Δημήτρης Λάγιος (1952-1991)

Ο Ζακυνθινός μουσικός και συνθέτης - που έφυγε πολύ πρόωρα από τη ζωή - άφησε πίσω του ένα πλούσιο και μεγάλου εύρους έργο, συνθετικό, ποιητικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό.

Ο Δημήτρης Λάγιος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 7 Απριλίου του 1952 και πέθανε στην Αθήνα στις 11 Απριλίου του 1991, σε ηλικία μόλις 39 ετών. Μελέτησε πιάνο, κιθάρα και θεωρητικά στο Εθνικό Ωδείο. Συνέχισε τις μουσικές σπουδές του στην Αμερική στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις, ενώ παράλληλα, άρχισε να ασχολείται και με την έρευνα για το προεπαναστατικό τραγούδι. Η πρώτη δισκογραφική εμφάνιση του έγινε το 1975 στο δίσκο Τα Τέσσερα Επαναστατικά Τραγούδια του Ρήγα Φεραίου, σε συνεργασία με τον ιστορικό Γεώργιο Γ. Λαδά. Στην Αμερική γνώρισε και τη μετέπειτα σύζυγό του. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1980 και επιδόθηκε σε εντατική μουσικολογική δραστηριότητα με επίκεντρο την ιδιαίτερη πατρίδα του. Αγάπησε βαθιά τη Ζάκυνθο και την υπηρέτησε με το έργο του. Η αγάπη του για τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της πατρίδας του (χρώματα, ήχοι) τον οδήγησαν στην έρευνα, τη μελέτη, την καταγραφή και τη διδασκαλία έργων της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής, απ' όπου προέκυψαν δισκογραφικές δουλειές αλλά και το Μουσικό Ασκηταριό, με το οποίο διοργάνωσε Γιορτές Τέχνης και Λόγου. Προς τιμή της αγαπημένης του Πατρίδας ονόμασε την κόρη του Υακίνθη. Από τον Λάγιο δρύθηκαν επίσης το Κάλβειο Κέντρο Μουσικών Μελετών και η Κάλβειος Μουσική Σχολή.

Η πρώτη προσωπική δισκογραφική κατάθεση του Λάγιου ήταν ο δίσκος Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (1982), σε μελοποιημένη ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη. Από το 1980 που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, ο Δημήτρης Λάγιος επιδόθηκε στη μελοποίηση μεγάλων ποιητών. Αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας ήταν μια σειρά έργων, όπως οι Ιδανικοί Αυτόχειρες (σε ποίηση Κ.Καρυωτάκη) και Ψαλμοί (ποίηση Ν. Δαβίδ). Το 1983 κυκλοφόρησε δύο λαϊκούς δίσκους, έναν με τη Σωτηρία Μπέλλου με τίτλο Ο Άη Λαός (στίχοι Μιχάλη Μπουρμπούλη) και έναν με τον Αντώνη Καλογιάννη με τίτλο Εδώ που γεννηθήκαμε (στίχοι Φώντα Λάδη). Η δραστηριότητα του Λάγιου απλώθηκε και σε πολλά άλλα πεδία. Ίδρυσε το Μουσικό Σχολείο Μυκόνου και το Μουσικό Σχολείο Δήμου Αλίμου, ενώ συμμετείχε στη δημιουργία του πρώτου Λαϊκού Σχολείου Παραδοσιακής Μουσικής με τον Αριστείδη Μόσχο. Στη δισκογραφία συνέχισε με τα έργα Σκιές (1987, σε δική του ποίηση) με το φωνητικό σύνολο «Διάσταση», και Έργα για Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων (1989) με την ομώνυμη ορχήστρα του Δήμου Πάτρας, όπου περιλαμβάνονται και μέρη των παλαιότερων έργων του Ολυμπιείον (1986) και Ουράνιος Μύθος (1986). Το 1985 γνώρισε το δεύτερο μεγάλο έρωτα της ζωής του, την Κύπρο. Από τη μέρα εκείνη και μέχρι το θάνατό του αφιερώθηκε στον τόπο αυτό και έδωσε την ψυχή του για τους αγώνες του Κυπριακού λαού. Μελοποίησε Κυπρίους ποιητές (Παλληκαρίδη, Λιπέρτη) και με τη μουσική αλλά και τη στάση του βοήθησε στην προβολή και την αντιμετώπιση των προβλημάτων του κυπριακού λαού. Μακροχρόνια ήταν και η συνεργασία του με το κυπριακό φωνητικό και χορευτικό σύνολο «Διάσταση».

