Ρηνιώ Παπανικόλα (1936-2001)

Η ραδιοφωνική παραγωγός, παρουσιάστρια και ποιήτρια Ειρήνη (Ρηνιώ) Παπανικόλα γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1936 στη Μυτιλήνη. Εκεί έζησε μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία σε ένα σπίτι-πνευματικό κέντρο, καθώς ο πατέρας της Στρατής Παπανικόλας, λογοτέχνης, δημοσιογράφος και εκδότης της σατιρικής και λαογραφικής εφημερίδας Τρίβολος, υπήρξε από τους πρωτεργάτες της Λεσβιακής Άνοιξης. Ήρθε στην Αθήνα για το γυμνάσιο, τελείωσε το Κολλέγιο στο Ελληνικό, πέρασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά έδωσε εξετάσεις και στο Θέατρο Τέχνης και προτίμησε τη δραματική σχολή του Καρόλου Κουν. Συμμαθήτρια με τον Κώστα Καζάκο και τον Πέτρο Φυσσούν, αποτελούσε μαζί τους μιαν αχώριστη τριάδα. Παράλληλα, έπιασε δουλειά στο βιβλιοπωλείο του εκδοτικού και δισκογραφικού οίκου Ίκαρος, όπου και γνώρισε τον για πέντε χρόνια σύζυγο της, Δημήτρη Θεμελή. Μαζί απέκτησαν μια κόρη, την Άννα Θεμελή, και μαζί έφτιαξαν τον «Κύκλο», δισκάδικο και σημείο συνάντησης ανθρώπων της μουσικής και γενικότερα της πνευματικής ζωής στην Πλατεία Συντάγματος της Αθήνας. Έμαθε ραδιόφωνο από τον Τζων Βεϊνόγλου. Οι πρώτες της εκπομπές στο ραδιόφωνο χρονολογούνται στις αρχές της δεκαετίας του '60. Έτσι παράλληλα με την ενασχόλησή της με τις πωλήσεις δίσκων, έκανε μουσικές επιμέλειες για το ραδιόφωνο, τη διαφήμιση και κυρίως για το θέατρο (μόνιμη συνεργάτις του δασκάλου της Καρόλου Κουν). Με τη δικτατορία, ως φίλη του Μίκη Θεοδωράκη, συμμετείχε στην υπόθεση με το μαγνητόφωνο στο Σύνταγμα και έκρυψε τον συνθέτη στο σπίτι της. Τελικά, συνελήφθη μαζί με τη μητέρα της, κρατήθηκε για κάποιους μήνες, πέρασε από δίκη και αθωώθηκε (η μητέρα της καταδικάσθηκε σε πολύχρονη φυλάκιση για αντίσταση κατά της Αρχής). Μόλις αφέθηκε ελεύθερη, άνοιξε το δισκοπωλείο «Blow Up» στην Βουκουρεστίου, σημείο αναφοράς για μιαν ολόκληρη εποχή. Τέλη του 1973, έκλεισε «Blow Up» και ἀνοιξε το δισκοπωλείο «Ρηνιώ» στην οδό Βαλαωρίτου. Την ίδια περίοδο οργάνωσε συναυλίες ελληνικού τραγουδιού, κυρίως με τον Σταύρο Ξαρχάκο και τον Νίκο Ξυλούρη. Το 1976, έκλεισε το τελευταίο μαγαζί για να ασχοληθεί κατόπιν κυρίως με το ραδιόφωνο και τις μουσικές επιμέλειες. Στο ραδιόφωνο καταπιάστηκε με όλα τα είδη της μουσικής. Έχοντας περάσει από το Πρώτο και Δεύτερο Πρόγραμμα, ξεκίνησε μια ρηξικέλευθη συνεργασία με το Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκι, φτιάχνοντας εκπομπές όπου τα πάντα ταίριαζαν με τα πάντα. Αφετηρία υπήρξε η εκπομπή-ορόσημο «Το αλάτι της γης», όπου συνυπήρχαν όλα τα είδη μουσικής και ακούγονταν νέοι, άγνωστοι μέχρι τότε Έλληνες συνθέτες. Συνέχισε μέχρι τέλους να καλλιεργεί ένα ιδιότυπο στιλ ποικίλων εκπομπών λόγου και μουσικής. Κατ' εξοχήν παραγωγός και παρουσιάστρια εκπομπών συνύπαρξης αυτών των δύο στοιχείων, με άξονες αφενός την ποίηση και αφετέρου τη λαογραφία. Έγινε πολύ γνωστή και περιζήτητη για τη χαρακτηριστική χροιά της φωνής της. Εκτός από τις δικές της εκπομπές, έχει σπικάρει ένα πλήθος από τηλεοπτικές, δισκογραφικές και κινηματογραφικές παραγωγές, με αποκορύφωμα τις επίσης βραβευμένες Δίκες της Χούντας του Θεοδόση Θεοδόσοπουλου. Το 1996 κυκλοφόρησε το μοναδικό της βιβλίο, η ποιητική συλλογή Μπλε, που αμέσως εξαντλήθηκε. Ποιήματα από την συλλογή Μπλε μελωποιήθηκαν από τον Μιχάλη Γρηγορίου και κυκλοφόρησαν σε δίσκο το 2003. Το 2000 έγραφε στο περιοδικό Μελωδία κριτική, συνεντεύξεις και την αυτοβιογραφία της, που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει, αφού πέθανε απροσδόκητα στιις 24 Φεβρουαρίου 2001 στην Αθήνα.  

Φεγγαράκι απάτητο

https://www.youtube.com/watch?v=WzhW3wp-mCs

Ποίηση: Ρηνιώ Παπανικόλα
Μουσική: Μιχάλης Γρηγορίου
Εκτέλεση: Σαβίνα Γιαννάτου