23/5/17

Ομάρ Καγιάμ (1048-1131)

Ομάρ Χαγιάμ: Πέρσης φιλόσοφος, φυσιοδίφης, δάσκαλος, μαθηματικός, αστρονόμος και ποιητής, ο οποίος έγραψε και πραγματείες για τη μηχανική, τη γεωγραφία, την ορυκτολογία, τη μουσική και την Ισλαμική θεολογία.

Το πλήρες όνομα του Ομάρ Χαγιάμ είναι: Γκιιάτ αντ-Ντιν (που σημαίνει "ο Στρατιώτης της Πίστης" και υπονοεί τη γνώση του Κορανίου) Αμπούλ Φατχ Ουμάρ ιμπν Ιμπραχίμ (που σημαίνει πατέρας, κατακτητής, ζωή και το πατρικό όνομα Ιμπραχίμ) Χαγιάμ (που σημαίνει "σκηνοποιός", παρώνυμο δηλαδή από το επάγγελμα του πατέρα του και τέλος) Nισαπουρί (που συνδέεται με την πατρίδα του το Νισαπούρ).

Η σημασία του ως φιλόσοφου και δάσκαλου και τα λίγα διασωθέντα φιλοσοφικά του έργα δεν έχουν τύχει της ίδιας προσοχής με τα επιστημονικά και ποιητικά του κείμενα. Ο Καγιάμ ήταν διάσημος την εποχή του ως μαθηματικός και αστρονόμος. Έγραψε τη Πραγματεία για την Απόδειξη Αλγεβρικών Προβλημάτων (1070), που καθόρισε τις αρχές της άλγεβρας, μέρους του σώματος των περσικών Μαθηματικών που τελικά μεταδόθηκαν στην Ευρώπη ενώ παρήγαγε σημαντικό έργο στη γεωμετρία, ιδιαίτερα στη θεωρία των αναλογιών ενώ βοήθησε και στην τελική ανάπτυξη της μη ευκλείδειας γεωμετρίας. Συνέβαλε ακόμη και σε μια μεταρρύθμιση του Ιρανικού ημερολογίου.

Έξω από το Ιράν και τις περσόφωνες χώρες ο Καγιάμ είχε μια επίδραση στη λογοτεχνία και τις κοινωνίες μέσω της μετάφρασης των έργων του και της εκλαΐκευσης από άλλους λόγιους. Η μεγαλύτερη τέτοια επίδραση ήταν στις αγγλόφωνες χώρες. Ο Άγγλος λόγιος Τόμας Χάιντ (1636-1703) ήταν ο πρώτος μη Πέρσης, που τον μελέτησε, ενώ τη μεγαλύτερη επιρροή από όλους άσκησε ο ποιητής Έντουαρντ Φιτζέραλντ (1809–83), που κατέστησε τον Καγιάμ το διασημότερο ποιητή της Ανατολής στη Δύση μέσω της περίφημης μετάφρασης και των διασκευών του μάλλον μικρού αριθμού τετράστιχων του Καγιάμ στα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ. Ύμνησε επικούρειες απολαύσεις, κρασί και γυναίκες, για να προβάλει όμως εντονότερα τις φιλοσοφικές του σκέψεις, πολλές απ’ τις οποίες φαίνονται αιρετικές, αν σκεφτεί κανείς το περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκαν. Ειδικά για τις θρησκευτικές του απόψεις έχει χυθει πολύ μελάνι από μεταγενέστερους εαν είναι όντως σύμφωνες ή όχι με τις ισλαμικές παραδόσεις και αντιλήψεις.

Στην Ελλάδα έργα του Ομάρ Καγιάμ μετέφρασε ο Σωτήρης Σκίπης ενώ ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ μελοποίησαν οι "Χάνομαι γιατί ρεμβάζω", "Ανδρομέδα", "Usurum", "Μωρά στη Φωτιά", Αλέξης Ροζάκης, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Μιχαήλ κ.α. Τέλος ένα τραγούδι προς τιμή του Μάρκου Βαμβακάρη και του Καγιάμ έγραψε και μεγάλος Μανώλης Ρασούλης [1].

Γεμίστε τα ποτήρια σας
https://www.youtube.com/watch?v=7Sp2jZHceb4
Στίχοι: Ομάρ Καγιάμ
Μουσική-Ερμηνεία: Σπύρος Νικολάου


Διαβαίνει η ζωή μας και πάει
https://www.youtube.com/watch?v=kiMl7q70PGo
Ποίηση: Ομάρ Καγιάμ
Μουσική: Χάρης Καβαλλιεράτος
Εκτέλεση: Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω


Τρία Ρουμπαγιάτ
https://www.youtube.com/watch?v=JHoPID0g2pQ
Ποίηση: Ομάρ Καγιάμ
Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Εκτέλεση: Γιώργος Μιχαήλ 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου