Φώτης Αγγουλές (1911-1964)

Ο Φώτης Χονδρουδάκης γεννήθηκε στην Κρήνη της Μικράς Ασίας το 1911. Το «Αγγουλές»  ήταν παρατσούκλι το οποίο τον σημάδεψε και σήμαινε " το παλληκάρι". Στα τρία του χρόνια έγινε για πρώτη φορά πρόσφυγας και στα έντεκά του, με τον τελεσίδικο διωγμό του '22, ακολούθησε τη μοίρα χιλιάδων άλλων Μικρασιατών και την οριστική εγκατάσταση της οικογένειάς του σε παράγκα στο Φρούριο της Χίου. Η οικογένειά του υπήρξε εύπορη, όμως κατά τον διωγμό των χριστιανών από τη Σμύρνη, παράτησε όλο της το βιος και με ένα καΐκι πέρασαν απέναντι στη Χίο. Η Χίος έγινε η δεύτερή του πατρίδα. Ο Φώτης Αγγουλές εγκατέλειψε το σχολείο στη Β΄ δημοτικού, για να βοηθήσει τον πατέρα του και τις τρεις αδερφές του. Στην ηλικία των 14-15 χρόνων εντυπωσιάστηκε όταν διάβασε μερικά ποιήματα σε κάποια εφημερίδα στο ψαρομανάβικο του πατέρα του. Ήταν η εποχή που ξεκίνησε να γράφει στίχους και να διαβάζει, προσπαθώντας να καλύψει τα μαθησιακά του κενά. Το 1928 άφησε την εργασία του πατέρα του και πήγε μαθητευόμενος τυπογράφος στην τοπική εφημερίδα της Χίου "Ελευθερία" και ο Αγγουλές ξεκινά να δημοσιεύει τα δικά του ποιήματα. Ο Αγγουλές "αυτομορφώθηκε", διάβαζε ακατάπαυστα, αξιοποιώντας τον πλούτο της κεντρικής βιβλιοθήκης «Κοραής», στη Χίο. Δεν δίστασε μάλιστα να παρακαλέσει τον διευθυντή της να του επιτρέψει να διανυκτερεύει εκεί, προκειμένου να κερδηθεί ο χρόνος της μάθησης που είχε στερηθεί από την αποχώρησή του στο σχολείο. Στα δεκαοκτώ του μόλις χρόνια, εξέδωσε την «Καμπάνα», την πρώτη του σατιρική εφημερίδα. Τρία χρόνια μετά συνέχισε με την εβδομαδιαία εφημερίδα «Μιχαλού», μέσα από την οποία δημοσίευσε ένα καυστικό σχόλιο που αφορούσε δύο περιώνυμους καθηγητές του Γυμνασίου Αρρένων Χίου και αυτή υπήρξε η αιτία που ο Αγγουλές γνώρισε τη φυλακή για πρώτη φορά. Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και ειδικά την δεκαετία του ΄30 εξέδωσε τρεις ποιητικές συλλογές: «Αμαβασιά» (1934), «Κραυγές στον ήλιο» (1938), και «Μενεξέδες» (1938). Παράλληλα επιμελήθηκε και τη λαογραφική συλλογή «Ο λαός της πατρίδας μου», που την αποτελούσαν λαϊκά δίστιχα και τραγούδια από τον τόπο του.
 
Ο Φώτης Αγγουλές βρέθηκε στη Μέση Ανατολή ως βοηθητικός σαλπιστής, ασυρματιστής και αποσπασμένος στο τυπογραφείο του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων. Εκεί τύπωνε το ψυχαγωγικό περιοδικό του στρατού «Ελλάς». Αργότερα μετετέθη στο κυβερνητικό γραφείο τύπου του Καϊρου, όπου την ίδια εποχή βρίσκονταν εκεί και ο Γιώργος Σεφέρης, ως προϊστάμενος του γραφείου. Στο Κάιρο παντρεύτηκε μια Ελληνίδα της Αιγύπτου, δασκάλα της γαλλικής, αλλά μαζί έμειναν μόνο πέντε μήνες αφού ο Φώτης Αγγουλές συνελήφθηκε μαζί με άλλους αριστερούς αξιωματικούς και στρατιώτες, και οδηγήθηκαν σε διάφορα στρατόπεδα και φυλακές. Κατά το 1943 γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Με την αποφυλάκιση, το 1946, οι Άγγλοι του επιτρέπουν να επιστρέψει στην Ελλάδα δίχως όμως να επιτραπεί η επιστροφή και στη σύζυγό του. 

Το 1948, στην Χίο θα συλληφθεί καθώς τύπωνε παράνομο φυλλάδια μαζί με δύο ακόμη "συντρόφους". Καταδικάζεται και αποφυλακίζεται το 1956 από τις φυλακές Κέρκυρα και επέστρεψε στη Χίο. Αρνείται όμως πεισματικά να υπογράψει την «δήλωση μετανοίας». Ξεκίνησε να εργάζεται στην εφημερίδα "Χιακός λαός". Εκεί τύπωσε την ποιητική του συλλογή του Πορεία στη νύχτα, ενώ είχαν προηγηθεί οι "Φλόγες του δάσους", "Φουτσιγιάμα". Ο Φώτης Αγγουλές πέθανε από οξύ πνευμονικό οίδημα μέσα στο επιβατηγό πλοίο «Κολοκοτρώνης», ταξιδεύοντας από τη Χίο στον Πειραιά, στις 27 Μαρτίου 1964, σε ηλικία 53 ετών.

Ο ποιητής ακροβάτησε ανάμεσα στην ευαισθησία, τον σαρκασμό και την αδικία των κοινωνικών συνθηκών που έζησε. Πολλά ποιήματα του έχουν μελοποιηθεί και τραγουδηθεί από τον Πάνο Τζαβέλλα, τον Θωμά Μπακαλάκο και τον Παντελή Θαλασσινό. 

Λύτρωση
https://www.youtube.com/watch?v=avI66k8bXsg
Στίχοι: Φώτης Αγγουλές
Μουσική-Εκτέλεση: Πάνος Τζαβέλλας
Από το δίσκο "ΦΩΤΗΣ ΑΓΓΟΥΛΕΣ - ΠΑΝΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ / ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΣ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ"

Είν’ ένα δάσος γύρω μας

https://www.youtube.com/watch?v=Z2UI7hYEx9c

Στίχοι: Φώτης Αγγουλές
Μουσική-Εκτέλεση: Πάνος Τζαβέλλας
Βιογραφικό Κείμενα: Γιάννης Μότσιος