Οι σημαντικότεροι πόλεμοι στην μακραίωνη ελληνική ιστορία (Part 1)

 Οι 100 σημαντικότεροι πόλεμοι στην ελληνική ιστορία και οι γνωστότερες μάχες

(με χρονολογική σειρά) 

Part 1

Από τους αρχαϊκους μέχρι το τέλος των ελληνιστικών χρόνων

Στον κατάλογο που ακολουθεί αναφέρονται οι σημαντικότεροι πόλεμοι της αρχαίας ελληνικής ιστορίας κατά χρονολογική σειρά. Πόλεμοι στην αρχαιότητα χαρακτηρίζονταν συνήθως συγκρούσεις που αφορούσαν συνασπισμούς κρατών και πόλεων και όχι απλά τοπικές συγκρούσεις μεταξύ γειτονικών περιοχών.

1) Α' Μεσσηνιακός πόλεμος (743-724 π.Χ.) Πόλεμος ανάμεσα στους Σπαρτιάτες και τους Μεσσήνιους που είχε ως αποτέλεσμα την προσάρτηση της Μεσσηνίας στην Σπάρτη.

2) Ληλάντιος πόλεμος (ανάμεσα στα έτη 710-650 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα στις δύο ισχυρότερες πόλεις κράτη της Εύβοιας για τη διεκδίκηση του Ληλάντιου πεδίου. Στον πόλεμο αναμίχθηκαν πόλεις της Ιωνίας και οι Θεσσαλοί. Αποτέλεσμα του πολέμου ήταν να αποδυναμωθούν οι δύο Ευβοϊκές πόλεις που μέχρι τότε ήταν μεγάλες αποικιακές και εμπορικές δυνάμεις.

3) Β' Μεσσηνιακός πόλεμος (685-668 π.Χ. περίπου) Πόλεμος που ξέσπασε μετά την εξέγερση των Μεσσήνιων κατά της Σπάρτης. Στον πόλεμο αυτό αναμίχθηκαν οι περισσότερες πόλεις της Πελοποννήσου. Έληξε με νίκη των Σπαρτιατών και νέα υποταγή των Μεσσήνιων.

4) Μελιακός πόλεμος (περίπου 650 π.Χ.): Πόλεμος Ιωνικών πόλεων εναντίον της πόλης Μελίας στην χερσόνησο της Μυκάλης. Οι νικητες του πολέμου ίδρυσαν το κοινό των Ιώνων και το θρησκευτικό τους κέντρο τοποθετήθηκε στη Μυκάλη στην περιοχή της κατεστραμμένης πόλης Μελίνας. 

5) Μιλησιακός πόλεμος (624-612/611 π.Χ.): Ο πόλεμος αυτός ήταν αποτέλεσμα της προσπάθειας των Λυδών να καταλάβουν τη Μίλητο και έληξε με συμφωνία ειρήνης ανάμεσα στις δύο πλευρές.

6) Α' Ιερός πόλεμος (595-585 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα σε μέλη της Δελφικής αμφικτυονίας και της πόλης Κρίσας, με το επίνειό της Κίρρα που κατηγορήθηκαν πως παρενοχλούσαν τους προσκυνητές των Δελφών.

7) Ιωνική επανάσταση (499-494 π.Χ.): Επανάσταση των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας κατά των Περσών. Η επανάσταση γενικεύτηκε με την εξέγερση και άλλων πόλεων της Μικράς Ασίας και της Κύπρου, που έληξε με την τελική επικράτηση των Περσών.

-Ναυμαχία και Πεζομαχια στην Κύπρο (497π.Χ.) οι Ίωνες καταναυμαχούν τα φοινικιά πλοία αλλά οι συνασπισμένες κυπριακές δυνάμεις υπό τον Ονήσιλο αποτυγχάνουν μετά την προδοσία του βασιλιά του Κουρίου Στησάνωρ και τα άρματα των Σαλαμινίων
-Ναυμαχία της Λάδης (494π.Χ.) έληξε με νίκη των Περσών, η οποία είχε αποφασιστικό ρόλο στη λήξη της επανάστασης

8) Περσικοί πόλεμοι ή τα Μηδικά (492-479 π.Χ.), 

Α' Περσικός Πόλεμος (492-490π.Χ.)

