Κυριάκος Κάσσης

Ο μελετητής, συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ποιητής και ζωγράφος Κυριάκος Κάσσης γεννήθηκε στο Πάλυρο της Μάνης το 1946. Σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών, στο τμήμα Νομικών, Πολιτικών και Οικονομικών σπουδών (1964-70) και στη Σχολή κινηματογραφιστών (Σενάριο/Σκηνοθεσία) και κινούμενα σχέδια στη Σχολή του Σταυράκου (1971-73) ενώ αργότερα παρακολούθησε Σεμινάρια συντήρησης τοιχογραφιών στο Παρίσι το 1978. Ο Κυριάκος Κάσσης ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση από το 1968 ως το 1974. Συγκεκριμένα όντας από τους πρωτεργάτες του φοιτητικού κινήματος, τραυματίστηκε βαρύτατα κατά την κατάληψη της Νομικής το Φεβρουάριο του 1973 και σώθηκε χάρις στις προσπάθειες της οικογένειας Μοράκη.  Από τους πρωτεργάτες στα γεγονότα και του Πολυτεχνείου επεδίωξε την αλλαγή ολόκληρου του πολιτικού συστήματος πριν και μετά την δικτατορία, με στόχο ένα κράτος δικαίου. Είναι ο αφηγητής σε δίσκο που κυκλοφόρησε «παράνομα» το Δεκέμβριο του 1973, σχετικά με το Πολυτεχνείο. Μη έχοντας τοποθέτηση κομματική ή στενά πολιτική (ήταν πάντοτε ενάντια στην ύπαρξη κομμάτων στην Ελλάδα), δόθηκε σε αυτό τον αγώνα για την ανατροπή κατεστημένων κακοδαιμονιών στην ελληνική πραγματικότητα, χωρίς να επιδιώξει ποτέ κανενός είδους εξαργύρωση. Μετά την Μεταπολίτευση δέχτηκε προτάσεις να μπει σε κόμματα, πράγμα που αρνήθηκε κατηγορηματικά, πιστεύοντας ότι υπηρετεί τις διαχρονικές ανθρώπινες αξίες μαζί με όλους τους πραγματικά σκεπτόμενους και δίκαιους ανθρώπους. Πέραν όμως της πολιτικής ιδιαίτερα έντονη υπήρξε και η παρουσία του στην πνευματική ζωή της χώρας, αρχικά σαν ζωγράφος (1968-78), ενώ από το 1970 βοήθησε στη σύνταξη του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών. Δίνει μάλιστα και μικρό μέρος της γλωσσολογικής του εργασίας πάνω στο ιδίωμα της Μάνης στη Γλωσσική Εταιρεία της Ακαδημίας Αθηνών το 1968 και αποσπά το πρώτο βραβείο το 1971. Στη συνέχεια εργάστηκε σε μια διαφημιστική εταιρεία, κάνοντας κινούμενα σχέδια ως το 1974. Τότε άρχισε να συγκεντρώνει συστηματικά τα ελληνικά κόμικς και την ελληνική λαϊκή λογοτεχνία – παραλογοτεχνία, σε μια συλλογή που απέβη η πρώτη και μεγαλύτερη στην Ελλάδα ως σήμερα. Μετά την Μεταπολίτευση, για ένα μικρό χρονικό διάστημα γράφει κριτικές ταινιών κινηματογράφου, ως το Μάρτιο του 1975 με το ψευδώνυμο Δ. Πικάσης. Διακόπτει όμως, γιατί πηγαίνει στο στρατό. Μετά το πέρας της στρατιωτικής του θητείας, το 1976, για μεγάλο χρονικό διάστημα εργάζεται στη Συντήρηση τοιχογραφιών στο Βυζαντινό Γεράκι, στο Μυστρά, στις εκκλησίες της Πελοποννήσου, σε μυκηναϊκές τοιχογραφίες της Δήλου, Σαντορίνης, Θήβας. κ.λ.π. Από το 1981 ως σήμερα ήταν από τους βασικούς παράγοντες σε πάνω από 10 ντοκιμαντέρ, όπως π.χ. «Η άλλη Ελλάδα» (1981) του Γ. Σγουράκη, (το πρώτο στη σειρά ήταν «Η Μάνη» με ποιητικό λόγο και απαγγελία του Κ. Κάσση, το δεύτερο «Η Μονεμβάσια» με λόγο και απαγγελία του Γιάννη Ρίτσου, το τρίτο «Τα Αρχοντικά της Μυτιλήνης» με λόγο και απαγγελία του Οδυσσέα Ελύτη, το τέταρτο «Το Πήλιο» του Κίτσου Μακρή κ.λ.π.). Το τρίπτυχο «Οδοιπορικό στη Μάνη», γυρισμένο το 1988 από συνεργείο της ΕΡΤ 2 με το Λευτέρη Χαρωνίτη και ομιλητή, επιστημονικό συνεργάτη, το Κυριάκο Κάσση εστάλη στο Φεστιβάλ Καννών σαν αντιπροσώπευση της ελληνικής παραγωγής. Κάνει δύο δισκογραφικές εργασίες. Τα «ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ» το 1980 στην εταιρεία ΛΥΡΑ του Πατσιφά και τις «ΔΩΡΙΚΕΣ ΩΔΕΣ» το 1999, όπου τραγούδησαν η Άλκηστις Πρωτοψάλτη και ο Νικόλας Μητσοβολέας. Στα τραγούδια αυτά το μουσικό και στιχουργικό πλαίσιο είναι η προσωπική του αίσθηση του δημοτικού λόγου της Μάνης, ύστερα από πολύχρονη έρευνα. Αλλά ορισμένα τραγούδια είναι εξ ολοκλήρου δικά του, όπως κομμάτια από την μεγαλειώδη ποιητική του σύνθεση «Λιόκαρης», που πρωτόγραψε το 1964 («Κοντοκαρτέρα ήλιε» κ.λ.π.). Το πιο σημαντικό όμως έργο του ήταν η αναζωπύρωση της μελέτης του λαϊκού μας πολιτισμού, δίνοντάς του εύρος και βάθος, αφού ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ΄60, θα αρχίσει να συγκεντρώνει ένα τεράστιο μωσαϊκό από μνήμες και συμπεράσματα ιστορικά, γλωσσικά, φιλοσοφικά για την Μάνη. Το σκέλος του έργου του Κ. Κάσση για την Ιστορία, Λαογραφία και Γλώσσα της Μάνης απαρτίζεται από 25 περίπου ογκώδεις τόμους για το οποίο γράφτηκαν στις ημερήσιες εφημερίδες της Ελλάδας και της ελληνικής διασποράς πολλές διθυραμβικές κριτικές από σημαντικούς κριτικούς και μελετητές, δεχόμενος επαινετικά σχόλια από μεγάλους Έλληνες όπως ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Το συγγραφικό δε έργο του Κυριάκου Κάσση θεωρείται τιτάνιο, πρωτοποριακό, πολυποίκιλο. Ως σήμερα έχει γράψει και δημοσιεύσει 63 τόμους Ποίηση, Θεατρικά, Ιστορικά, Λαογραφικά, Δοκίμια, Μελέτες. Συνολικά εξέδωσε επτά ποιητικά βιβλία, από τα οποία τρία είναι επικολυρικές συνθέσεις. Πολλά από αυτά κυκλοφορούν υπό ένα τίτλο, που περικλείει και συμπεριλαμβάνει δεκάδες «υπάλληλα» έργα, μελέτες ή αναφορές που, αν το καθένα είχε τίτλο, τα βιβλία δε θα ήταν μόνο υπό 63 τίτλους, αλλά υπό πολλές εκατοντάδες τίτλους. Άγνωστες και ακατόρθωτες ως σήμερα ετυμολογήσεις λέξεων, εννοιών, φράσεων, ιστορικών γεγονότων τοποθετούνται στην πραγματική τους υπόσταση, που είτε έχει γίνει ήδη κοινώς αποδεκτά είτε είναι ολοφάνερο ότι θα γίνουν στο μέλλον. Το 1982 εξέδωσε σε θεατρική μορφή τα έργα «Ιππαρχία» και «Σαπφώ», το 1986 τη μελέτη για το λαϊκό «Θέατρο στο βουνό», το 2006, 24 έργα ιστορικού θεάτρου και το 2008 την κωμωδία «Οθέλλος». Το 1998, εκδίδει το βιβλίο του «Η Ελληνική παραλογοτεχνία και κόμικς 1598-1998» που ήταν μια δημιουργική και άρτια καταγραφή και μελέτη του είδους στην Ελλάδα. Ο ίδιος διαθέτει πλούσιο αρχείο από τουλάχιστον 15.000 σπάνια βιβλία και 85.000 περιοδικά, έγγραφα και ιδιωτικά χειρόγραφα στα οποία στηρίζεται για να θεμελιώνει όλες τις απόψεις του. Εκτός από τη συγγραφή βιβλίων έγραψε λήμματα στην εγκυκλοπαίδεια ΥΔΡΙΑ. Επιμελήθηκε επίσης τα βιβλία του Υπ. Πολιτισμού: Μαγιακόφσκι, Βάρναλης, Σιμόν Μπολιβάρ, Ούγγροι ζωγράφοι, Κωστής Παλαμάς, Ελλάδα-Βενεζουέλα-Προσεγγίσεις, Εικαστικές Μαρτυρίες από την Εθνική Αντίσταση, ..κ.λ.π.  Μία μεγάλη προσφορά ακόμα είναι το ιστορικό του έργο, στο οποίο για πρώτη φορά προτείνεται μία ανατροπή της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας αποκαθαρμένης, πάνω σε μία νέα, σύγχρονη θεώρηση και φιλοσόφηση της Ιστορίας, με βάση νέες πηγές, την σύγχρονη ανασκαφική έρευνα και πρωτοπόρες οπτικές και λογικές συναρτήσεις. Τέλος ο Κάσσης έχει ταξιδέψει προσκεκλημένος για διαλέξεις και σε πολλά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Γερμανία, Γαλλία, Ινδία, Αυστραλία, Κωνσταντινούπολη, Σόφια, Βουκουρέστι κ.λ.π.)

Ε κόρακα
https://www.youtube.com/watch?v=VUs75pqAVek
Παραδοσιακό Μοιρολόι της Μάνης
Μουσική: Μιχάλης Τερζής
Εκτέλεση: Άλκηστις Πρωτοψάλτη