 |
| Ερμούπολη Σύρου, 12 Μαρ. 1938 - Αθήνα 22 Ιουλ. 2018 |
Το 1964 πρωτοπαρουσιάστηκε στην ελληνική δισκογραφία με τους στίχους των Ρημαγμένων Κήπων. Ένα χρόνο αργότερα γνωρίστηκε με τον Θεοδωράκη στο Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής. Ο συγγραφέας Φώντας Λάδης ήταν αυτός που έδωσε στον μουσικοσυνθέτη τα 12 τραγούδια που είχε γράψει ο Ελευθερίου κατά τη διάρκεια της θητείας του. Τελικά τα τραγούδια κυκλοφόρησαν το '70 στο εξωτερικό (Παρίσι). Κατόπιν ήρθε η συνεργασία με τον Δήμο Μούτση και τον Άγιο Φεβρουάριο (1971) κι έπειτα η «Θητεία» με τον Γιάννη Μαρκόπουλο. Η ηχογράφηση του δίσκου άρχισε το Νοέμβριο του 1973, λίγες μέρες πριν από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και ο δίσκος κυκλοφόρησε τελικά στη Μεταπολίτευση, το Μάρτιο του 1974. Στον δίσκο "Η Ατέλειωτη Εκδρομή" του 1975 ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας μελοποιεί τρία σπουδαία ποιήματα του Μάνου Ελευθερίου: Γνωριμία, Εκδρομή, Κιθάρες των νερών. Οι στίχοι του έχουν μελοποιηθεί από όλους σχεδόν τους διαπρεπείς Έλληνες συνθέτες: Θεοδωράκης, Μούτσης, Μαρκόπουλο. Αργότερα στίχοι του θα γίνουν τραγούδια από τον Γιάννη Σπανό, τον Σταύρο Κουγιουμτζή, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Ηλία Ανδριόπουλο και τον Χρήστο Νικολόπουλο. Θεωρείται μάλιστα ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς εκφραστές του έντεχνου-λαϊκού τραγουδιού. Το 2013, βραβεύθηκε για την προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών ενώ για το πρώτο του μυθιστόρημα, "ο Καιρός των Χρυσανθέμων", έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας.
Τεράστιες Επιτυχίες: Μαλαματένια λόγια, Τα λόγια και τα χρόνια (Γαργανουράκης), Παραπονεμένα λόγια (Μαρκόπουλος), Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά (Φαραντούρη), Άλλος για Χίο τράβηξε, Ο χάρος βγήκε παγανιά (Μητροπάνος), Κάτω απ' τη μαρκίζα, Ναύτης βγήκε στη στεριά (Μοσχολιού), Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (Νταλάρας), Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες (Καλογιάννης), Γνωριμία (Γκαϊφύλλιας), Το τρένο φεύγει στις Οκτώ, Το τροπάριο για φονιάδες (Δημητριάδη), Ο Άμλετ της Σελήνης, Δεν είμαι άλλος (Θηβαίος), Χίλιοι Φυλάνε (Μεράντζας), Έρημοι σταθμοί (Τσακνής), Η Διαθήκη (Αλεξίου), Το παλληκάρι έχει καημό, Το σπίτι γέμισε με λύπη, Μη χτυπάς (Μητσιάς), Στων αγγέλων τα μπουζούκια (Δημητριάδης) κ.ά.
Ατέλειωτη Εκδρομή
https://www.youtube.com/watch?v=YWvNsyqHFo4
Ποίηση: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική-Ερμηνεία: Θανάσης Γκαϊφύλλιας,
Εκτέλεση: Θανάσης Γκαϊφύλλιας - Μαρίζα Κωχ ( Ντουέττο )
Δίσκος: "Ατέλειωτη Εκδρομή", 1975
Στα χρόνια της υπομονής
https://www.youtube.com/watch?v=-UbS6iI7lDU
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής
Εκτέλεση: Γιώργος Νταλάρας - Άννα Βίσση ( Ντουέττο )
Εκδρομή (Μάνος Ελευθερίου)
ΑπάντησηΔιαγραφήΓαλάζια πεύκα τρέχουν στο μυαλό μου
σε τούτη την αξέχαστη εκδρομή,
τα σύνεργα σκουριάσαν στο γυλιό μου,
βαρέθηκα να είμαι στη γραμμή.
Στη γραμμή σαν στρατιώτες που πηγαίνουν
στον άλλο κόσμο, που γυρνούν και δεν πεθαίνουν.
Γυναίκες μαύρες κι είναι τρομαγμένες,
τσιγκέλι ο κόσμος δίχως ουρανό.
Στραγγίζει το κορμί μου στους μπαξέδες,
με γδέρνουν σαν μοσχάρι και πονώ.
Δεν είμαι εδώ γι' αυτούς που με ζητάνε
είναι κλειστό το μαγαζί και δεν πουλάμε.
Αράζουν οι χωριάτες στα βαγόνια
και τρώνε το κασέρι με ψωμί,
στα μάτια τους τα τρομαγμένα χρόνια,
χάρτινα χρόνια, χάρτινη ζωή.
Δεν είμαι εγώ αυτός που κυνηγάτε
λάθος η πόρτα και ο αριθμός μη με ρωτάτε.
Πικρός αέρας μέσα στη ζωή μου
παραμονεύει ο θάνατος κρυφά
μη μου χαλάς αυτή την εκδρομή μου
μη με γυρίζεις πίσω στα στενά.
