21η Απριλίου 1967: Η αρχή και το τέλος

Το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα ήταν εξαιρετικά τεταμένο, τα κοινοβουλευτικά κόμματα έδειχναν στοιχεία αποσύνθεσης δεν μπορούσαν να συνεργαστούν ούτε μεταξύ τους ούτε με τον Βασιλιά, το παρακράτος οργίαζε, η απειθαρχία στο στράτευμα βρίσκεται στο ζενίθ, ενώ υπήρχε όλο αυτό το διάστημα έντονη φημολογία για προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας από τους Κομμουνιστές. Ο λόγος που επιτάχυναν τις εξελίξεις και υπήρξαν ο καταλύτης των γεγονότων που επακολούθησαν ήταν οι προκηρυχθήσες εκλογές της 28ης Μαΐου και η εκλογή του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία.

Η αρχή: Ο τρόπος με τον οποίο ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο Ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και ο Συνταγματάρχης Νικόλαος Μακαρέζος κατέλαβαν την εξουσία τα χαράματα της 21ης Απριλίου 1967 ήταν απλούστατος και αποτελεσματικός. Πρώτα κινήθηκαν τα τμήματα των καταδρομέων καταλαμβάνοντας όλα τα τηλεπικοινωνιακά κέντρα χωρίς να επιτραπεί χρόνος για να δοθεί το σήμα συναγερμού που θα ειδοποιηούσε τους μηχανισμούς ασφαλείας να επέμβουν. Μετά ο Παπαδόπουλος είχε ετοιμάσει μια γραπτή διαταγή, που όριζε τις μετακινήσεις των αναγκαίων στρατιωτικών μονάδων, πλαστογραφώντας το όνομα του Βασιλιά. Δίνει το κωδικό σήμα για την ενεργοποίηση του Σχεδίου Προμηθεύς, με το οποίο έθετε όλες τις στρατιωτικές μονάδες υπό την άμεση ηγεσία του Υπουργού Άμυνας ή του Αρχηγού ΓΕΣ δηλ. του Αντιστράτηγου Οδυσσέα Αγγελή και ξεκινούν με το δεύτερο σκέλος του σχεδίου τους, τις συλλήψεις. Πριν η ώρα πάει 3.00 π.μ., οι πραξικοπηματίες είχαν θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό τους την Αθήνα. Είχαν εγκλείσει τους κρατούμενούς τους στους θαλάμους των Υποψηφίων Εφέδρων Αξιωματικών, στο δεύτερο όροφο της Σχολής Τεθωρακισμένων. Ενώ πολίτες είχαν μαντρωθεί στον Ιππόδρομο, στο Φαληρικό Δέλτα, στο γήπεδο Καραϊσκάκη στο Νέο Φάληρο και στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο. Στις 8.00΄ το πρωί οι κινηματίες ζήτησαν συνάντηση με τον Βασιλιά στο περικυκλωμένο από τανκς Τατόι. Ο Βασιλιάς μετά από διαβουλεύσεις τελικά δέχτηκε να αναλάβουν υπουργεία στρατιωτικοί και οι πραξικοπηματίες δέχτηκαν να γίνει Πρωθυπουργός μη στρατιωτικός.

Το καθεστώς που επιβλήθηκε στην Ελλάδα από τον Απρίλιο του 1967 έως τον Ιούλιο του 1974 έμεινε γνωστό ως «Δικτατορία των Συνταγματαρχών» ή «Χούντα των Συνταγματαρχών» [Η ετυμολογία της λέξης "Χούντα" προέρχεται από το λατινικό ρήμα iungere (= ενώνω, συνδέω) > ιταλ.: giunta > ισπ.: iunta). Το νέο καθεστώς προχώρησε από τις πρώτες ώρες σε κήρυξη στρατιωτικού νόμου για αόριστο χρονικό διάστημα, απαγόρευση κάθε πολιτικής δραστηριότητας και καθιέρωση αυστηρής λογοκρισίας. Όσοι εξέφραζαν την αντίθεσή τους παραπέμπονταν σε έκτακτα στρατοδικεία. Πολλοί συλλαμβάνονταν χωρίς δικαστικό ένταλμα, κρατούνταν χωρίς την απαγγελία κατηγοριών και αντιμετώπιζαν βασανιστήρια. Παρά τις εξαγγελίες τους, οι δικτάτορες προετοίμαζαν το έδαφος για μακρόχρονη παραμονή τους στην εξουσία. Το Δεκέμβριο του 1967 ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επιχείρησε ανεπιτυχώς να τους ανατρέψει, αρνήθηκε να συνεχίσει να συνεργάζεται μαζί τους και αυτοεξορίστηκε στην Ιταλία. Ενώ και η προσπάθεια δολοφονίας του Γεώργιου Παπαδόπουλου από τον Παναγούλη απέτυχε (βλπ. Γιωρκάτζη).

Η πρώτη κυβέρνηση μετά την επικράτηση του κινήματος περιλάμβανε δικαστικούς, τεχνοκράτες και ελάχιστους στρατιωτικούς. Μέχρι τα τέλη όμως του 1968 η συλλογική διακυβέρνηση είχε μετατραπεί σε δικτατορία του ενός ανδρός, του Παπαδόπουλου. Με αφορμή τα γεγονότα του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 ομάδα σκληροπυρηνικών αξιωματικών με επικεφαλής τον διοικητή της ΕΑΤ-ΕΣΑ Δημήτριο Ιωαννίδη, οι οποίοι ήταν αντίθετοι με την απόπειρα φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος και εξαγγελία εκλογών, ανέτρεψαν και έθεσαν σε κατ' οίκον περιορισμό τον Παπαδόπουλο.

Το τέλος: Ο Ιωαννίδης με τους επιτελείς του επιχείρησαν να ανατρέψουν τον Πρόεδρο της Κύπρου Μακαρίου. Η ενέργεια αυτή έδωσε την αφορμή στην Τουρκία, πέντε μέρες αργότερα, να επέμβει στρατιωτικά προβάλλοντας ως δικαιολογία την προστασία της τουρκοκυπριακής μειονότητας. Μπροστά στο βάρος των ευθυνών τους και στο ορατό ενδεχόμενο ελληνοτουρκικού πολέμου οι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων που συμφώνησαν για το πραξικόπημα στην Κύπρο τώρα καλούν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για να σχηματίσουν κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας. Ο Καραμανλής και οι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων θα αρνηθούν να βοηθήσουν την Κύπρο που δεχόταν πλέον το δεύτερο και τελικό σχέδιο Αττίλας. Η δημοκρατία στην Ελλάδα αποκαταστάθηκε, η τιμή όμως πήγε περίπατο.

Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα 

https://www.youtube.com/watch?v=Lar2Y6d24LY

Το λεν' οι πετροπέρδικες (Ω ρε Γιώργο Παπαδόπουλε)

https://www.youtube.com/watch?v=cpkZVP85sb0