παράστασης έχουν χαραχτεί φράσεις από το έργο του Θουκυδίδη: ΜΙΑ ΚΛΙΝΗ ΚΕΝΗ ΦΕΡΕΤΑΙ ΕΣΤΡΩΜΕΝΗ ΤΩΝ ΑΦΑΝΩΝ από την περιγραφή της ταφικής τελετής πριν την εκφώνηση του Επιταφίου του Περικλή (2.34) αριστερά και στα δεξιά ΑΝΔΡΩΝ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΠΑΣΑ ΓΗ ΤΑΦΟΣ από τον επιτάφιο (2.43). Στο μέσο του κενοταφίου χαράχτηκε με μικρότερα γράμματα η φράση: ΕΙΣ ΑΦΑΝΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ.
    Τον τοίχο περιβάλουν εκατέρωθεν πελεκημένοι πωρόλιθοι όπου είναι χαραγμένα, κατά ενότητες, τα ονόματα τόπων που έδωσε πολύνεκρες μάχες ο ελληνικός στρατός στην νεότερη ιστορία. Στα αριστερά της σύνθεσης περιλαμβάνονται οι μάχες του Α' Βαλκανικού Πολέμου. Στο κέντρο του μνημείου, στους πωρόλιθους που υπάρχουν στις κλίμακες, περιλαμβάνονται μάχες του Β` Βαλκανικού Πολέμου και της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Στα δεξιά της σύνθεσης συγκρούσεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού στη Ρωσία. Μετά την απελευθέρωση το 1944 πάνω στο κενοτάφιο προστέθηκαν τα πεδία των μαχών του Β` Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα οι επιχειρήσεις στην Κορέα. Το 1994 με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων προστέθηκε και το όνομα «Κύπρος».
    Συγκεκριμένα οι μάχες που αναγράφονται (με αυτή τη διάταξη και τον χωρισμό των λέξεων) είναι οι εξής:
    • Στις κλίμακες αριστερά:
    ΕΛΑΣΣΩΝ=ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΝ
    ΛΑΖΑΡΑΔΕΣ=ΣΤΕΝΑ:ΠΟΡΤΑ
    Σ=ΚΑΤΕΡΙΝΗ=ΣΟΡΟΒΙΤΣ
    ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ=ΘΕΣ
    ΣΑΛΟΝΙΚΗ=ΟΣΤΡ
    ΟΒΟΝ=ΚΟΡΙΤΣΑ=
    ΠΕΣΤΑ=ΓΡΥΜΠΟΒΟ
    ΠΕΝΤΕΠΗΓΑ
    ΔΙΑ=ΠΡΕΒΕΖΑ=
    ΑΕΤΟΡΡΑΧΗ=ΜΑ
    ΝΩΛΙΑΣΣΑ=ΜΠΙ
    ΖΑΝΙ=ΔΡΙΣΚΟΣ
    ΚΙΛΚΙΣ=ΛΑΧΑΝ
    Α=ΜΠΕΛΕΣ=ΚΡΕ
    ΣΝΑΤΣΟΥΜΑΓΙΑ
    ΠΕΤΣΟΒΟ=ΝΕΥΡ
    ΟΚΟΠΙ=ΜΠΑΝΙΤ
    ΣΑ=ΜΑΧΩΜΕΑ
    ΓΚΟΛΟΜΠΙΛΟ=Σ
    ΜΠΟΡΣΚΟ=ΠΡΕΣ
    ΛΑΠ=ΕΡΙΓΩΝ
    ΡΑΒΙΝΕ=ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
    ΣΚΡΑ=ΣΤΡΥΜΩΝ=ΔΟΪΡΑΝΗ=ΜΠΕΛΕ
    Σ=ΓΚΡΑΝΚΟΡΟΝΕ=ΤΖΕΝΑ
    • Στις κλίμακες δεξιά :
    ΧΕΡΣΩΝ=ΣΕΡΜΙ
    ΚΑΣ=ΟΔΗΣΣΟΣ=ΣΕΒΑΣΤΟΥΠΟΛΙΣ
    ΑΡΤΑΚΗ=ΑΙΔΙΝ
    ΙΟΝ=ΠΡΟΥΣΣΑ=
    ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ
    ΤΟΥΜΛΟΥΜΠΟΥΝΑ
    Ρ=ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑ=Δ
    ΟΡΙΛΑΙΩΝ
    ΑΦΙΟΝ ΚΑΡΑΧΙΣ
    ΑΡ=ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ
    ΚΑΛΕΓΚΡΟΤΟ
    • Αριστερά και δεξιά του οπλίτη:
    ΠΙΝΔΟΣ
    ΜΟΡΟΒΑ=ΚΟΡΥΤΣΑ=ΚΑΛΑΜΑΣ
    ΤΟΜΟΡΟΣ=ΤΡΕΜΠΕΣΙΝΑ
    ΧΕΙΜΑΡΡΑ=ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΝ
    731=ΜΠΟΥΜΠΕΣΙ=ΚΑΛΠΑΚΙ
    ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ=ΠΡΕΜΕΤΗ
    ΟΣΤΡΟΒΙΤΣΑ=ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ=
    ΡΟΥΠΕΛ=ΠΕΡΙΘΩΡΙ=ΚΡΗΤΗ=ΕΛ-ΑΛΑΜΕΪΝ
    ΡΙΜΙΝΙ=ΡΟΥΒΙΚΩΝ=ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ=ΚΟΡΕΑ
    ΚΥΠΡΟΣ
    Τα υπόλοιπα καλλιτεχνικά στοιχεία του μνημείου συμπλήρωσε ο καθηγητής γλυπτικής Κώστας Δημητριάδης. Με την δημιουργία του γλυπτού διαμορφώθηκε και όλος ο χώρος της πλατείας μπροστά από την Βουλή, δίνοντας έτσι στο έργο μνημειακό χαρακτήρα σε όλο τον χώρο της πλατείας που κατασκευάστηκε. Το έργο παρουσίασε, ωστόσο, πολλές καθυστερήσεις λόγω των χωματουργικών εργασιών και εξαιτίας της υψομετρικής διαφοράς αλλά και λόγω της δυσκολία της επεξεργασίας του πωρόλιθου. Ειδικοί τεχνίτες ήρθαν από την Γαλλία το οποίο και ανέβασε το κόστος της κατασκευής δημιουργώντας πολλά αρνητικά σχόλια .
    Αποκαλυπτήρια και φύλαξη
    Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν στις 25 Μαρτίου 1932 από τον πρωθυπουργό Ανδρέα Μιχαλακόπουλο με μεγάλη επισημότητα και συμμετοχή πολλών ξένων αντιπροσωπειών. Στην συνέχεια ακολούθησε παρέλαση της φρουράς του μνημείου. Τότε μεταφέρθηκε και φως από το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας για την αφή της ακοίμητης καντήλας που βρίσκεται στο μέσο του κενοταφίου.
    Την τιμητική φύλαξη του μνημείου ανέλαβε ειδικός στρατιωτικός λόχος της Φρουράς του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος και μετονομάστηκε σε Φρουρά του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη. Το 1935 με την επάνοδο του Γεωργίου Β΄ ο λόχος ονομάστηκε σε Βασιλική Φρουρά, ενώ από το 1974 ονομάστηκε επίσημα Προεδρική Φρουρά και έχει την ευθύνη της εικοσιτετράωρης τιμητικής φύλαξης του Μνημείου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή