Ορέστης Λάσκος: ποιητής, ηθοποιός, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και θεατρικός επιχειρηματίας. Γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1907 στην Ελευσίνα και καταγόταν από πλούσια Αρβανίτικη οικογένια κτηματιών. Όταν τέλειωσε το Γυμνάσιο, ήλθε στην Αθήνα και γράφτηκε για λίγο στην
Ιατρική Σχολή. Κατόπιν, θέλοντας προς στιγμήν να ακολουθήσει στρατιωτική
καριέρα, γράφφτηκε στη Σχολή Ευελπίδων αλλά γρήγορα και πάλι τα άφησε όλα για να εργαστεί σαν τραγουδιστής και ηθοποιός. Τελικά, γύρω στο 1930 μαζί με άλλους νεαρούς κινηματογραφόφιλους συνέστησε την εταιρία παραγωγής "Άστρο Φιλμ".
Υπήρξε από τους πρωτοπόρους του ελληνικού βωβού κινηματογράφου: γύρισε
το 1931 μια από τις πρώτες αξιόλογες ταινίες στα χρονικά του ελληνικού
κινηματογράφου, την Δάφνις και Χλόη, που χαρακτηρίστηκε πρωτοποριακή για τις γυμνές σκηνές και την ποιητικότητά της. Τα τελευταίες του ταινίες τις παρουσίασε το 1971. Ποσοτικά η κινηματογραφική του παραγωγή είναι τεράστια και άνιση αφού επισκίασε άλλες πλευρές του δημιουργικού ταλέντου του Λάσκου και,
ιδιαίτερα, την ποίησή του.
Ο Λάσκος ασχολήθηκε με τη σύνθεση ποιημάτων από τα εφηβικά του χρόνια αλλά ποίηση και κινηματογράφος βρίσκονταν σε σύγκρουση έτσι μοιραία
καταπιανόταν με το ένα και κατά κανόνα παραμελούσε το άλλο.
Την εποχή που ήταν ηθοποιός στα βαριετέ, συνήθιζε να απαγγέλλει τα
έργα του στο κοινό.
Φαίνεται πως αυτήν την πρακτική τη διατήρησε κι αργότερα και,
πιθανότατα, η δημόσια απαγγελία ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του
Λάσκου ως ποιητή. Εξέδοσε αρκετές ποιητικές συλλογές σε μια περίοδο διάρκειας 40 ετών, από το 1934 έως το 1974. Το 1942 νυμφεύθηκε την τραγουδίστρια Στέλλα Γκρέκα, με την οποία χώρισε
το 1947. Ο αδελφός του ο Βασίλης Λάσκος ήταν
αξιωματικού του Βασιλικού Ναυτικού και πέθανε ηρωϊκά στις 14 Σεπτεμβρίου 1943. Ο Ορέστης, συνέθεσε και αφιέρωσε στη μνήμη του αδελφού του την ποιητική συλλογή "Πλοίαρχος Λάσκος κι’ άλλα ποιήματα" (1950) ενώ η μορφή του Λάσκου ενέπνευσε και τον Μ. Καραγάτση στη συγγραφή της μυθιστορηματικής βιογραφίας Βασίλης Λάσκος (1948), όπου η ζωή του εξιστορείται ολόπλευρα, με παρούσες όλες τις αντιθέσεις και τις αντιφατικότητες της προσωπικότητάς του. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Ορέστης Λάσκος διατηρούσε την αίθουσα βαριετέ "Αλκαζάρ", πλησίον του Σταθμού Λαρίσης ενώ μέχρι το 1951, που έκλεισε, είχαν εμφανιστεί εκεί σημαντικοί ηθοποιοί και τραγουδιστές όπως οι Κώστας Χατζηχρήστος, Μαρίκα Νέζερ, Δανάη Στρατηγοπούλου, Μάγια Μελάγια, Καίτη Ντιριντάουα κ.ά. Το 1960 παντρεύτηκε την
ηθοποιός Μπεάτα Ασημακοπούλου, με την οποία απέκτησε ένα γιο. Στις 17 Οκτωβρίου 1992 πεθαίνει στην Αθήνα.
Ιχνιλάτες: ΟΡΕΣΤΗΣ ΛΑΣΚΟΣ
https://www.youtube.com/watch?v=Vh0KS6492wM
https://www.youtube.com/watch?v=qmwwH_l7le4
Στίχοι: Ορέστης Λάσκος
Μουσική: Α. Τριανταφυλλίδης (1955_
Εκτέλεση: Μαίρη Λίντα & Στέλιος Σουγιουλτζής (ντουέτο)
Έλα Στέλλα
https://www.youtube.com/watch?v=12RZn4PEjUw
Στίχοι: Ορέστης Λάσκος (1947)
Μουσική: Μιχάλη Κουμπιός (2013)
Εκτέλεση: Μπάμπης Βελισσάριος
Μουσική: Μιχάλη Κουμπιός (2013)
Εκτέλεση: Μπάμπης Βελισσάριος
Τo
τραγούδι με τίτλο «Έλα Στέλλα» σε στίχους που έγραψε το 1947 ο Ορέστης
Λάσκος μελοποίησε κατά επιθυμία της Στέλλας Γκρέκα ο Μιχάλης Κουμπιός.
