Τιμή στα δύο παλληκάρια της ΕΟΚΑ από την Αθηαίνου, τους δύο συναγωνιστές και συγχωριανοί που σκοτώθηκαν τον καταραμένο Αύγουστο του 1956 κατασκευάζοντας εκρηκτικές ύλες. Ο Φραντζέσκου που ήταν και ομαδάρχης έχασε τη ζωή του στις 12 Αυγούστου ενώ ο Τομάζου λίγες μέρες αργότερα στις 24.
"Ο Αρτέμος Φραντζέσκου γεννήθηκε το 1931 στο χωριό Αθηαίνου της επαρχίας Λάρνακας. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και ήταν μηχανουργός. Μελετούσε πολύ τα κοινωνικά συστήματα και ήταν ιδεολόγος σοσιαλιστής. Έδωσε από τις αρχές του αγώνα τον όρκο της ΕΟΚΑ στο Μετόχι του Κύκκου μαζί με άλλους συγχωριανούς του, των οποίων και ανέλαβε την αρχηγία με το ψευδώνυμο "Άθως". Το Νοέμβριο του 1955 πραγματοποίησε μαζί με συναγωνιστές του την πρώτη του ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο χωριό τους. Τον Ιανουάριο του 1956 επικεφαλής της ομάδας του συγκέντρωσε εικοσιένα κυνηγετικά όπλα, τα οποία διένειμε στα γύρω χωριά. Στις 21 Μαΐου 1956 έστησαν και δεύτερη ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο δρόμο Αθιένου-Πυρογίου, στην οποία χρησιμοποίησαν και βόμβες δικής τους κατασκευής. Καθ' υπόδειξη συγχωριανού τους χημικού, άναβαν κληματόβεργες σε φούρνο και, όταν γίνονταν κόκκινα κάρβουνα, έκλειναν το φούρνο και τα κάρβουνα έσβηναν, χωρίς απαραίτητα να τα βρέξουν. Στη συνέχεια άλεθαν τα κάρβουνα και ανακάτευαν τη σκόνη τους με θειάφι και νίτρο. Με αυτού του είδους την πυρίτιδα γέμιζαν τις βόμβες τους με τις οποίες προμήθευαν και τα γύρω χωριά. Στην εργασία αυτή, που γινόταν στο σπίτι του Φραντζέσκου, βοηθούσαν και οι γονείς και τα αδέλφια του. Το βράδυ της 11ης προς τη 12η Αυγούστου 1956, ενώ ο Αρτέμος με άλλους συνεργάτες του κατασκεύαζε την πυρίτιδα στο σπίτι του, ξαφνικά μια σπίθα έπεσε στο τενεκεδένιο κιβώτιο με το εύφλεκτο υλικό. "Ο Αρτέμος", αφηγείται συναγωνιστής του, "αρπάζοντας το θάνατο αγκαλιά, όρμησε έξω και μας γλίτωσε. Είδαμε τον αρχηγό μας να φλέγεται σαν λαμπάδα. Την επομένη, προτού τον θάψουμε, τον περιφέραμε τιμητικά στους ώμους από όλους τους δρόμους του χωριού, τυλιγμένο με την ελληνική σημαία."
"Ο Τουμάζος Τουμάζου γεννήθηκε το 1934 στην Αθηαίνου. Ορκίστηκε από τις αρχές του αγώνα ως μέλος της ΕΟΚΑ στο Μετόχι του Κύκκου, μαζί με άλλους συγχωριανούς του και ανέλαβε την ευθύνη για τις ομάδες νεολαίας. Οι πρώτες τους ενέργειες, με αρχηγό τον ήρωα Αρτέμο Φραντζέσκου, ήταν να εμφυσήσουν τον παλμό και το πνεύμα του αγώνα στις καρδιές των νέων, να οργανώσουν ομάδες στα χωριά Τύμπου, Πυρόι, Τρεμετουσιά και Άρσος, να εξεύρουν οπλισμό και να διανέμουν φυλλάδια. Για διευκόλυνση των ενεργειών αυτών ο Τουμάζος ίδρυσε την ΟΧΕΝ Αθηαίνου, απ' όπου έκανε την επιλογή των μελών για την επάνδρωση των ομάδων. Κατά τη διάρκεια του 1955 και 1956 έλαβε μέρος σε διάφορες ενέδρες εναντίον των Άγγλων. Τον Ιανουάριο του 1956 συνέβαλε στη συγκέντρωση 21 κυνηγετικών όπλων, τα οποία κατανεμήθηκαν στις ομάδες των χωριών Τρεμετουσιά, Άρσος, Τρούλλοι, Πύλα και Τύμπου. Εκτός από τα όπλα αυτά, τα πιο πάνω χωριά τροφοδοτούνταν και με χειροβομβίδες, κέντρο κατασκευής των οποίων ήταν η Αθιένου και στην κατασκευή των οποίων συμμετείχε και ο Τουμάζος. "Μετά το θάνατο του υπευθύνου μας Αρτέμου Φραντζέσκου, στις 12 Αυγούστου 1956, τη θέση του πήρε ο συναγωνιστής μας Τουμάζος Τουμάζου", αφηγείται ο Κυριάκος Νεοκλέους. "Μας είχε σταλεί ένα νέο είδος πυρίτιδας και, επειδή γνωρίζαμε τον κίνδυνο, αποφασίσαμε με τον Τουμάζο να δοκιμάσουμε το γέμισμα της βόμβας έξω από το χωριό. Παρόλο που πήραμε όλα τα μέτρα ασφάλειας η βόμβα εξερράγη στα χέρια μας, ενώ τη συναρμολογούσαμε. Καθόμασταν σταυροπόδι. Ο Τουμάζος έμεινε με το πόδι σταυρωμένο, ενώ το σώμα του φλεγόταν. Εγώ είδα το ένα μου χέρι να πετάγεται σε κάποια απόσταση μέσα στο αμπέλι. Το άλλο κρεμόταν κομμένο. Δεν έχασα τις αισθήσεις μου. Προσπάθησα να σηκωθώ, αλλά ήταν και το πόδι μου κομμένο. Έπεσα πάνω στο φίλο μου και με τα κομμένα μου χέρια προσπαθούσα να του σβήσω τη φωτιά. Ήταν 24 Αυγούστου, στις γύρω στις 2μ.μ. ". Ο Τουμάζος πέθανε επί τόπου, ενώ ο συναγωνιστής του μεταφέρθηκε σε άθλια κατάσταση στο νοσοκομείο."
Ο θάνατος του Αρτέμου Φραντζέσκου και του Τουμάζου Τουμάζου όπως και ο θάνατος άλλων αγωνιστών σε παρόμοιες συνθήκες, είναι ενδεικτικός των δυσκολιών που συναντούσαν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ στην τιτάνια προσπάθεια για την ελευθερία της Κύπρου.
Τουμάζος Τουμάζου & Αρτέμιος Φραντζέσκου
https://www.youtube.com/watch?v=_uWi9YIki-Y
Στίχοι: Ελένη Σιούφτα
Μουσική: Ευδοκία Χατζηχάρου
Εκτέλεση: Μαρία Τουλούπη - Χριστίνα Παπαμιχαήλ
Φωνητικά: Δέσποινα Καδή - Μαριλένα Ιεροδιακόνου - Χριστιάνα Γεωργίου
"Ο Αρτέμος Φραντζέσκου γεννήθηκε το 1931 στο χωριό Αθηαίνου της επαρχίας Λάρνακας. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και ήταν μηχανουργός. Μελετούσε πολύ τα κοινωνικά συστήματα και ήταν ιδεολόγος σοσιαλιστής. Έδωσε από τις αρχές του αγώνα τον όρκο της ΕΟΚΑ στο Μετόχι του Κύκκου μαζί με άλλους συγχωριανούς του, των οποίων και ανέλαβε την αρχηγία με το ψευδώνυμο "Άθως". Το Νοέμβριο του 1955 πραγματοποίησε μαζί με συναγωνιστές του την πρώτη του ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο χωριό τους. Τον Ιανουάριο του 1956 επικεφαλής της ομάδας του συγκέντρωσε εικοσιένα κυνηγετικά όπλα, τα οποία διένειμε στα γύρω χωριά. Στις 21 Μαΐου 1956 έστησαν και δεύτερη ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο δρόμο Αθιένου-Πυρογίου, στην οποία χρησιμοποίησαν και βόμβες δικής τους κατασκευής. Καθ' υπόδειξη συγχωριανού τους χημικού, άναβαν κληματόβεργες σε φούρνο και, όταν γίνονταν κόκκινα κάρβουνα, έκλειναν το φούρνο και τα κάρβουνα έσβηναν, χωρίς απαραίτητα να τα βρέξουν. Στη συνέχεια άλεθαν τα κάρβουνα και ανακάτευαν τη σκόνη τους με θειάφι και νίτρο. Με αυτού του είδους την πυρίτιδα γέμιζαν τις βόμβες τους με τις οποίες προμήθευαν και τα γύρω χωριά. Στην εργασία αυτή, που γινόταν στο σπίτι του Φραντζέσκου, βοηθούσαν και οι γονείς και τα αδέλφια του. Το βράδυ της 11ης προς τη 12η Αυγούστου 1956, ενώ ο Αρτέμος με άλλους συνεργάτες του κατασκεύαζε την πυρίτιδα στο σπίτι του, ξαφνικά μια σπίθα έπεσε στο τενεκεδένιο κιβώτιο με το εύφλεκτο υλικό. "Ο Αρτέμος", αφηγείται συναγωνιστής του, "αρπάζοντας το θάνατο αγκαλιά, όρμησε έξω και μας γλίτωσε. Είδαμε τον αρχηγό μας να φλέγεται σαν λαμπάδα. Την επομένη, προτού τον θάψουμε, τον περιφέραμε τιμητικά στους ώμους από όλους τους δρόμους του χωριού, τυλιγμένο με την ελληνική σημαία."
Ο θάνατος του Αρτέμου Φραντζέσκου και του Τουμάζου Τουμάζου όπως και ο θάνατος άλλων αγωνιστών σε παρόμοιες συνθήκες, είναι ενδεικτικός των δυσκολιών που συναντούσαν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ στην τιτάνια προσπάθεια για την ελευθερία της Κύπρου.
"Οι ηρωομάρτυρες της ΕΟΚΑ", Παναγιώτα Ψιλλίτα -Ιωάννου, σελ. 106 και 101
Τουμάζος Τουμάζου & Αρτέμιος Φραντζέσκου
https://www.youtube.com/watch?v=_uWi9YIki-Y
Στίχοι: Ελένη Σιούφτα
Μουσική: Ευδοκία Χατζηχάρου
Εκτέλεση: Μαρία Τουλούπη - Χριστίνα Παπαμιχαήλ
Φωνητικά: Δέσποινα Καδή - Μαριλένα Ιεροδιακόνου - Χριστιάνα Γεωργίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου