Διήγησις τῶν ἁγίων τριῶν καί δέκα ὁσίων πατέρων τῶν διά πυρός τελειωθέντων παρά τῶν λατίνων ἐν τή νήσω Κύπρω ἐν τῷ ςψλθ’ ἔτει.
"Μια από τις πιο χαρακτηριστικές ιστορίες μαρτυρίου, είναι αυτό
των δεκατριών μοναχών της Παναγιάς Κανταριωτίσσης. Θεωρούνται μεγάλοι άγιοι
της Εκκλησίας της Κύπρου, γιατί εκτός από το μαρτυρικό τους θάνατο, διέπρεψαν εν
ζωή με τα πνευματικά μεγέθη που είχαν κατακτήσει. Αυτό που καθιστά όμως το μαρτύριο
τους ακόμα πιο σημαντικό για την Κύπρο, είναι το ότι συνέβηκε σε μια εποχή εξαιρετικά
δύσκολη, όπου οι Λατίνοι κατακτητές της με αφόρητες πιέσεις, διωγμούς, βαριές φορολογίες
κ.α. μέτρα, επεδίωκαν τον εκλατινισμό του νησιού και την υποταγή του στον Πάπα. Στον κείμενο που περιγράφεται το μαρτύριο τους, αγνώστου χρονικογράφου του μεσαίωνα, φαίνεται ότι η ομολογία της πίστεως τους έδωσε κουράγιο και τόνωσε το ηθικό του υπόδουλου λαού, σε όλα τα τρία χρόνια της φυλακίσεως τους κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, οι ορθόδοξοι κάτοικοι της νήσου στάθηκαν στο πλευρό τους ενισχύοντας τους, παίρνοντας και οι ίδιοι την ευλογία των αγίων ανδρών.
Ο λόγος του μαρτυρίου των Μοναχών, η διαφωνία περί των άζυμων,
δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η αφορμή. Οι Λατίνοι ήθελαν να ελέγχουν κάθε πτυχή της
ζωής του τόπου, ήταν οι καινούργιοι άρχοντες, προερχόμενοι από άλλη δογματική προσέγγιση
των πραγμάτων, κι έτσι χρησιμοποποιούν αυτήν την προσέγγιση στο να ελέγξουν. Στο
διάλογο τους με τον Ανδρέα, κατανοεί κανείς ότι ήταν ζήτημα χρόνου να βρεθεί κάποιος
λόγος για να τους καταδικάσει. Μέχρι να φτάσει ο Ανδρέας σε αυτούς, η φήμη τους
ήδη, κατά το συγγραφέα, εξαπλώθηκε σε όλη νήσο. Άρα, αντιπροσώπευαν, κάτι μεγαλύτερο
από τους ίδιους τους τους εαυτούς, ολόκληρο το ορθόδοξο καταδυναστευμένο ποίμνιο."
