Brendan Behan [Μπρένταν Μπήαν (1923-1964)]

Μπρένταν Μπήαν Ιρλανδός μαχητής του IRA και ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και διηγηματογράφος, ο οποίος έγραψε τόσο στα Αγγλικά αλλά και στη μητρική του γλώσσα την Ιρλανδική, την οποία οι Άγγλοι απογόρευαν τόσο στην διδασκαλία όσο και να ακούγεται δημόσια.

Γεννήθηηκε στις 9 Φεβρουαρίου 1923 στο Δουβλίνο και απο τα 14 του εντάχθηκε στη νεολαία του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (I.R.A.). Σωστά γαλουχημένος από τους γονείς του για τη ιρλανδική ιστορία και τη κουλτούρα της, ενδιαφέρθηκε από νωρίς για τη λογοτεχνία και τις περίφημες πατριωτικές μπαλάντες, ενώ έμαθε και το οικογενιακό επάγγελμα του ζωγράφου. Τελικά στα 16 του εντάσσεται στον IRA μετέχει σε διάφορες αποστολές αρχικά σαν αγγελιαφός και μετέπειτα σαν σαμποτέρ έτσι γρήγορα οδηγείται στις φυλακές ανηλίκων. Στο διάστημα της κράτησής του, επικεντρώθηκε στην τελειοποίηση των Ιρλανδικών του, τη γλώσσα που χρησιμοποίησε στην εξαιρετικά λεπτή και ευαίσθητη ποίησή του, ενώ εκείνη την περίοδο "Το παιδί του αναμορφωτηρίου". Αποφυλακίζεται το 1946 μετά από γενική αμνηστία και επιστρέφει στην Βόρεια Ιρλανδία ενώ ένα διάστημα το πέρασε στο Παρίσι. Το πρώτο του θεατρικό έργο "Ο αλλόκοτος τύπος" (1954) ανέβηκε στο μικρό θέατρο του Λονδίνου και είχε άμεση επιτυχία. Το δεύτερο, Ένας όμηρος (1958), θεωρείται το αριστούργημά του. Έου γραψε διηγήματα και σενάρια για την Ιρλανδική Ραδιοφωνία. Τα τελευταία του έργα, τα οποία ηχογράφησε ο ίδιος σε μαγνητοταινία, είναι Το νησί του Brendan Behan, The Scarperer, Η Νέα Υόρκη του Brendan Behan και Εκμυστηρεύσεις ενός Ιρλανδού επαναστάτη. Η επιτυχία του όμως δεν τον βοήθησε καθώς άρχισε να πίνει τόσο πολύ που ο ίδιος έλεγε "Είμαι ένας αλκοολικός με πρόβλημα στο γράψιμο" και "Πίνω μόνο για δύο λόγους: Όταν διψάω και όταν δε διψάω". Το 1956 διαγνώστηκε ότι πάσχει από διαβήτη και συχνά να πέφτει σε διαβητικό κόμα. Ο Μπήαν πέθανε σε ηλικία μόλις 41 ετών.

Στίχους των ποιημάτων του στα ελληνικά απέδωσε ο Βασίλης Ρώτας, μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και τραγούδησε εξαιρετικά πρώτα η Ντόρα Γιαννακοπούλου και αργότερα η Μαρία Φαραντούρη. Πολλά από τα έργα του και κυρίως τα ποιητικά έχουν μεταφραστεί και σε πολλές άλλες γλώσσες.

Μαρία Φαραντούρη -Ήταν 18 Νοέμβρη (Το γελαστό παιδί)
https://www.youtube.com/watch?v=Xfau4ny1a6E
Ποίηση: Brendan Behan (Μπρένταν Μπίαν)
Απόδοση στα Ελληνικά: Βασίλης Ρώτας
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη Εκτέλεση: Ντόρα Γιαννακοπούλου

Το τραγούδι μιλά για τον Ιρλανδό Michael Collins. Ο Collins ήταν στρατιωτικός και ηγέτης του IRA κατά τον Ιρλανδικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας (1919-1921). Το Δεκέμβρη του 1921 υπογράφτηκε η Αγγλο-Ιρλανδική Συνθήκη μέσω της οποίας η Ιρλανδία χωρίστηκε στην Βόρεια Ιρλανδία (το 1/5 περίπου του νησιού παρέμεινε υπό την κατοχή του Ην. Βασιλείου) και τη Νότια Ιρλανδία που έγινε ανεξάρτητη, και αναγνωρίζεται διεθνώς σαν Δημοκρατία της Ιρλανδίας ή Έιρε. Μετά την υπογραφή της συνθήκης, δημιουργήθηκε η Προσωρινή Κυβέρνηση, πρωθυπουργός της οποίας ήταν ο Michael Collins. Αποτέλεσμα της Συνθήκης ήταν η διάσπαση του IRA, σε αυτούς που συμφωνούσαν με τη Συνθήκη και σ' αυτούς που ήταν αντίθετοι και τη θεωρούσαν προδοσία. Έτσι, τον Ιούνιο του 1922 ξέσπασε ο Ιρλανδικός Εμφύλιος. Τον Αύγουστο του 1922 ο Collins σκοτώνεται σε ενέδρα που έστησαν τα μέλη του IRA που ήταν κατά της Συνθήκης. Ο Μπήαν έγραψε τότε «σκοτώσαν οι δικοί μας το γελαστό παιδί».

Μαρία Φαραντούρη -Άνοιξε το παράθυρο
https://www.youtube.com/watch?v=u_Y2y8__QV0
Ποίηση: Brendan Behan (Μπρένταν Μπίαν)
Απόδοση στα Ελληνικά: Βασίλης Ρώτας
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη Εκτέλεση: Ντόρα Γιαννακοπούλου