Αλέξανδρος Σούτσος (1803-1863)

Κων/πολη 1803- Σμύρνη 1863

Αλέξανδρος Σούτσος, φαναριώτης ρομαντικός πεζογράφος, σατιρικός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας της Α’ Αθηναϊκής Σχολής (1830-1880). Ήταν αδερφός του συγγραφέα και πολιτικού Παναγιώτη Σούτσου και εξάδερφος του συγγραφέα και διπλωμάτη Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή. Μαζί με τον αδελφό του σπούδασε στη Γαλλία, επηρρεάστηκε σημαντικά από πνευματική ατμόσφαιρα στην Γαλλία, ιδίως από το έργο ρομαντικών ποιητών όπως ο Λαμαρτίνος και ο Βερανζέρος, εμποτίστηκε με φιλελεύθερες ιδέες και αναζήτησε να γνωρίσει τον Κοραή. Ταξίδεψε σε πάρα πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ανέπτυξε εθνική δράση. Ο άλλος αδελφός τους ο Δημήτριος Σούτσος με τον Ιερό Λόχο πολέμησε και πέθανε στη μάχη στο Δραγατσάνι.

Το μοναδικό μυθιστόρημά του Αλ. Σούτσου, "Ο Εξόριστος του 1831", είναι ένα ρομαντικό μυθιστόρημα με έντονο πολιτικό και σατιρικό χαρακτήρα. Το έργο αυτό ήταν το 1ο νεοελληνικό μυθιστόρημα που μεταφράστηκε σε ξένη γλώσσα (το 1837 στα γερμανικά). Δημοφιλές εκείνη την εποχή ήταν και το εκτενές ποίημά του "Ο Περιπλανώμενος", με πρότυπο το Childe Harold's pilgrimage του Λόρδου Βύρωνα, με το οποίο παρουσιάζει όλη την ιστορία της Ελλάδας και επικρίνει την σύγχρονη κατάστασή της. Το θεατρικό του έργο, εκτός από τις τραγωδίες που συνέθεσε στην Ιταλία και δεν σώθηκαν, περιλαμβάνει και τρεις κωμωδίες. Με αυτό ήθελε όχι μόνο να θίξει τα κακώς κείμενα αλλά και να «διδάξει», αναδεικνύοντας τα προβλήματα που αντιμετώπιζε το νεοσύστατο κράτος σε όλους τους τομείς.

Το κυρίως σώμα του έργου του είναι το ποιητικό του έργο. Η σάτιρά του ήταν αυστηρή και στρεφόταν εναντίον όλων των κακώς κειμένων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής και συχνά έθετε τη ζωή του σε κίνδυνο. Αρχικά συνεργάστηκε με τον Καποδίστρια, τον οποίον θεωρούσε λυτρωτή του έθνους, όμως απογοητεύτηκε γρήγορα από την διακυβέρνησή του και άσκησε έντονη κριτική στο έργο του. Εξορίστηκε γι’ αυτόν τον λόγο τον Ιούνιο του 1831 και πήγε στην Ύδρα, όπου συγκεντρώνονταν οι πολιτικοί και διανοούμενοι που είχαν αντιπολιτευτική τοποθέτηση. Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια εξέφρασε την ικανοποίησή του και χαιρέτησε με ενθουσιασμό τον ερχομό του Όθωνα, αλλά σύντομα και πάλι θα απογοητευτεί και από την διακυβέρνηση της Αντιβασιλείας. Ακολουθούν νέες διώξεις, κατασχέσεις των έργων του και δίκες το 1840 και το 1858.

Τελικά λίγες μέρες πριν πεθάνει στην Σμύρνη, έγραφε στον αδερφό του: «ὑπῆρξα, ὡς γράφεις, ἡ πέτρα τῆς σφενδόνης, ἥν ἔρριψεν ὁ ὕψιστος ἐπὶ τῆς κεφαλῆς δύο τυράννων».  

Ερωμένη μου αθλία
https://www.youtube.com/watch?v=k5US6xwsMfQ
Το ποιήμα του Αλέξανδρου Σούτσου "Ερωμένη μου αθλία" είναι απόσπασμα από το ποιήμα "Περιπλανώμενος". Μουσική: Κώστας Λειβαδάς Εκτέλεση: Πάνος Κατσιμίχας