19 Μαΐου 1231: Μνήμη τῶν Ὁσιομαρτύρων πατέρων τῆς Καντάρας Κύπρου, μαρτυρησάντων ὑπὸ τῶν ἀντιχρίστων παπικῶν
Τὸ ἔτος 1228, ἔφθασαν στὴν Κύπρο, δύο εὐσεβεῖς ἀσκητές, ἀπὸ ἕνα μοναστήρι τοῦ Καλοῦ Ὅρους, ποὺ βρίσκεται στὴν Παμφυλία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, καὶ ὀνομάζονταν Ἰωάννης καὶ Κόνων. Οἱ λατίνοι κατακτητὲς τοῦ νησιοῦ, ἐπέβαλλαν ἀφόρητες. πιέσεις, βαριὲς φορολογίες καὶ ἐπεδίωκαν τὸν ἐκλατινισμὸ τοῦ νησιοῦ καὶ τὴν ὑποταγή του στὸν Πάπα. Οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Λατινικῆς Ἐκκλησίας ἤθελαν νὰ ὑποτάξουν τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Οἱ δύο μοναχοί, ἀφοῦ ἔφθασαν στὴ Κύπρο, ἀνέβηκαν στὴν Μονὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Μαχαιρά. Μετὰ ἀπὸ λίγες μέρες ἄφησαν τὸ μοναστήρι τοῦ Μαχαιρὰ ἀναζητώντας κάποιον ἄλλο τόπο ἡσυχίας. Ἔφθασαν στὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου στὸν Κουτσοβέντη γιὰ νὰ καταλήξουν πλέον καὶ νὰ συνεχίσουν τοὺς ἀγῶνες στὸ Μοναστήρι τῆς Παναγίας τῆς Κανταριώτισσας, κοντὰ στὸ Κάστρο τῆς Καντάρας. Ἐκεῖ, λόγω τῆς εὐσέβειάς τους καὶ τῆς ἀσκητικῆς τους ζωῆς, προσέλκυαν ὅλο καὶ πιὸ πολλοὺς μοναχούς, πράγμα ποὺ ἀνησύχησε τοὺς Λατίνους καὶ τοὺς ὤθησε νὰ λάβουν δραστικὰ μέτρα. Ὁ Φράγκος Ἀρχιεπίσκοπος, ὁ ὁποῖος μὲ τὴ βία σφετερίστηκε τὸ θρόνο καὶ ἐδίωξε σὲ ἐξορία τὸν Ἅγιο Νικόλαο τῆς Στέγης ποὺ ἦταν ὁ Ὀρθόδοξος ποιμένας τῆς Κύπρου, στέλνει δύο ἀντιπροσώπους του, τὸν ἱεροκήρυκα Ἀνδρέα καὶ τὸν Ἠλιέρμο γιὰ νὰ ἐξετάσουν τί γινόταν στὸ Μοναστήρι τῆς Καντάρας. Οἱ μοναχοί, τοὺς ὑποδέχονται μὲ καλοσύνη, ἀποδίδοντάς τους μάλιστα τὴν ἁρμόζουσα τιμή. Ὁ ἱεροκήρυκας Ἀνδρέας, μετὰ ἀπὸ τίς ἀνακριτικὲς ἐρωτήσεις- ἀπὸ ποῦ ἦρθαν, πότε, μὲ ποιὸ τρόπο κατοίκισαν στὸ μοναστήρι- ἄρχισε νὰ τοὺς ρωτᾶ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Εὐαγγέλιο καὶ τὸν Ἀπόστολο, χωρὶς νὰ βρεῖ κάποιο λάθος στὶς ἀποκρίσεις τῶν πατέρων. Ἀφοῦ εἶδε, ὅτι ὅλα τὰ ἑρμήνευαν σοφὰ καὶ σωστά, τοὺς ὑπέβαλε καὶ τὸ ἐρώτημα «καὶ γιὰ ἐμᾶς πού τελοῦμε τὴν Θεία Λειτουργία μὲ ἄζυμα, τί πιστεύετε;». Οἱ 11 μοναχοὶ μὲ θάρρος ἀπάντησαν: «Ἐμεῖς ἀκολουθοῦμε ἐπακριβῶς τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ποὺ εἶπε στὸν Μυστικὸ Δεῖπνο. Τελοῦμε τὴν Θεία Λειτουργία ποὺ ἔχουμε παραλάβει ἀπὸ τὸν Κύριον, τοὺς Ἀποστόλους καὶ τοὺς πατέρες τῆς Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸ ἅγιο μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας μὲ ἔνζυμο ἄρτο. Ὅσον ἀφορᾶ τώρα τὸ δικό σας φρόνημα γιὰ τὸν ἄζυμο ἄρτο, δὲν γνωρίζουμε, γιατί οὔτε ἀπὸ τοὺς κήρυκες τοῦ Χριστοῦ, οὔτε ἀπὸ τὶς ἅγιες καὶ οἰκουμενικὲς συνόδους τὸ παραλάβαμε. Γι' αὐτὸ καὶ ὅσοι τελοῦν τὶς ἱερὲς μυσταγωγίες μὲ ἄζυμο ἄρτο, ξεπέφτουν ἀπὸ τὴν ἀλήθεια καὶ παρερμηνεύουν τὶς γραφές». Μάλιστα γιὰ νὰ ἀποδείξουν αὐτοὶ οἱ ἅγιοι πατέρες τὴν ἀλήθεια, πρότειναν στοὺς Λατινόφρονες ἱεροκήρυκες νὰ τελέσουν δύο Θεῖες Λειτουργίες, οἱ μὲν μὲ ἔνζυμο ἄρτο καὶ οἱ δὲ μὲ ἄζυμο ἄρτο καὶ μετὰ ἀπὸ τὸ μυστήριο νὰ μποῦν καὶ οἱ δύο παρατάξεις στὴν φωτιά, καὶ ὅποιος μείνει ἀπείραχτος καὶ βγεῖ χωρὶς νὰ πάθει καμιὰ βλάβη, τότε θὰ ἀποδείκνυε ποιὰ Θεία Λειτουργία ἁγιάζει ὁ Θεὸς καὶ αὐτὴν θὰ ἀκολουθοῦσαν.Αὐτὰ ἐκνεύρισαν τὸν ἱεροκήρυκα τοῦ Πάπα, ποὺ ἄρχισε νὰ τοὺς κατηγορεῖ ὡς αἱρετικοὺς καὶ τοὺς ἔδωσε ἀμέσως ἐντολὴ νὰ κατεβοῦν στὴ Λευκωσία στὸν Φράγκο Ἀρχιεπίσκοπο γιὰ νὰ τοῦ δώσουν ἀπολογία γιὰ ὅσα εἶπαν, δίνοντάς τους λίγες μέρες προθεσμία. Στὸ διάστημα αὐτό, οἱ μοναχοὶ ἑτοιμάζονταν πνευματικά, μὲ ἀγρυπνίες, προσευχές, νηστεῖες καὶ συχνὴ κοινωνία τῶν ἀχράντων μυστηρίων. Ξεκίνησαν ἔτσι οἱ μοναχοὶ νὰ δώσουν τὴν μαρτυρία τους στὸν Φράγκο Πάπα. Οἱ πιστοὶ ἔτρεχαν πλήθη νὰ τοὺς προϋπαντήσουν γιὰ νὰ τοὺς ἐνισχύσουν καὶ νὰ ἐνισχυθοῦν καὶ οἱ ἴδιοι, παίρνοντας τὴν εὐχή τους. Μαζὶ μὲ τοὺς 11 μοναχούς τῆς Παναγίας τῆς Κανταριώτισσας, ἦρθαν καὶ ἑνώθηκαν καὶ ἄλλοι δύο μοναχοὶ ἀπὸ τὸ Μοναστήρι τοῦ Μαχαιρὰ καὶ ἔτσι γίνονται 13 μοναχοὶ στὸν ἀριθμό. Παρουσιάζονται μπροστὰ στὸν Λατίνο ἀρχιερέα καὶ ἡ συζήτηση περὶ ἐνζύμου καὶ ἄζυμου ἄρτου ἐπαναλαμβάνεται. Οἱ 13 πατέρες μένουν ἀκλόνητοι στὴν πίστη τους, χωρὶς νὰ λογαριάσουν τὶς ἀπειλὲς καὶ τίς φοβέρες ποὺ τοὺς ἀνέγγελαν. Τὸ μίσος καὶ ὁ θυμὸς τῶν Λατίνων, φτάνει στὸ ἀποκορύφωμα ἀπὸ τὴν σταθερὴ ὁμολογία τῶν πατέρων. Τότε ὁ Λατίνος ἀρχιεπίσκοπος διέταξε τριετῆ φυλάκισή τους. Παρέμειναν λοιπὸν στὴν φυλακὴ ὑπομένοντας κάθε κακουχία, θλίψη καὶ ταλαιπωρία. Μετέτρεψαν τὴν δυσώδη φυλακὴ σὲ πνευματικὸ ἐργαστήριο, ὅπου ἀνέπεμπαν «ὡς μύρον εὐωδίας