ΝΙΚΟΣ ΣΑΜΨΩΝ: Χωρίς Παρωπίδες - Χωρίς Αναισθητικό
1935-1960: Ο Αμμοχωστιανός Νίκος Σαμψών γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1935. Εργάστηκε από νεαρή ηλικία ως δημοσιογράφος σε διάφορες Κυπριακές εφημερίδες όπως ο «Φιλελεύθερος», «H Αλήθεια» αλλά και οι αγγλόφωνες «Cyprus Mail» και «Times Of Cyprus». Με το ξεκίνημα του Απελευθερωτικού Αγώνος της ΕΟΚΑ καταγράφει ιδιαίτερα έντονη δράση κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του θέρους του 1956. Υπήρξε εκ των δημιουργών του λεγόμενου «μιλίου του θανάτου», στην οδό Λήδρας της παλιάς Λευκωσίας, σημείο όπου αρκετοί Βρετανοί στρατιώτες βρήκαν το θάνατο, έλαβε επίσης μέρος στην απελευθέρωση κρατουμένων της ΕΟΚΑ στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας στις 15 Αυγούστου του 1956, αλλά και στη συμμετοχή του στην αιματηρή συμπλοκή την 31η Αυγούστου του 1956 και πάλι στο Γενικό Νοσοκομείο που είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, εκτέλεσε του λοχαγού Ουίλσον (υπεύθυνος του Βρετανικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Λευκωσίας και εξάδελφος της συζύγου του κυβερνήτη Χάρντινγκ) την 21η Σεπτεμβρίου και λίγες μέρες αργότερα δύο Βρετανούς υπαξιωματικών της αστυνομίας στην οδό Λήδρας και πολλά άλλα. Τελικά όμως συλλαμβάνεται την 30ή Ιανουαρίου 1957, έπειτα από προδοσία στο Δάλι, όπου είχε καταφύγει μετά από αποτυχημένη απόπειρα επίθεσης σε Τουρκοκύπριο αστυνομικό. Φυλακίζεται και βασανίζεται σκληρά υποβαλλόμενος σε πρωτοφανή μαρτύρια. Καταδικάζεται δις εις θάνατον με την ποινή να μετατρέπεται τελικά σε ισόβια κάθειρξη. Μετήχθη στις φυλακές της Μεγάλης Βρετανίας για να εκτίσει την ποινή που του επιβλήθηκε αλλά μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, χορηγήθηκε γενική αμνηστία και το 1960 επέστρεψε στην Κύπρο αφού πρώτα παρέμεινε για ένα μικρό χρονικό διάστημα στην Ελλάδα μαζί με άλλους απελευθερωθέντες αγωνιστές της ΕΟΚΑ.
1960-1974: Λίγο καιρό μετά την επιστροφή του από την εξορία και συγκεκριμένα την 24η Οκτωβρίου 1960, ο Σαμψών προβαίνει στην έκδοση της εφημερίδας «Μάχη», η κυκλοφορία της οποίας χαιρετίζεται μεταξύ άλλων και από τους Μακάριο και Γρίβα. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους μετατρέπει την «Μάχη» από εβδομαδιαία σε καθημερινή ενώ τον Ιούλιο του 1961 ιδρύει την εβδομαδιαία εφημερίδα «Θάρρος». Για λόγους υψίστης εθνικής ασφαλείας το 1962 δημιουργεί πολιτικό φορέα υπό την ονομασία «Οργάνωσις Προστασίας Ελλήνων Κύπρου» αλλά και τη δική του ένοπλη παραστρατιωτική ομάδα έπειτα από έγκριση του Μακαρίου (παρόμοια άδεια έλαβε από τον Μακάριο και ο Υπ. Εξωτερικών της Κύπρου Πολύκαρπος Γιωρκάτζης (Ακρίτας) αλλά και ο Βάσος Λυσσαρίδης). Με την έναρξη της Τουρκανταρσίας τα Χριστούγεννα του 1963, ο Σαμψών ηγήθηκε του δικού του ένοπλου τμήματος (διλοχία) με υπαρχηγό τον Νεοπτόλεμο Γεωργίου-Λεφτή. Διεδραμάτισε σπουδαιότατο ρόλο στις συγκρούσεις στην Ομορφίτα, οι οποίες ξέσπασαν όταν οι Ελληνοκύπριοι που κατοικούσαν στο στρατηγικής σημασίας προάστιο της Λευκωσίας, το οποίο κατοικείτο κυρίως από Τουρκοκύπριους, δέχτηκαν σφοδρή επίθεση από τουρκοκυπριακές ένοπλες δυνάμεις. Ο Σαμψών και η διλοχία του, που αποτελείτο από περίπου 60 άνδρες, χάρη και στην ενίσχυση από τους άνδρες του Βάσου Λυσσαρίδη και του Ρένου Κυριακίδη ανέλαβαν το κύριο βάρος της επίθεσης επιτυγχάνοντας να καταλάβουν τις αντίπαλες θέσεις, να διασώσουν τους κατοίκους και να εκκαθαρίσουν έπειτα από σκληρή μάχη το προάστιο από τους Τουρκοκύπριους ενόπλους. Ακολούθως, γύρω στα 800 γυναικόπαιδα της τουρκοκυπριακής κοινότητας απομακρύνθηκαν από την πεδίο των μαχών, παραδόθηκαν στις αρχές και φιλοξενήθηκαν εντός