Αφορμή η μουσική παράσταση «Στέλλα Γκρέκα - Μια φωνή μύθος», ένα
αφιέρωμα στη ζωή και τα τραγούδια της μεγάλης ελληνίδας τραγουδίστριας
που έλαβε χώρα στο Θέατρο Badminton,τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2013 στο
πλαίσιο του κύκλου «Τα πρόσωπα του ελληνικού τραγουδιού».
Εργογραφία
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοιητικές συλλογές
Το φιλμ της ζωής (Αθήνα, 1934),[α] όπου και το ποίημα "Ταξίδι στο Βλαδιβοστόκ"[6]
Αγριόχηνες (Αλεξάνδρεια, 1936), όπου και το ποίημα "Παρίσι"[6]
Τάα-Ρόα (Κάιρο, 1938)
[Ποιήματα] Αιθιοπίας (Αθήνα, 1940)[1]
Φρεγάτα (Αθήνα, 1948)
Πλοίαρχος Λάσκος κι’ άλλα ποιήματα (Αλεξάνδρεια, 1950)
Αfrica (Αθήνα, 1956)
Γυμνή μούσα (Αθήνα, 1974)
Αγριόχηνες. Ποιήματα Άπαντα (Αθήνα, 1972)
Φιλμογραφία
Διακοπές στην Κύπρο μας (1971)
Η κρεβατομουρμούρα (1971) (και σενάριο)
Ομορφόπαιδα (1971)
Της ζήλιας τα καμώματα (1971)
Ο αετός των σκλαβωμένων (1970)
Ο απίθανος (1970) (και σενάριο)
Το παιδί της μαμάς (1970)
Δάφνις και Χλόη (1969)
Το στραβόξυλο (1969) (και σενάριο)
Ο μπούφος (1968)
Για ποιόν χτυπά η κουδούνα (1968)
Ο τσαχπίνης (1968)
Ο γεροντοκόρος (1967)
Ο χαζομπαμπάς (1967)
Το κορίτσι της οργής (1967) (και σενάριο)
Ο μόδιστρος (1967) (και σενάριο)
Νυμφίος ανύμφευτος (1967)
Το πλοίο της χαράς (1967)
Φουσκοθαλασσιές (1966)
Να ζει κανείς ή να μη ζει (1966)
Μπετόβεν και Μπουζούκι (1965)
Ο ουρανοκατέβατος (1965)
Πράκτορες 005 εναντίον Χρυσοπόδαρου (1965)
Το πρόσωπο της ημέρας (1965)
Άλλος για το εκατομμύριο (1964) (και εμφάνιση ως ο ίδιος, με τη χαρακτηριστική ερώτηση - δίλημμα στον επίλογο του έργου)
Ο εαυτούλης μου (1964)
Ο εμίρης και ο κακομοίρης (1964)
Κόσμος και κοσμάκης (1964)
Μικροί και μεγάλοι εν δράσει (1963)
Τρίτη και 13 (1963) (και εμφάνιση ως άνδρας στους αγώνες -δεν αναφέρεται στους τίτλους)
Τύφλα να 'χει ο Μάρλον Μπράντο (1963)
Ζήλεια (1963)
Μην είδατε τον Παναή (1962)
Δέκα μέρες στο Παρίσι (1962)
Δυο μάνες στο σταυρό του πόνου (1962)
Ο γαμπρός μου ο δικηγόρος (1962)
Οι γυναίκες θέλουν ξύλο (1962)
Λαφίνα (1962)
Το έξυπνο πουλί (1961)
Φτωχαδάκια και λεφτάδες (1961) (και σενάριο -ακούγεται και η φωνή του ως αφηγητή)
Οι χαραμοφάηδες (1961)
Αντίο ζωή (1960)
Νύχτες στο Μιραμάρε (1960)
Να ζήσουν τα φτωχόπαιδα (1959)
Σαρακατσάνισσα (1959)
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση (1958) (και σενάριο)
Γερακίνα (1958)
Μακριά απ' τον κόσμο (1958)
Η Άγνωστος (1956) (και σενάριο)
Γκόλφω (1955)
Η Ωραία του Πέραν (1953)
Ραγισμένες καρδιές (1945)
Ο πρίγκηψ των αλητών (1932)
Δάφνις και Χλόη (1931) (και σενάριο)
Ο παλιάτσος της ζωής (1930) (μόνο σενάριο)
Μακριά απ' τον κόσμο (1930) (μόνο ως ηθοποιός)
Το λιμάνι των δακρύων (1929) (μόνο ως ηθοποιός)
Αστέρω (1929) (μόνο σενάριο)
Έρως και κύματα (1927) (μόνο ως ηθοποιός)
Βασίλης Λάσκος: ήρωα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αξιωματικού του Βασιλικού Ναυτικού και τελευταίος κυβερνήτης του υποβρυχίου "Κατσώνης".
