Κωμειδύλλιον & Ελληνική Οπερέτα

Το Κωμειδύλλιον (1886-1896) ήταν ένα βραχύβιο θεατρικό είδος που γεννήθηκε στην Αθήνα την δεκαετία του 1880. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μία κωμωδία η οποία εκτός του θεατρικού κειμένου περιέχει πολλά εύκολα τραγούδια επηρεασμένα κυρίως από Ιταλικά και Γαλλικά πρότυπα βαριετέ, μελοδράματος και οπερέτας. Ως προς το περιεχόμενο τους ο νατουραλισμός και η λαογραφική τάση της εποχής επηρεάζουν τους συγγραφείς, οι οποίοι με την σειρά τους δίδουν έργα με εικόνες της τότε εποχής, γεμάτες χαρακτηριστικούς τύπους της υπαίθρου και των νησιών, να τραγουδούν σε Ελληνικά, Ιταλικά και ανατολίτικα μοτίβα σατυρικά και χαρούμενα τραγούδια πάντα στη δημοτική γλώσσα. Πρωτοπόροι του είδους υπηρξαν οι Δημήτριος Κορομηλάς ("Η τύχη της Μαρούλας", "Ο Μπαρμπα Λινάρδος", Ο αγαπητικός της Βοσκοπούλας"), Δημήτριος Κόκκος ("Η Λύρα του Γερονικόλα", "Ο Καπετάν Γιακουμής"] καθώς και οι Σπυρίδωνας Περεσιάδης (συγγραφέας του βουκολικού δράματος "Γκόλφω", αλλά  και της "Σκλάβας") και ο Ευάγγελος Παντόπουλος.

Στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 1900 δημιουργείται στην Αθήνα και η Ελληνική Οπερέτα. Η ελληνική οπερέτα θεωρήθηκε από κάποιους ως εξέλιξη του προηγηθέντος κωμειδυλλίου, ωστόσο παρουσιάζει πολύ μεγάλες διαφορές. Η οπερέτα κερδίζει αμέσως την αγάπη του κοινού εξ αιτίας του εύθυμου περιεχομένου της, τη ωραίας μουσικής και της χρήσης δημοτικής γλώσσας. Η οπερέτα φέρνει μαζί της μια πιο μοντέρνα διάθεση, έναν καθαρά ευρωπαϊκό αέρα και πραγματεύεται σχεδόν αποκλειστικά τη ζωή των αστών. Η θεματολογία της είναι διαφορετική ενώ μεγάλη είναι εξάλλου και η απόσταση που χωρίζει τα δύο αυτά είδη και από μουσικής απόψεως αφού η οπερέτα είναι ένα είδος πολύ πιο σύνθετο από το κωμειδύλλιον, αφού διαθέτει, ορχηστρική μουσική, χορωδιακά μέρη, άριες, ντουέτα, μπαλέτα κ.λ.π. Σημαντική επίδραση στην ελληνική οπερέτα άσκησαν η γαλλική φάρσα και φυσικά η αντίστοιχη γαλλική και βιεννέζικη οπερέτα.  Οι κυριότεροι εκπρόσωποι του είδους ήταν ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης και ο Νίκος Χατζηαποστόλου. Το πιο δημοφιλές έργο του Θεόφραστου Σακελλαρίδη είναι "Ο Βαφτιστικός" (1918) και του Χατζηαποστόλου "Οι Απάχηδες των Αθηνών" (1921). Ο Σακελλαρίδης έγραψε συνολικά γύρω στις 80 οπερέτες, ενώ ο Χατζηαποστόλου γύρω στις 40.

Η οπερέτα, όπως άλλωστε συνέβη και στην υπόλοιπη Ευρώπη, άρχισε να παρακμάζει μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1930. Ωστόσο εξακολούθησαν να υπάρχουν πολλοί θίασοι οπερέτας και κατά τη διάρκεια της κατοχής και μετά τον πόλεμο. Κατά τη διάρκεια της δεκετίας του 1950-1960, αρχίζουν να ηχογραφούνται είτε ολόκληρες, είτε αποσπαματικά, είτε διασκευασμένες, δεκάδες οπερέτες κυρίως των Σακελλαρίδη και Χατζηαποστόλου οι οποίες παρουσιάζονταν τακτικά από το Ε.Ι.Ρ... Ψυχή αυτής της σοβαρής προσπάθειας αναβίωσης της οπερέτας υπήρξε ο αρχιμουσικός του Ε.Ι.Ρ Τότης Καραλίβανος (1901-1987) τον οποίο πλαισίωναν λυρικοί τραγουδιστές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Σήμερα ελληνικές οπερέτες παρουσιάζονται συστηματικά από την Εθνική Λυρική Σκηνή και μέσα στη δεκαετία του 2000 λειτούργησε και η Νέα Σκηνή της Λυρικής στο θέατρο "Ακροπόλ".
Τέλος ορισμένους από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές (ηθοποιούς και τραγουδιστές) της Ελληνικής Οπερέτας,ήταν οι Ζαχαράτου, Αυλωνίτης, Αφεντάκης, Γαβριηλίδης, Θωμάκος, Επιτροπάκης, Α/φες Καλουτά, Πέτρος Κυριακός, Ορέστης Μακρής, Μαρλίκα Νέζερ, Άγγελος Χρυσομάλλης κ.α

Πλέκει η Βάσω το προικιό της - Άλκης Παγώνης         
https://www.youtube.com/watch?v=cltnWDeMciI
Βουκολικό τραγούδι του 1940 σε μουσική και στίχους Θεόφραστου Σακελλαρίδη, από τη μουσική κωμωδία του Θ. Συναδινού "Κομμωτής Κυριών". Πάνω σ' αυτό γράφτηκε το "Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του"

Νινέτα Νανίνα Νινόν
https://www.youtube.com/watch?v=83vcnWJQk1E
Εκτέλεση: Γιοβάννα
Valse του 1931 σε μουσική και στίχους Χρήστου Χαιρόπουλου, από την οπερέττα "Γυναίκες, γυναίκες". Η παρτιτούρα γράφει: "Στον αγαπητόν μου φίλον Πωλ Μενεστρέλ που αισθάνεται και γράφει τόσο παριζιάνικα, Χρ. Χ" Πίνακες της Tamara de Lempicka