Μάχη του Μαραθώνα (490π.Χ.) 

Β' Περσικός Πόλεμος (480-479π.Χ.)

Μάχη των Θερμοπυλών (480π.Χ)

Ναυμαχία του Αρτεμισίου (480π.Χ)

Ναυμαχία της Σαλαμίνας (480π.Χ.)

Μάχη των Πλαταιών (479π.Χ.)

Ναυμαχία Μυκάλης (479π.Χ.)

9) Πόλεμοι της Δηλιακής Συμμαχίας (477-449 π.Χ.): Εκστρατεία της Δηλιακής Συμμαχίας κατά των Περσών, που έληξε με την ειρήνη του Καλλία.

Μάχη του Ευρυμέδοντα (466 ή 469 π.Χ)

Ναυμαχία και Πεζομαχία του Κιτίου (450π.Χ.)

10) Πρώτος Πελοποννησιακός πόλεμος (460-445 π.Χ.) Πρώτη φάση των συγκρούσεων ανάμεσα στην Πελοποννησιακή και την Αθηναϊκή συμμαχία. 

Μάχη των Οινοφύτων (457π.Χ.)

Μάχη της Τανάγρας (457π.Χ.)

Μάχη της Κορώνεια (447π.Χ.)

11) Β' Ιερός πόλεμος (449-448 π.Χ.) Διαμάχη Αθήνας και Σπάρτης σχετικά με την ανάθεση του ελέγχου του μαντείου των Δελφών στους Φωκείς.

12) Σαμιακός πόλεμος (440-439 π.Χ.) Πόλεμος που ξέσπασε όταν η Αθήνα παρενέβη στη διαμάχη των πόλεων της Σάμου και της Μιλήτου για τον έλεγχο περιοχών που ανήκαν παλαιότερα στην Πριήνη.

13) Πελοποννησιακός πόλεμος (431-404 π.Χ.) Ο μεγαλύτερος πόλεμος της αρχαιότητας ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις. Πήρε πανελλήνιες διαστάσεις και μετά από συγκρούσεις που διήρκεσαν 27 χρόνια επικράτησε η Πελοποννησιακή συμμαχία. Ο πόλεμος αυτός περιλάμβανε τρεις φάσεις:

Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ)

-Ναυμαχία της Πύλου (425π.Χ.)

-Μάχη της Σφακτηρίας (425π.Χ.)

-Μάχη της Αμφίπολης (422π.Χ)

[Μάχη της Μαντινείας (418 π.Χ.) Νίκη των Σπαρτιατών εναντίον πολλών δυσαρεστημένων Πελοποννήσιων για την κυριαρχία της Σπάρτης αλλά και των βλέψεων των Αργείων για μία δική τους άνοδο στα εδάφη της Πελοποννήσου] 

Σικελική εκστρατεία (415-413 π.Χ)

Δεκελικός πόλεμος (413-404 π.Χ.)

-Μάχη της Ερέτριας (411π.χ) μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης και έληξε με νίκη της τελευταίας. Η νίκη της Σπάρτης στη ναυμαχία της Ερέτριας είχε μεγάλη σημασία, καθώς η Εύβοια σταμάτησε να λειτουργεί ως σύμμαχος της Αθήνας και περιήλθε στο πελοποννησιακό στρατόπεδο.

-Μάχη στους Αιγός Ποταμούς (405π.χ.) μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών τον Σεπτέμβριο του 405 π.Χ. στον Ελλήσποντο ή Δαρδανέλλια ήταν εκείνη που, με τη συντριπτική ήττα των πρώτων, σήμανε το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου.

14) Κορινθιακός πόλεμος (395-386 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα στη Σπάρτη και στον συνασπισμό που συγκροτήθηκε από τους πρώην σύμμαχούς της Σπάρτης, Κορίνθιους και Βοιωτούς καθώς και από τους Αθηναίους και Αργείους. Ο πόλεμος έληξε το 386 π.Χ. με την Ανταλκίδειο ειρήνη.

15) Θηβαϊκοί πόλεμοι (371-362 π.Χ.): Σειρά πολέμων που διεξήγαγαν οι Θηβαίοι για να επεκτείνουν την ζώνη επιρροής τους. Η Μάχη των Λεύκτρων ήταν μια από τις πλέον περισπούδαστες μάχες της αρχαιότητας, από πλευράς στρατιωτικής τακτικής καθώς έβαλε τέλος στην Πελοποννησιακή Συμμαχία και χάρισε στους Θηβαίους την ηγεμονική τους θέση στον τότε ελλαδικό χώρο. Η Θηβαϊκή επεκτατικότητα τερματίστηκε με την μάχη της Μαντίνειας το 362 π.Χ.

-Μάχη των Λεύκτρων (371π.Χ.)

-Μαχή στις Κυνός Κεφαλές (364π.Χ.)

-Μάχη της Μαντίνειας (362 π.Χ.) 

16) Α' Συμμαχικός πόλεμος (357-355 π.Χ.) Πόλεμος που προκλήθηκε όταν αποστάτησαν από τη δεύτερη Αθηναϊκή συμμαχία τα νησιά Ρόδος, Κως και Χίος και οδήγησε στην διάλυση της συμμαχίας.

17) Γ' Ιερός πόλεμος (356-346 π.Χ.): Πόλεμος που ξέσπασε μετά την άρνηση των Φωκέων να πληρώσουν το πρόστιμο που τους επέβαλλε το Αμφικτυονικό συνέδρειο. Ο πόλεμος πήρε μεγάλες διαστάσεις και αναμίχθηκαν τα περισσότερα κράτη της κεντρικής Ελλάδας και επιπλέον οι Αθηναίοι και οι Μακεδόνες. Τελικά οι Μακεδόνες έκλεισαν ειρήνη με τους Αθηναίους (Φιλοκράτειος ειρήνη) και υπέταξαν τους Φωκείς.

18) Δ' Ιερός πόλεμος (339-338 π.Χ.): Πόλεμος που ξέσπασε όταν η πόλη των Λοκρών, Άμφισσα καταπάτησε ιερά κτήματα των Δελφών. Η Δελφική Αμφικτυονία ανέθεσε την αρχηγία της εκστρατείας στον Φίλιππο που κατέλαβε την Άμφισσα και αργότερα ήρθε αντιμέτωπος με τον συνασπισμό πόλεων της νότιας Ελλάδας που σχηματίστηκε για να τον αντιμετωπίσει. Ο Φίλιππος επικράτησε στην μάχη της Χαιρώνειας και ξεκίνησε η εποχή της Μακεδονικής ηγεμονίας.

-Μάχη της Χαιρώνειας (338π.Χ.)

19) Εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου (334-323 π.Χ.): Εκστρατεία του Μακεδόνα βασιλιά Αλεξάνδρου κατά των Περσών. Μετά την κατάλυση της Περσικής αυτοκρατορίας πραγματοποίησε εκστρατεία στην Ινδία.

-Μάχη του Γραννικού (334π.Χ)

-Μάχη της Ισσού (333π.Χ.)

-Πολιορκία της Τύρου (332π.Χ.)

-Μάχη στα Γαυγάμηλα (331π.Χ.)

-Μάχη του Υδάσπη (326π.Χ.) 