ΑπάντησηΔιαγραφήΠατέρας του ήταν ο Επαμεινώνδας Λάσκος, από οικογένεια κτηματιών της Ελευσίνας, και μητέρα του η Μαριγώ. Είχε τρεις αδερφούς, τον Γιάννη, τον Αγησίλαο και τον Ορέστη (τον γνωστό σκηνοθέτη), και μια αδερφή, την Αθηνά. Ο πατέρας του είχε εμπορικές σχέσεις με την Αθήνα και γι' αυτό τον έστειλε, όπως είχε κάνει και με τον Αγησίλαο, να φοιτήσει αρχικά στη Βαρβάκειο Σχολή και μετά στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ). Εισήλθε στη ΣΝΔ στις 10 Οκτωβρίου 1915 και αποφοίτησε στις 10 Ιανουαρίου 1920. Το 1922 φοίτησε στη Σχολή Πυροβολικού, κατόπιν εκπαιδεύτηκε στα υποβρύχια (1925-1926) και στην ασύρματη τηλεγραφία (1927). Από την εποχή των σπουδαστικών του χρόνων έδειξε πως ήταν πνεύμα ανυπότακτο και ποράτολμο.
Υπηρέτησε στα θωρηκτά Ύδρα, Λήμνος και Αβέρωφ κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας και συμμετείχε στο Ναυτικό Άγημα της Σμύρνης (1920). Μετά την Καταστροφή συμπαρατάχθηκε με το βενιζελικό επαναστατικό κίνημα των Πλαστήρα-Γονατά. Αργότερα, διετέλεσε υπασπιστής του δικτάτορα στρατηγού Πάγκαλου, θέση την οποία δέχτηκε να αναλάβει πιθανότατα λόγω της κοινής, αρβανίτικης, καταγωγής τους. Όταν εκδηλώθηκε το κίνημα του Γ. Κονδύλη για την ανατροπή του Πάγκαλου (1926), ο Λάσκος ανέλαβε τη διακυβέρνηση του τορπιλοβόλου Πέργαμος και διηύθυνε την αποτυχημένη προσπάθεια διαφυγής του δικτάτορα, ο οποίος τελικά συνελήφθη πάνω σε αυτό από τους κινηματίες. Γύρω στα 1930 μετατέθηκε στα υποβρύχια. Αρχικά, υπηρέτησε ως απλός αξιωματικός και, κατόπιν, ανέλαβε ύπαρχος στο Υ/Β Κατσώνης. Το 1933 ανέλαβε κυβερνήτης του Υ/Β Γλαύκος. Το 1935 ο Λάσκος είχε φτάσει στο βαθμό του Πλωτάρχη. Το 1935 συμμετείχε, μάλλον απρόθυμα, στο βενιζελικό κίνημα ως κυβερνήτης του Νηρέα και μαζί με όλο το στόλο κατέληξε στην Σούδα. Μετά την αποτυχία του κινήματος επιβιβάστηκε μαζί με τον Ελ. Βενιζέλο στο Θ/Κ Αβέρωφ και, μέσω Δωδεκανήσων, κατέφυγε στην Ιταλία. Τον Μάιο του 1935 το Έκτακτο Στρατοδικείο Ναυστάθμου τον καταδίκασε ερήμην σε θάνατο και στρατιωτική καθαίρεση. Αργότερα, όταν δόθηκε αμνηστία, επέστρεψε στην Ελλάδα. Ξεκίνησε να δουλεύει για την εταιρία του Μποδοσάκη στην Ελευσίνα, όπως παλιότερα και ο πατέρας του και τελικά, γύρω στο 1939, νοσταλγώντας πάντα τη ζωή στη θάλασσα και την περιπέτεια, ανέλαβε πλοίαρχος σε εμπορικά πλοία. Το 1940 το πλοίο Ιωάννα, το οποίο κυβερνούσε, βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο ανοιχτά της Ισπανίας.