Στις 11 Απριλίου του 1991, ο Δημήτρης Λάγιος πεθαίνει από καρκίνο. Ήταν ένας αγνός και άδολος άνθρωπος, υπόδειγμα καλλιτέχνη αξιόμαχου, με υψηλούς στόχους. Η τέφρα του μετά από επιθυμία του σκορπίστηκε στα νερά της Ζακύνθου και της Κύπρου

Συνέντευξη του Δημ. Λάγιου στην εκπομπή της Μαλβίνα Κάραλη "Οι Νότες και τα Λόγια"

https://www.youtube.com/watch?v=TJVtbDt5MRE

"Αισθάνομαι δόκιμος άνθρωπος και δόκιμος μουσικός. Είναι εσωτερικές οι ανάγκες που με κάνουν να τραγουδώ, να γράφω στίχους και μουσικη. Όσο και να διαβάζω, όσο και αν ψάχνομαι, δεν έχω βρει ακόμα το δρόμο μου, δεν έχω καλά καλά γνωρίσει τον εαυτό μου, δεν έχω μεγαλώσει μέσα μου. Με ενδιαφέρει το μονοπάτι κι ο δρόμος που θα βρω σαν δημιουργός, γι' αυτό ψάχνομαι συνεχώς..." ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΓΙΟΣ

http://dimitrislagios.blogspot.gr/

Καθρέφτης 

https://www.youtube.com/watch?v=FpQ2--Q_wwU
Στίχοι-Μουσική-Εκτέλεση: Δημήτρης Λάγιος

Μεταθανάτια εκδόθηκαν τα χοροδράματα Ερωτική Πρόβα (1991, σε δική του ποίηση και ένα ποίημα του Μάνου Ελευθερίου) και Ίνα Τι (1992, σε ποίηση κυρίως Δαβίδ, βασισμένο στην παραδοσιακή ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική παράδοση), καθώς και οι δίσκοι Ρωγμές (1992) για ορχήστρα νυκτών εγχόρδων και Των Αθανάτων (1994), σε ποίηση απαγχονισμένων Κυπρίων αγωνιστών, σε συνεργασία με τον Κύπριο συνθέτη Μιχάλη Χριστοδουλίδη. Εκτός δισκογραφίας παραμένουν πολυάριθμα φωνητικά έργα σε στίχους δικούς του (Βιασμός αλλήλων - Φωνές παιδιών για την καταστροφή) και Ελλήνων ποιητών (Κάλβος, Καρυωτάκης κ.ά.). Μερικά χρόνια μετά το θάνατό του (το 1996) εκδόθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το λεύκωμα Δημήτρης Λάγιος: Ερωτική Πρόβα στο Θάνατο που περιλαμβάνει 14 πίνακες του ζωγράφου Γιάννη Ψυχοπαίδη (από τη σειρά «Το γράμμα που δεν έφτασε»). Το 2001, κυκλοφόρησε ποιητική συλλογή του Διονύση Σέρρα, αφιερωμένη στον Δημήτρη Λάγιο και την Κύπρο. Το 2006 κυκλοφόρησε αφιέρωμα στο Δημήτρη Λάγιο από το ζακυνθινό περιοδικό Επτανησιακά φύλλα (τόμος ΚΣΤ', τεύχος 1-2). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο του Διονύση Μπουκουβάλα, "Η πνευματική παρακαταθήκη του Δημήτρη Λάγιου", που περιλαμβάνει μια πρώτη απόπειρα καταγραφής του συνθετικού του αρχείου.