20) Λαμιακός πόλεμος (323-322 π.Χ.): Πόλεμος μεταξύ Μακεδόνων και πόλεων της νότιας Ελλάδας που επαναστάτησαν μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

21) Πόλεμοι των Διαδόχων και των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323-περίπου 281 π.Χ.). Διακρίνονται τέσσερις σημαντικές περίοδοι:

Α' Πόλεμος των Διαδόχων (322-321 π.Χ.): 

ο Αντίπατρος, ο Αντίγονος, ο Πτολεμαίος και ο Κρατερός, εναντίον του Περδίκκα και του Ευμένη.

Β' Πόλεμος των Διαδόχων (318-316 π.Χ.)

ο Πολυπέρχων και ο Ευμένης, ενάντια στον Αντίγονο και τον Κάσσανδρο.

Γ' Πόλεμος των Διαδόχων (314-312 π.Χ.): 

ο Κάσσανδρος, ο Πτολεμαίος και ο Λυσίμαχος, εναντίον του Αντίγονου και του γιου του Δημητρίου.

Δ' Πόλεμος των Διαδόχων (307-301 π.Χ.)

ο Πτολεμαίος και ο Κάσσανδρος ενάντια στον Αντίγονο και το Δημήτριο.

Μάχη της Ιψού (301π.Χ.) έληξε με ήττα και θάνατο του Αντιγόνου

22) Εκστρατεία του Πύρρου (280-275 π.Χ.): Επέμβαση του Ηπειρώτη βασιλέα Πύρρου, στους πολέμους των ελληνικών πόλεων της Μεγάλης Ελλάδας με το Ρωμαϊκό κράτος. Η εκστρατεία του στην Ιταλική χερσόνησο και τη Σικελία λήγει μετά τη μάχη του Μπενεβέντο.

23) Χρεμωνίδειος πόλεμος (267-261 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα στο Μακεδονικό βασίλειο του Αντίγονου Γονατά και στη συμμαχία μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης που ενισχύονταν από το βασίλειο των Πτολεμαίων της Αιγύπτου.

24) Δημητριακός πόλεμος (239-238 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα στον νέο Βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριο και τον συνασπισμό Αιτωλικής και Αχαΐκής Συμπολιτείας. 

25) Κλεομένειος πόλεμος (229/228-222 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα στην Αχαϊκή Συμπολιτεία με σύμμαχο τη Μακεδονία και την Σπάρτη του Κλεομένη Γ'. Κατάληξη του πολέμου ήταν η Μάχη της Σελλασίας στην οποία η Σπάρτη ηττήθηκε.

26) Δεύτερος Συμμαχικός πόλεμος (220-217 π.Χ.): Πόλεμος που κήρυξε η Μακεδονία και η Αχαϊκή Συμπολιτεία εναντίον της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Ο πόλεμος έληξε με την συνθήκη ειρήνης που αποφασίστηκε στο συνέδριο της Ναυπάκτου το 217 π.Χ.

27) Πρώτος Μακεδονικός πόλεμος (215-205 π.Χ.): Ο πρώτος από μία σειρά πολέμων ανάμεσα στους Ρωμαίους και τους Μακεδόνες. Με τον πόλεμο αυτό η Ρώμη κατέλαβε κάποια εδάφη ανατολικά της Αδριατικής.

28) Πρώτος Κρητικός πόλεμος (205-200 π.Χ.): Πόλεμος που διεξήγαγε η Μακεδονία με συμμάχους την Αιτωλική Συμπολιτεία και πόλεις της Κρήτης, κατά της Ρόδου και των συμμάχων της. Οι Μακεδόνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον πόλεμο μετά την εμπλοκή των Ρωμαίων και οι Ρόδιοι επέκτειναν την κυριαρχία τους σε πόλεις της Κρήτης.

