Ο Ρε Αλέξης (Ο Ρήγας Αλέξης 12 Μαΐου 1427)

"Ο λόγος για τον Κύπριο Ρε Αλέξη (ή Ρήγα Αλέξη), χωρικό επαναστάτη κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ο οποίος απαγχονίσθηκε από τους Φράγκους τη 12η Μαΐου 1427. Η ιστορία και πλοκή της ξεχασμένης αυτής επανάστασης του Ρε Αλέξη διασώζεται μόνο από δύο παραγράφους του Λεοντίου Μαχαιρά, ο οποίος βίωσε τα γεγονότα."

§696.-Καὶ ἅνταν ἐπῆγεν τὸ παράνομον φουσάτον, ἐσηκώθησαν [τὰ σπιτία τοὺς λᾶς, καὶ ἐποῖκαν κούρση καὶ φόνους πολλούς] ὁμοίως ἕνα(ς) σορδάτος τοῦ ρηγὸς ὀνόματι Σφόρτζα ἐκούρτζεψεν ὅσον ἔσσωννεν, καὶ ἔθελε νὰ κρατήση τὴν ἀφεντίαν μὲ τοὺ(ς) Σπανιόλιδες εἰς τὴν Πάφον. Ἔβαλαν οἱ χωργιάτες καπετάνον εἰς τὴν Λεύκαν, ἄλλον καπετάνον εἰς τὴν Λεμεσόν, ἄλλον εἰς τὴν Ὀρεινήν, καὶ εἰς τὴν Περιστερόναν ἄλλον, καὶ εἰς τοῦ Μόρφου καπετάνον, καὶ εἰς τὸ Λευκόνικον ρήγαν Ἀλέξην, καὶ ὅλοι οἱ χωργιάτες ἐδόθησαν εἰς τὴν ᾿πόταξίν του· καὶ ἀννοῖξαν τὲς ἀποθῆκες καὶ ἐκουβαλοῖσαν τὰ κρασία τοὺς καλοπίχερους, [ἕτεροι ἐπαῖρναν τὸ ψουμὶν ἀπὸ τ᾿ ἁλώνια,] ἄλλοι τᾲ ζαχάριτα καὶ τὰ προδέλοιπα πράγματα τοὺς καλοὺς λᾶς. Ὁμοίως ἕνας Ἀρμένης καβαλλάρης ἔπαιρνεν τὴν γεναῖκαν του νὰ πάγῃ εἰς τὴν Πάφον, καὶ εἰς τὸ καπετανίκιν τῆς Λεύκας ἐδυναστέψαν τὴν γυναῖκαν του, καὶ κεῖνον ἐσκότωσάν τον. Ὁ πίσκοπος ὁ λατῖνος ὁ φρὲ Σαλαμοὺς ἐπήγαινεν πρὸς τὴν Ἀμόχουστον, καὶ ἐπίασέν τον τὸ φουσάτον τοῦ ρὲ Ἀλέξη, καὶ ἐκουρσεῦσαν τον καὶ ἐδέραν τον, καὶ ἐποῖκαν του πολλὴν μεγάλην ἀντροπήν, καὶ ἐσκαπίασεν ἀπὸ τὸν θάνατον. Καὶ πολλὰ κακὰ ἐποίκασιν, καὶ ὁ θεὸς δὲν τὰ ᾿βάσταξεν.
§697.-Γροικῶντα ὁ γαρδηνάλλης τὲς ἀπιστίες καὶ κα(κὰ) τὰ ἐπολομοῦσαν οἱ [λύκοι] καὶ χωργιάτες, ὠρδινίασεν κουβερνούρην τὸν σὶρ Πατὴ τε Νόρες τὸν μαριτζᾶν τῶν Ἱεροσολύμων, καὶ τὸν σὶρ Χαρρὴν τε Ζιπλέτ, τὸν Περρὴν Μαχαιρᾶ τὸν βαχλιώτην τοῦ ρηγός, μὲ φουσάτον, καὶ ἦλθαν καὶ ἐπιάσαν τὴν Λευκουσία. Καὶ ἐδιαλάλησεν, πᾶσα ἄνθρωπος νὰ κάτζῃ φρόνιμα καὶ νὰ πολομοῦν τὲς δουλεῖες τους, ὡς γοιὸν ἦσαν μαθημένοι, καὶ τινὰς μηδὲν τορμήσῃ νὰ ποίση καμίαν ἀγανάκτησιν, ἀπάνω εἰς τὸ κορμίν του. Καὶ ὠρδινίασεν τὸν φρὲ Ἄγκελον τοῦ Σπιταλλίου, ὅπου ἦτον εἰς τὴν Πάφον ἐμπαλής, νὰ πάγῃ νὰ χαλάσῃ τὰ καπετανίκια τοὺς χωργιάτες μὲ τὸν Ἀντωνίε τα Μιλᾶ· καὶ ἐπῆγαν καὶ ηὗραν τοὺς καπετάνους τοῦ Μόρφου καὶ τῆς Λεύκας, καὶ τοὺς μὲν ἐφουρκίσαν, τοὺς δὲ ἐκόψαν τὲς μοῦττες τους, καὶ ἄλλο ἐφύγαν· καὶ ἔπαψεν (ἡ) κακοσύνη τοὺς καταραμένους χωργιάτες. Καὶ ὁ σὶρ Χαρρὴν τε Ζιπλὲτ μὲ τὸν Περρὴν Μαχαιρᾶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Λεμεσόν, καὶ ἐποίκασιν κρίσες ὡς καὶ εἰς τοῦ Μόρφου, καὶ ἑτέρ᾿ ἐπιάσαν τὸν ρὲ Ἀλέξην καὶ ἐφέραν τον εἰς τὴν Λευκωσίαν· καὶ ἐκρεμμάσαν τον εἰς τὴν φούρκαν τῇ δευτέρα εἰς τὰς ιβʹ μαγίου ͵αυκζ Χριστοῦ.

"Σε μία περίοδο όπου οι Έλληνες της Κύπρου υπέφεραν εξευτελιστική μεταχείριση, από τους άρχοντες της Φραγκοκρατίας, οι οποίοι αντάλλαζαν δουλοπάροικους ακόμα και με σκύλους, μία εποχή βίαιου εκλατινισμού και καταδίωξη της ορθοδοξίας, οργανώθηκε η επανάσταση από τον Ρε Αλέξη που χάρισε προσωρινά μια ανάσα ελευθερίας στο βασανισμένο λαό της Κύπρού. Στο κίνημα αυτό συμμετείχαν κυρίως Κύπριοι χωρικοί και ξέσπασε μετά την επιδρομή των Μαμελούκων της Αιγύπτου στη Κύπρο. Η βάρβαρη εισβολή των Μαμελούκων είχε ως αποτέλεσμα την αιχμαλωσία του βασιλιά Ιανού και τη λεηλασία της Λεμεσού και της Λευκωσίας. Με την αποχώρηση των Αιγυπτίων, οι Κύπριοι χωρικοί επαναστατούν και αναδεικνύουν τον Αλέξη βασιλιά τους. Για ένα μικρό διάστημα έπαψε η Φραγκοκρατία στη Κύπρο, εγκαταστάθηκε καθεστώς λαϊκής κυριαρχίας και μοιράστηκε γη στον αγροτικό λαό που αποτελούσε το μεγαλύτερο κομμάτι των Κυπρίων. Αργότερα όμως η Φραγκοκρατία επανήλθε και ο Ρε Αλέξης απαγχονίσθηκε, λαμβάνοντας, όπως και οι σύγχρονοι ήρωες του Κυπριακού Ελληνισμού, τη δική του ξεχωριστή θέση στο πάνθεον των ηρώων."

§700.-Καὶ τὴν δευτέραν ἐφέραν μαντάτον πῶς ὁ ρήγας ἀνέφανεν εἰς τὴν Πάφον εἰς τὲς ιβʹ μαγίου ͵αυκζʹ Χριστοῦ· καὶ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐφουρκίσαν τὸν ρὲ Ἀλέξην, καθὼς ἄνωθεν δηλοῖ· ὁ ποῖος ἦτον ἀγελάρχης τοῦ ἐφφικίου τῆς τζάμπρας τοῦ ρηγός, πάροικος ἀπὲ τὸ χωργιὸν τῆς Κατομηλίας.

"Ο Ρε Αλέξης, ήταν ένας απλός δουλοπάροικος, όμως ήταν σε καλύτερη μοίρα από τους υπόλοιπους υπόδουλους Έλληνες Κύπριους που έζησαν κατά την Φραγκοκρατία, αφού δούλευε ως «αγελάρχης» για τον βασιλιά. Είναι αξιοθαύμαστο πως παρά τα «προνόμια» και τα «πλεονεκτήματα» που του προσέφερε η ιδιότητά του σε σχέση με αυτή των συμπατριωτών του, αγωνίστηκε και θυσιάστηκε για την ελευθερία των καταπιεσμένων Ελλήνων της Κύπρου, διεξάγοντας με πενιχρά μέσα επανάσταση ενάντια στη Φραγκοκρατία.

Είναι λυπηρό το γεγονός πως στα σχολεία, το μάθημα της ιστορίας δεν αφιερώνει ούτε μία σελίδα για τη λαμπρή προσωπικότητα του Ρε Αλέξη και την επανάσταση ενάντια στη Φραγκοκρατία της οποίας ηγήθηκε."

Γραφείο Τύπου
ΜΕΤΩΠΟ Κυπρίων Φοιτητών Ηνωμένου Βασιλείου
May 12, 2014

Το τραγούδι για τον Ρε Αλέξη
https://www.youtube.com/watch?v=xibKXbl2g5I

Άντρος Παυλίδης - Μνημόσυνο στον Ρε Αλέξη

https://www.youtube.com/watch?v=Ess7UJHCiHg