Αυτά που θέλω να σου πω δεν τα θυμάσαι
κλείνεις τα μάτια, μα το ξέρω δεν κοιμάσαι.
Εργογραφία
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοίηση
(2013) Μαύρα μάτια
(2013) Τα λόγια και τα χρόνια
(2010) Ο νοητός λύκος
(2009) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου
(2008) Βλέμματα από την Ελλάδα
(2008) Παραμονή Πρωτοχρονιάς
(2006) Το άγγιγμα του χρόνου
(2006) Το νεκρό καφενείο
(2005) Ένα καράβι, καραβάκι...
(2005) Ο καιρός των χρυσανθέμων
(2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων
(2003) Η πόρτα της Πηνελόπης
(2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια
(2002) Ο ίσκιος της Αθήνας
(2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί
(1998) Του Γενάρη το φεγγάρι
(1997) Ένα καράβι μια φορά
(1997) Το νεκρό καφενείο
(1994) Το άγγιγμα του χρόνου
(1987) Αναμνήσεις από την Όπερα
(1983) Το μυστικό πηγάδι
(1980) Μαθήματα μουσικής
(1978) Τα όρια του μύθου
(1975) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου
(1973) Τα ξόρκια
(1972) Μαθήματα μουσικής
(1962) Συνοικισμός
Πεζογραφία
Μυθιστορήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
(2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο
(2006) Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές, Μεταίχμιο
(2008) Άνθρωπος στο πηγάδι, Μεταίχμιο
(2011) Πριν απ' το ηλιοβασίλεμα, Μεταίχμιο
(2016) Φαρμακείον εκστρατείας, Μεταίχμιο
Διηγήματα
(1964) Το διευθυντήριο, Φέξης
(1965) Η σφαγή
(2007) Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ, Μεταίχμιο
Νουβέλα
(1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Καστανιώτης
Μαρτυρίες-Ιστορικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
(2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Ανθολόγηση κειμένων του συγγραφέα. Επιμέλεια σειράς Θανάσης Θ. Νιάρχος), Καστανιώτης
(2005) Η δεκαετία του '60 (μαζί με τον Θανάση Θ. Νιάρχο, Καστανιώτης
(2013) Μαύρα Μάτια - Ο Μάρκος Βαμβακάρης και η συριανή κοινωνία στα χρόνια 1905-1920, Μεταίχμιο
Μελέτες-Λευκώματα
(2002) Ο ίσκιος της Αθήνας: Shadows of Athens (φωτογράφιση Εβίτα Μαχαίρα, μετάφραση Mary Kitroeff, κείμενα Μάνος Ελευθερίου), Ποταμός
Παιδικά
Παραμύθια για τον Αυτοκράτορα, Γνώση
(1997) Ένα καράβι μια φορά (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ωκεανίδα
(1998) Του Γενάρη το φεγγάρι: Παραμύθια για τους δώδεκα (εικονογράφηση Μάνος Ελευθερίου), Κέδρος
(2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ελληνικά Γράμματα
(2005) Ένα καράβι, καραβάκι... (εικονογράφηση Μαθητές Α΄ δημοτικού 2004-2005 σχολής Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου), Εκδόσεις της Σχολής Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
Θέατρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
(2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν (Μάνος Ελευθερίου, Μάρω Δούκα, Μένης Κουμανταρέας), Κέδρος
(2010) Ο Γέρος Χορευτής, Μεταίχμιο
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
(2013) Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2013) Μακρουλάκης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2012) Φύγε για να μείνεις, Οδοιπόρος
(2011) Στίχοι στο καβαλέτο, Εκδόσεις Τέχνης "Οίστρος"
(2011) Τα ποιήματα του 2010, Κοινωνία των (δε)κάτων
(2008) 3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση, Εκδοτική Θεσσαλονίκης
(2008) Μαρία Μοντέζ, Αιγόκερως
(2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν, Κέδρος
(2005) Η δεκαετία του '60, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2005) Το Χαλάνδρι που γνώρισα (19 Έλληνες συγγραφείς γράφουν για το Χαλάνδρι), Ευριπίδης
(2001) Μια πόλη, ένας συγγραφέας, Μίνωας
(1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο (29 ιστορίες που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "Τα Νέα"), Αθήνα - Κέδρος
Επιμέλειες του συγγραφέα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
(1981) Φωτογραφίες και σήματα Ελλήνων και ξένων φωτογράφων της περιόδου 1859-1910, εκδόσεις Γνώση
(1993) Ενθύμιο Σύρας φωτογραφίες και καρτ ποστάλ από το 1860-1950, εκδόσεις Γνώση
(2000) Νεοκλασική Ερμούπολη, (Επιμέλεια. Φωτογράφιση Παναγιώτης Δενδρινός, Νίκος Δεσύπρης, Ιάκωβος Καρβώνης κ.ά.) Ελληνικά Γράμματα
(2001) Ενθύμιον Σύρου: Σύρος ένα νησί - Μια ιστορία (Επιμέλεια. Καρτ ποστάλ και φωτογραφίες του 19ου και του 20ού αιώνα, μετάφραση Sophia Phocas), Ελληνικά Γράμματα
(2003) Κοκορέλη, Αργυρώ, Ο Μπαλού στο πάρκο, (εικονογράφηση), Μίλητος
(2004/2011) Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία (Επιμέλεια Μάνος Ελευθερίου, επιμέλεια σειράς Κώστας Ακρίβος, φωτογράφιση Καμίλο Νόλλας) Μεταίχμιο