29) Δεύτερος Μακεδονικός πόλεμος (200-197 π.Χ.): Ο δεύτερος πόλεμος ανάμεσα στους Ρωμαίους και τους Μακεδόνες κατέληξε σε νίκη των Ρωμαίων στη Μάχη των Κυνός Κεφαλών το 197 π.Χ. και με την συνθήκη που ακολούθησε απαγορεύτηκε στη Μακεδονία να αναμειγνύεται με πολιτικά θέματα εκτός των συνόρων του κράτους του.

30) Λακωνικός πόλεμος (195 π.Χ.): Ο πόλεμος στον ο οποίο ο τύραννος της Σπάρτης Νάβις βρέθηκε ενάντια στις συνασπισμένες δυνάμεις των Ρωμαίων, της Αχαϊκής Συμπολιτείας, των Μακεδόνων, της Περγάμου και των Ροδίων.

31) Αιτωλικός πόλεμος (191-189 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα στην Αιτωλική Συμπολιτεία και τους συμμάχους της και τη Ρώμη και τους συμμάχους της. Ο πόλεμος έληξε με επικράτηση των Ρωμαίων.

32) Τρίτος Μακεδονικός πόλεμος (171-168 π.Χ.): Ο τρίτος πόλεμος ανάμεσα στη Ρώμη και την Μακεδονία που οδήγησε στην κατάλυση του Μακεδονικού βασιλείου.

Μάχη της Πύδνας (168π.Χ.) Η έκβαση της μάχης αυτής σήμανε και την οριστική υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους

33) Δεύτερος Κρητικός πόλεμος (155-153 π.Χ.): Πόλεμος ανάμεσα σε πόλεις της Κρήτης και τους Ρόδιους.

 

34) Τέταρτος Μακεδονικός πόλεμος (150-148 π.Χ.): Ήταν ο τελευταίος πόλεμος ανάμεσα στους Μακεδόνες, που υποκινούνταν από τον Ανδρίσκο και τους Ρωμαίους. Σύντομα μετά την επικράτηση των Ρωμαίων ιδρύθηκε η ρωμαϊκή επαρχία της Μακεδονίας (146 π.Χ.).

Μάχη της Λευκόπετρας (146 π.Χ.) Η μάχη αυτή έθεσαν υπό τον έλεγχό τους ολόκληρη την Ελλάδα.

35) Πενταστράτειος πόλεμος (150 π.Χ.): Ο Πενταστράτειος, αριστοκράτης της Αλικαρνασσού ξεσήκωσε τους κατοίκους της Αλικαρνασσού, σκοτώνοντας τον έπαρχο Ίβο Γκάδιο. Σύντομα όμως ο Πενταστράτειος σκοτώθηκε και η επανάσταση σταμάτησε. 

 

36) Μάχη των Φαρσάλων (48 π.Χ.) ήταν μία αποφασιστική σύγκρουση ανάμεσα στα στρατεύματα του Καίσαρα και του Πομπήιου κατά τον Ρωμαϊκό Εμφύλιο Πόλεμο.

37) Ναυμαχία του Άκτιου (31π.Χ.) Εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στον Οκτάβιο και τον Μάρκο Αντώνιο, που διεκδικούσαν, μετά τη δολοφονία του Καίσαρα, την εξουσία στο απέραντο κράτος της Ρώμης. Μετά την ήττα του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας θα διαφύγουν τελικά στην Αίγυπτο, η όποια εντάσσεται τον επόμενο χρόνο στο Ρωμαϊκό Κράτος και έτσι σβήνει και το τελευταίο ελληνιστικό βασίλείο.

*Έλληνες έλαβαν μέρος και σε ξένες πολεμικές συγκρούσεις σαν μισθοφόροι. Συγκεκριμένα, 13000 Έλληνες υπό την στρατηγία του Κλεάρχου βρέθηκαν στα Κούναξα της Μεσοποταμίας, 70 χλμ. βορείως της Βαβυλώνας, 

για την πολεμική διαμάχη για περσική εξουσία μεταξύ του βασιλιά Αρταξέρξη Β' και του αδερφού του Κύρου.