πνευματικῆς» προσευχές, δεήσεις καὶ ψαλμωδίες. Στὴν διάρκεια τῆς φυλάκισής τους, ἕνας ἀπ' αὐτοὺς κοιμήθηκε ἐν Κυρίω ἀπὸ τὶς ταλαιπωρίες τῆς σκληρῆς φυλακῆς. Τὸ ὄνομά του ἦταν Θεογνωστός. Τότε προβλέποντας τὸν βέβαιο θάνατο καὶ οἱ ὑπόλοιποι, ἀπεφάσισαν καὶ χειροθετήθηκαν ἀπὸ τὸν ἡγούμενο τῆς Μονῆς τῆς Παναγίας τῆς Κανταριώτισσας Ἰωάννη καὶ τὸν Κόνωνα ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν Ἱερεμία, καὶ πῆραν τὸ Μέγα ἀγγελικὸ σχῆμα τῶν μεγαλόσχημων Μοναχῶν καὶ πῆραν τὰ ἑξῆς ὀνόματα: Μάρκος, Θεόκτιστος, Κύριλλος, Βαρνάβας, Μάξιμος, Ἰωσήφ, Γερμανός, Γεράσιμος καὶ Γεννάδιος. Γιὰ πολλοστὴ φορὰ ὁδηγοῦνται μπροστὰ στὸ βῆμα τοῦ Φράγκου ἀρχιερέα, ἀλλὰ ἡ πίστη καὶ ἡ γνώμη τους δὲν ἀλλάζει. Οἱ Λατίνοι, ἐξοργισμένοι ἀπὸ τὴν στάση τους, καταδικάζουν τοὺς 12 σὲ θάνατο. Οἱ μοναχοὶ τότε προσεύχονται μὲ ὑψωμένα τὰ χέρια στὸ Θεό, νὰ τοὺς δυναμώσει μέχρι τέλους. Στὶς 19 Μαΐου τοῦ 1231, ἀφοῦ τοὺς ἔδεσαν πίσω ἀπὸ ἄλογα, τοὺς ἔσυραν διὰ μέσου τοῦ ποταμοῦ Πεδιαίου, πάνω ἀπὸ πέτρες καὶ στὴ συνέχεια, μισοπεθαμένοι καθὼς ἦταν, τοὺς ἔριξαν στὴ φωτιὰ
Πηγή: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2015/05/19-1231.html
Το φοβερό αυτό έγκλημα των Λατίνων προκάλεσε μεγάλη αντίδραση τόσο στην Κύπρο όσο και έξω από αυτή, ο δε πατριάρχης Κωνσταντινούπολης Γερμανός απευθύνθηκε με επιστολή στον πάπα Γρηγόριο Θ΄. Στο έγκλημα είχε αναμειχθεί και ο βασιλιάς της Κύπρου Ερρίκος Α', ο οποίος είχε αναγκαστεί από τους Λατίνους ιερωμένους να διατάξει το βασανισμό και το θάνατο των μοναχών. Και τούτο, γιατί οι Λατίνοι εκκλησιαστικοί θεώρησαν ότι οι ίδιοι, ως ιερωμένοι, δεν μπορούσαν να δώσουν τέτοια εντολή! Το μοναστήρι της Παναγίας της Καντάρας συνέχισε τη ζωή του και μετά το δράμα των δεκατριών Μοναχών, και η οριστική του διάλυση έγινε στα τέλη του 19 ου, αρχές 20 ου αιώνα. Σήμερα διασώζεται μονάχα ο Ναός της Μονής ο οποίος είναι σε πολύ προχωρημένο στάδιο φθοράς λόγο της λεηλασίας που έχει υποστεί από τους Τούρκους εισβολείς μετά το 1974, και από τη μη συντήρησή του.
Τηλεταινία του ΡΙΚ "Οι Καλόγεροι της Καντάρας"
https://www.youtube.com/watch?v=Tp9xbGn2YFM&t=682s
https://www.youtube.com/watch?v=Tp9xbGn2YFM&t=682s
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου