Αργύρης Εφταλιώτης (1849-1923)

1 Ιουλίου 1849 – 25 Ιουλίου 1923

Το «Αργύρης Εφταλιώτης» είναι το φιλολογικό ψευδώνυμο του Έλληνα λογοτέχνη, ποιητή, πεζογράφο, θεατρικού συγγραφέα και μεταφραστή Κλεάνθη Μιχαηλίδη.

Ο Μιχαηλίδη γεννήθηκε στην Μήθυμνα της Μυτιλήνης, όπου και διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα από τον πατέρα του. Αργότ, πήγε να εργασθεί ως έμπορος στον εμπορικό οίκο του ο θείος του, πρώτα στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στο Μάντσεστερ. Εκεί ο Εφταλιώτης θα γνωριστεί με τον Αλέξανδρο Πάλλη, του οποίου οι θέσεις πάνω στο γλωσσικό ζήτημα κλόνισαν και επηρέασαν αποφασιστικά τις αρχικές δικές του ιδέες, την πνευματική του εξέλιξη καί τις πνευματικές του πεποιθήσεις από τον ακμαίο τότε λογιατιτισμό τον οποίο και πρέσβευε ο Πάλλης. Στο μεταξύ ο Εφταλιώτης θα ανοίξει δική του εμπορική επιχείρηση μη μπορώντας όμως να τους ανταγωνιστεί κατέληξε ως υπάλληλος στον οίκο των Ράλληδων. Μετά από 10 χρόνια στην Αγγλία, θα παντρευτεί την Αμερικανίδα Elisa Graham. και από το Λίβερπουλ, και έπειτα στη Βομβάη, όπου ήδη είχε μετατεθεί ο Πάλλης. Στη Βομβάη όμως έμαθαν για το γλωσσικό κίνημα του δημοτικισμού του Γιάννη Ψυχάρη, στο οποίο προσεχώρησαν με ενθουσιασμό για να αποτελέσουν μαζί με τον Ψυχάρη τη μαχητική ηγεσία του. Η πίστη του Εφταλιώτη στον δημοτικισμό ενέπνευσε όλα σχεδόν τα κείμενά του. Ο Αργύρης Εφταλιώτης πέθανε στις 25 Ιουλίου του 1923, στην πόλη Αντίμπ της νότιας Γαλλίας, όπου είχε εγκατασταθεί αναζητώντας κατάλληλο κλίμα για την κλονισμένη υγεία του. Καθώς φαίνεται από τις επιστολές του, διατήρησε ως το τέλος της ζωής του την έντονη ανάμνηση του νησιού του, που το επισκέφθηκε συνολικά 5 φορές μετά την εγκατάστασή του στο εξωτερικό.
 
Η πρώτη εμφάνισή του στα γράμματα σημειώνεται με τη συμμετοχή του στον «Φιλαδέλφειο Διαγωνισμό» του 1889, όπου η ποιητική συλλογή του «Τραγούδια του ξενητεμένου» βραβεύθηκε και απέσπασε τον έπαινο της κριτικής επιτροπής. Τα λυρικά ποιήματα αυτής της συλλογής είναι διαποτισμένα με έντονη νοσταλγία της πατρώας γης και με τη λαϊκή παράδοση. Το ψευδώνυμο άλλωστε του ποιητή είναι απόρροια της νοσταλγίας του: Προέρχεται από την Εφταλού, παραθαλάσσια τοποθεσία και σήμερα οικισμό στις βορειότερες ακτές της Λέσβου (το όνομα προέρχεται από το «Ευθαλού» = ευ + θάλλω, δηλαδή «πρασινίζω καλά»). Η ποίηση του καλύπτει χρονικά μάλλον την περίοδο της νιότης, αφού μετά το 1890 συνέθεσε ελάχιστα ποιήματα. Τα πεζά του Εφταλιώτη είναι υπόδειγμα δημοτικής γλώσσας. Το έργο του είναι διαποτισμένο από νοστολαγία για την πατρίδα και την αγάπη του για τους απλούς ανθρώπους. Με το ιστορικό του έργο ήθελε να τους μορφώσει και να τους εμψυχώσει. Σημαντικό είναι και το μεταφραστικό έργο του. Μετέφράσε ποιημάτα των Πέρσι Σέλλεϋ, Λόρδου Βύρωνα, Λονγκφέλοου κ.ά., απέδωσε στη νεοελληνική στίχους των Μυτιληνιών αρχαίων ποιητών Σαπφούς και Αλκαίου. Αλλά το απόγειο της μεταφραστικής του δουλειάς είναι η απόδοση της Οδύσσειας, δεν πρόφθασε όμως να μεταφράσει τις τρεις τελευταίες ραψωδίες φτάνοντας μέχρι την ραψωδία φ. Τέλος ο Αργύρης Εφταλιώτης έγραψε και ένα θεατρικό έργο, τον «Βουρκόλακα» (1900), που πρωτοπαίχθηκε στη Βάρνα της Βουλγαρίας.

Ηπειρώτισσα
https://www.youtube.com/watch?v=bGoyHerIzL8
Ποίηση: Αργύρης Εφταλιώτης
Μουσική: Χρήστος Παπαδόπουλος
Εκτέλεση: Νίκος Μακρόπουλος
CD:Λάρισα Εμπιστευτικό

 Ηπειρώτισσα - Τα παιδιά από την Πάτρα

https://www.youtube.com/watch?v=IUArHLQGf9A

Ο Φώτος Πολίτης έγραψε για τον Εφταλιώτη:
«Ποιητής δεν ήτο. Κατά βάθος ήτο πατριώτης αγνός. Ο αγών του υπήρξε κατ' εξοχήν κριτικός.».