Τα τραγούδια του Γεντι Κουλέ

Το Φρούριο του Επταπυργίου, βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο των τειχών της Θεσσαλονίκης, εντός της Ακρόπολης. Αποτελείται από δύο ενότητες: το βυζαντινό φρούριο, το οποίο συνθέτουν δέκα πύργοι με τα μεταξύ τους μεσοπύργια διαστήματα και τον περίδρομο, καθώς και τα νεώτερα κτίσματα των φυλακών, που έχουν κτιστεί εντός κι εκτός του φρουρίου. Οι πύργοι της βόρεια πλευράς αποτελούν τμήματα του παλαιοχριστιανικού τείχους της Ακρόπολης, ενώ αυτοί της νότιας προστέθηκαν πιθανότατα κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, σχηματίζοντας τον κλειστό πυρήνα του φρουρίου.

Γύρω στο 1890 το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως ανδρικές, γυναικείες και στρατιωτικές φυλακές και έμεινε γνωστό με την τουρκική ονομασία Γεντί Κουλές (Yedi Kule < ελλ. Επτά Πύργοι, φρούρια). Η ακριβής ημερομηνία δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα, αλλά η φυλακή αναφέρεται σε ένα χάρτη του 1899 της πόλης, παρέχοντας έτσι ένα terminus ante quem για την αλλαγή. Γι' αυτή τη μετατροπή συνεπάγεται η απομάκρυνση όλων των προηγούμενων κτιρίων στο εσωτερικό του κάστρου, από τα οποία κανένα ίχνος επιζεί σήμερα. Οι αλλαγές στις οχυρώσεις δεν ήταν σημαντικές, αν και ο πρωταρχικός τους ρόλος αντιστράφηκε: από την προστασία των κατοίκων από την εξωτερική απειλή, τώρα υπηρετούσε για την απομόνωση κρατουμένων από τον έξω κόσμο. Η φυλακή διετέλεσε για καιρό τις κύριες εγκαταστάσεις σωφρονισμού της πόλης, όπου κρατούνταν φυλακισμένοι ανεξαρτήτως φύλου ή εγκλήματος. Νέα κτίρια χτίστηκαν κατά μήκος των δύο πλευρών των τειχών, ώστε να βελτιωθεί η λειτουργικότητα του νέου κέντρου. Η εσωτερική αυλή ήταν χωρισμένη από φράχτες σε πέντε ξεχωριστές μονάδες και στο κέντρο τους στεγάστηκε το κεντρικό παρατηρητήριο. Η φυλακή διέθετε εκκλησάκι και άλλα παραρτήματα, ενώ το παράρτημα που βρισκόταν βόρειο-ανατολικό πύργο καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα εξωτερικά κτίρια, στη νότια πλευρά του κάστρου, στεγαζόταν η διοίκηση, η φυλακή των γυναικών, και προς τα δυτικά, τα κελιά απομόνωσης. Έξω και πλησίον του Γεντί Κουλέ θεωρείται ότι βρίσκετε και το "νεκροταφείο των φυλακών" αλλά και τα περίφημα καφέ.

Η φυλακή αυτή λειτούργησε σχεδόν για ένα ολόκληρο αίωνα και είχε αποκτήσει πολύ κακή φήμη τόσο για τους ποινικούς όσο και για τους πολιτικούς κρατουμένους κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Μεταξά, της Κατοχής, και στη μεταπολεμική περίοδο από το 1946-1949 μέχρι και τη πτώση της Χούντας εως το 1989 όταν και έκλεισαν. 

Σπουδαίοι στιχουργοί και συνθέτες έγραψαν για τη ζωή στο Γεντί Κουλέ μεταξύ των οποίων ο Βαγγέλης Παπάζογλου, ο Ψυριώτης, ο Χοντρονάκος, ο Γιώργος Μητσάκης, ο Απόστολος Καλδάρας κ.α. Ο Καλδάρας μάλιστα έγραψε το "Νύχτωσε Χωρίς Φεγγάρι" με άλλους στίχους οι οποίοι και λογοκρίθηκαν. Λέγεται, ότι το τραγούδι γράφηκε για τον Χρήστο Μίγκο, μπουζουξή και τρόφιμο των Νέων Φυλακών Θεσσαλονίκης την εποχή εκείνη. Κατά άλλη εκδοχή, αναφέρεται στις συλλήψεις και προσαγωγές των ελλήνων αριστερών στις φυλακές του Γεντί-Κουλέ

Τα κάστρα του Γεντί Κουλέ
https://www.youtube.com/watch?v=eQ5jcRVOJzM
Στίχοι-Μουσική: Γιώργος Μητσάκης
Πρώτη Εκτέλεση: Νίκος Γιουλάκης

Βράδιασε μεσ' το Γεντί κουλέ
https://www.youtube.com/watch?v=F1lq6NtNZPY
Στίχοι-Μουσική: Γιώργος Μητσάκης
Πρώτη Εκτέλεση: Νίκος Γιουλάκης

Πέντε χρόνια δικασμένος
https://www.youtube.com/watch?v=1kWSmdMSVv0

Στίχοι-Μουσική: Βαγγέλης Παπάζογλου
Εκτέλεση: Στελλάκης Περπινιάδης