Τρόοδος "Νά το ψηλότερο βουνό που στέκεται 'κεί κάτω, αγέρωχο, περήφανο κι όλο ζωή γεμάτο"

Το Τρόοδος, αγέρωχο και επιβλητικό, απλώνεται σε μία τεράστια έκτασή που καλύπτει τα 2/3 της Κύπρου και αποτελεί συνεπώς το κυρίαρχο μορφολογικό και γεωλογικό γνώρισμα της. Το Τρόοδος είναι η υψηλότερη οροσειρά της Κύπρου με τις κορυφές του να φτάνουν μέχρι και τα 1951 μ.. Οι σημαντικότερες κορυφές του Τροόδους είναι από τα δυτικά προς τα ανατολικά: ο Τρίπυλος (1362μ.), ο Κύκκος (1318μ.), η Χιονίστρα ή Όλυμπος (1951μ.), η Μαδαρή (1613μ.), η Παπούτσα (1554μ.) και τα Κιόνια (1423μ.).

Το όρος Τρόοδος δημιουργήθηκε στο βυθό της Τηθύος Θάλασσας κατά το ανώτερο Κρητιδικό (πριν 90 εκ. χρόνια) με ανύψωση του ωκεάνιου πυθμένα στα όρια καταβύθισης της αφρικανικής πλάκας κάτω από την ευρασιατική. Ακολούθησε η ανύψωση και σταδιακή ανάδυση του βουνού μέσα από τη θάλασσα. Κυριότερος γεωλογικός σχηματισμός της οροσειράς είναι το οφιολιθικό σύμπλεγμα, ο οποίος αποτελεί κομμάτι του ωκεάνιου φλοιού έτσι κρύβει τεράστιο ορυκτό πλούτο. Πλούσια κοιτάσματα αμιάντου, χρωμίτη, χαλκούχων σιδηροπυριτών, όπως επίσης χρυσού και αργύρου είναι διάσπαρτα στην οροσειρά. Η εκμετάλλευση του χαλκού έπαιξε ιστορικά καθοριστικό ρόλο στην οικονομία και τον πολιτισμό της Κύπρου. Η Κύπρος κατέστη ένα από τα πρώτα κέντρα εντατικής εκμετάλλευσης του χαλκού στην αρχαιότητα, ενώ η λατινική ονομασία του χαλκού (cuprum) προέρχεται από την ονομασία του νησιού. Όσον αφορά την ονομασία του Τροόδους, έχουν γίνει διάφορες εικασίες με πιο πιθανές ότι προήλθε από τους τρεις δρόμοι που το συνδέουν με τη Λευκωσία, τη Λεμεσό και τον Πρόδρομο (δηλ. τρεις οδοί - Τρόοδος) ενώ κατά άλλη άποψη ίσως προήλθε από την πιθανή ονομασία “Το-ορο-Άδος” όπου ο Άδωνις (Αδος) κατά την μυθολογία υπήρξε σύντροφος της θεάς Αφροδίτης, η οποία κατά τον Όμηρο γεννήθηκε στην Κύπρο.

Η οροσειρά του Τροόδους φιλοξενεί μεγάλες δασικές εκτάσεις και πλούσια χλωρίδα με σημαντικό αριθμό ενδημικών φυτών ενώ κυρίαρχο στοιχείο της πανίδας του Τροόδους είναι το κυπριακό αγρινό (Ovis gmelini ophion), του οποίου περιοχή εξάπλωσης είναι το Δάσος Πάφου. Το Τρόοδος παίζει σημαντικό ρόλο στην υδατική οικονομία του νησιού, καθώς από αυτό πηγάζουν οι κυριότεροι ποταμοί, ενώ συμβάλλει ουσιαστικά στον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων. Λόγω του φυσικού περιβάλλοντος, του κλίματος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, το Τρόοδος αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης περιηγητών και τόπο αναψυχής. Διοικητικά η οροσειρά του Τροόδους χωρίζεται ανάμεσα σε τέσσερις επαρχίες ενώ πολυάριθμα χωριά βρίσκονται διάσπαρτα σ' ολόκληρη την οροσειρά, εκτός από το Δάσος Πάφου στα δυτικά, στο οποίο δεν διαμένουν μόνιμοι κάτοικοι. Τα ορεινά χωριά του Τροόδους είναι κυρίως συγκεντρωμένα στις κοιλάδες της Μαραθάσα, της Σολέας, της περιοχής Πιτσιλιάς, των Κρασοχωριών της Λεμεσού και Πάφου. Η οικονομία της περιοχής βασίζεται μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό στη γεωργία.

Χάρη στο κλίμα, το φυσικό περιβάλλον, την ποικιλότητα του τοπίου και την πολιτιστική του κληρονομιά, το Τρόοδος προσφέρει πολυάριθμες ευκαιρίες άθλησης, αναψυχής και τουρισμού. Αξίζει να αναφερθεί ότι το Τρόοδος έχει καταταχθεί μέσα στους δέκα καλύτερους αναδυόμενους αγροτικούς τουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης. Ενώ διάσπαρτες σε όλη την περιοχή του Τροόδους βρίσκονται εκκλησίες και μοναστήρια, τα οποία αποτελούν εξαίρετα μνημεία βυζαντινής τέχνης. Δέκα ναοί του Τροόδους έχουν ενταχθεί στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, κυρίως για τις τοιχογραφίες που καλύπτουν το εσωτερικό τους και οι οποίες αποτελούν εξαίρετα δείγματα βυζαντινής και μεταβυζαντινής μνημειακής ζωγραφικής.

Τρόοδος
https://www.youtube.com/watch?v=E-MJJeyMIrE
Ποίηση: Βασίλης Μιχαηλίδης
Μουσική-Εκτέλεση: Λάρκος Λάρκου

«Νά το ψηλότερο βουνό που στέκεται 'κεί κάτω,
αγέρωχο, περήφανο κι όλο ζωή γεμάτο·
έχει χλαμύδα την νοτιά, τα σύννεφα κορώνα,
χαμόγελο την άνοιξη και χιόνια τον χειμώνα.»
...
 «Σαν μαρτυρά ο Κύπριος με τ' άδολό του στόμα,
με τ' ονομά μου μαρτυρώ, λέγω κι εγώ ακόμα,
πως πρώτοι στο νησί αυτό είχαν θεοί πατήσει,
το πρώτο 'δώ βασίλειο είχαν θεοί το κτίσει.»
ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