Επάνοδος - το ηρωικό τέλος του Βασίλη Λάσκου
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε πλοίαρχος σε μεταγωγικά. Μετά την Γερμανική εισβολή διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου επανεντάχθηκε στο Ναυτικό και με δική του επιμονή ανέλαβε Κυβερνήτης του παμπάλαιου Κατσώνη. Μόλις τελείωσε η επισκευή του σκάφους, ο Κατσώνης βυθίστηκε, αλλά χάρη στο πείσμα και στην επιμονή του Λάσκου ανελκύσθηκε, επισκευάστηκε και εκσυγχρονίσθηκε από τους Άγγλους. Στην συνέχεια ο Κατσώνης ανέλαβε αποστολές στα Ελληνικά νερά όπου χαρη στις παράτολμες ενέργειες του Λάσκου είχε σημαντικές επιτυχίες. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1943, κατά τη διάρκεια αναζήτησης εχθρικής νηοπομπής, ενεπλάκη με γερμανικό καταδιωκτικό υποβρυχίων (UJ -2101) και μετά από δίωρη καταδίωξη εξαναγκάσθηκε σε ανάδυση και εξόρμηση δια πυροβόλου. Μετά από σφοδρή ανταλλαγή πυρών εμβολίστηκε από το διώκτη του, με αποτέλεσμα να βυθιστεί στις 8:58 μμ., σε στίγμα Φ 39° 16΄Β και Λ 023° 27΄Α και βάθος 630 μέτρων (βόρεια της Σκιάθου).
Τιμές
Ο Βασίλης Λάσκος τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Α' Τάξης (2 Ιουνίου 1943) για την τόλμη του και την επίδειξη υψηλής αίσθησης του καθήκοντος κατά τη διάρκεια περιπολίας του Κατσώνη. Επίσης, με τον Πολεμικό Σταυρό Γ΄ Τάξης (15 Σεπτεμβρίου 1943) για επίδειξη ιδιαίτερων ικανοτήτων σε εκτέλεση αποστολής. Για τη συνολική δράση του στα υποβρύχια και την τελική του αυτοθυσία τού απονεμήθηκε το Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας και, εκ μέρους των Βρετανών, το παράσημο του Τάγματος Διακεκριμένης Υπηρεσίας (Distinguished Service Order). Προήχθη σε Πλοίαρχο μετά θάνατον «επ' ανδραγαθία» στις 4 Δεκεμβρίου 1943, με αναδρομική ισχύ από 14 Σεπτεμβρίου 1943.
Τιμώντας τη μνήμη του Λάσκου, το όνομά του δόθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό δυο φορές σε πλοία: αρχικά, σε μια κανονιοφόρο (1947-1970) και, κατόπιν, σε μια πυραυλάκατο (1976 -έως σήμερα). Επιπλέον, στην Ελευσίνα έχει εγερθεί ανδριάντας του, ενώ στη Χώρα της Σκιάθου υπάρχει μνημείο αφιερωμένο στον Κατσώνη και το ηρωικό πλήρωμά του. Το πορτραίτο του κοσμεί αίθουσα στο Πολεμικό Μουσείο των Αθηνών.
Ο σκηνοθέτης και ποιητής Ορέστης Λάσκος, αδελφός του Βασίλη, συνέθεσε και αφιέρωσε στη μνήμη του την ποιητική συλλογή Πλοίαρχος Λάσκος κι’ άλλα ποιήματα (1950).[2] Η μορφή του Λάσκου ενέπνευσε και τον Μ. Καραγάτση στη συγγραφή της μυθιστορηματικής βιογραφίας Βασίλης Λάσκος (1948), όπου η ζωή του εξιστορείται ολόπλευρα, με παρούσες όλες τις αντιθέσεις και τις αντιφατικότητες της προσωπικότητάς του.
Το βιβλίο έχει τη μορφή "λαϊκού αφηγήματος" και η γραφή του Καραγάτση αναπτύσσεται με τρόπο που "εξάπτει απεριόριστα τη λαϊκή φαντασία". Η κορύφωση του τέλους και "η ηρωική αποθέωση" του βιογραφούμενου επέρχονται μετά από μια ζωντανή και γλαφυρή παρουσίαση του πραγματικού Βασίλη Λάσκου, ενός ανθρώπου "ρωμαντικού", που "διψάει για ιδανικ[ά]" και ταυτόχρονα είναι "γλετζές, μπεκρής, γυναικάς [και] χαρτοπαίκτης".
Το βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών βιβλίο Υποβρύχιον Υ1 (1950) του Πλοιάρχου ε.α. Ηλία Τσουκαλά, ύπαρχου του Υ/Β Κατσώνης, έχει αφιερωθεί στον "Στον κυβερνήτη μου αντιπλοίαρχο Βασίλη Λάσκο και τους νεκρούς των υποβρυχίων μας" και παραθέτει αρκετά στοιχεία για τον Κυβερνήτη και ιδίως για τον ηρωισμό του και την αυτοθυσία που επέδειξε κατά την τελευταία του "μάχη".