ελληνικού σχολείου για να παραδοθούν στη συνέχεια στον Ερυθρό Σταυρό και να μεταφερθούν με ασφάλεια στον τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας. H δράση του αποσπάσματος Σαμψών στην Ομορφίτα και η καθοριστική συμβολή του στην έκβαση της μάχης είχε ως αποτέλεσμα την αποθέωσή του ιδίου και των ανδρών του από τον ελλαδικό και κυπριακό τύπο. Αντιθέτως, λόγω των ιδίων γεγονότων, ο Σαμψών εξελίχθηκε σε μισητή προσωπικότητα για τους Τούρκους αλλά και για τους Βρεταννούς που δεν ξεχνούσαν τα όσα τους έκανε. Ο Νίκος Σαμψών υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του Μακαρίου και η εφημερίδα του, «Μάχη», διακρινόταν για την έντονη αντιβρετανική, αντιαμερικανική και αντινατοϊκή αρθρογραφία της. Το 1969 εμπλέκεται ενεργά στην πολιτική ως συναρχηγός της φιλομακαριακής Προοδευτικής Παρατάξεως. Κατά την περίοδο 1969-70 διατελεί πρόεδρος του κόμματος ενώ το 1970 θα επιτύχει να εκλεγεί βουλευτής στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις γενικές εκλογές όντας πρώτος σε προτιμήσεις ψήφου στην επαρχία Αμμοχώστου. Από τον ίδιο το Μακάριο θα του δοθεί προσωπική φρουρά για την προσωπική του ασφάλεια. Εκείνη την εποχή, ο Σαμψών διέθετε τεράστιο έρεισμα στους κόλπους της κυπριακής νεολαίας και μέγα κύρος είχε περισσότερους από 4000 χιλιάδες κουμπάρους και 1250 βαφτιστήρια! Αλλά από το 1973 όμως αρχίζει να διαφοροποιηθεί την στάση του με αποτέλεσμα την ανεξαρτητοποίησή του το 1974 Ο Νίκος Σαμψών υπήρξε και ο βασικός ομιλιτής στην κηδεία του Στρατηγού Γρίβα τον Ιανουάριο στη Λεμεσό.
15 Ιουλίου 1974: Κατά την ημέρα εκδήλωσης του πραξικοπήματος και έπειτα από σύντομες αλλά σφοδρές μάχες σε ολόκληρη την Κύπρο, οι πραξικοπηματίες ανέτρεψαν τον Μακάριο ο οποίος κατέφυγε στην Πάφο και από εκεί μετέβη στο εξωτερικό. Αν και το όνομα του Σαμψών δεν συμπεριλαμβανόταν ανάμεσα σε αυτά των υποψηφίων αντικαταστατών του Μακαρίου, η εξαφάνιση του Γλαύκου Κληρίδη με το που ξεκίνησαν οι πρώτες μάχες, η απουσία στο εξωτερικό του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη και η άρνηση του Ζήνωνα Σεβέρη, οδήγησαν τον Γεωργίτση να αναθέσει, βιαστικά, στον Σαμψών την προεδρία της Κύπρου. Ο Σαμψών αγνοώντας ότι ο Μακάριος έχει διασωθεί ορκίστηκε την ίδια ημέρα από τον, καθαιρεμένο από την Μείζονα Ιερά Σύνοδο, Γεννάδιο και στη συνέχεια προχώρησε σε διάγγελμα προς τον λαό όπου μεταξύ άλλων κατηγορούσε τον Μακάριο, δικαιολογούσε το πραξικόπημα ισχυριζόμενος ότι ο στρατός αναγκάστηκε να επέμβει λόγω εσωτερικών πολιτικών ανωμαλιών ενώ τόνιζε ότι αναλάμβανε με ιδιαίτερη υπερηφάνεια τα νέα του καθήκοντα και πως στόχος του ήταν η αποκατάσταση του νόμου και της τάξεως, η ηρεμία στους κόλπους της κυπριακής εκκλησίας, η άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων όλων των κοινωνικών τάξεων, η συνέχιση της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού μέσω ενισχυμένων διακοινοτικών συνομιλιών καθώς και η προκήρυξη ελεύθερων εκλογών σε ορίζοντα ενός έτους. Αμέσως μετά την οριστική επικράτηση των πραξικοπηματιών, ο Σαμψών εκμεταλλευόμενος τη θέση του πέτυχε να προστατεύσει αρκετούς υποστηρικτές του Μακαρίου αποτρέποντας ακόμα και δολοφονίες ενώ κατά τις παραμονές της εισβολής και με τον πόλεμο να πλανάται πάνω από την Κύπρο πρότεινε γενική επιστράτευση η οποία όμως απορρίφθηκε από τον ταξίαρχο Γεωργίτση με το σκεπτικό να μην προκληθεί η Τουρκία. Παράλληλα, προσπάθησε να κατευνάσει τους φόβους της διεθνούς κοινής γνώμης για τις εξελίξεις καθώς και να πείσει την τουρκοκυπριακή κοινότητα πως το καθεστώς δεν αποτελούσε απειλή για αυτούς, με την ελπίδα πως με αυτόν τον τρόπο θα απέκλειε το ενδεχόμενο τουρκικής επέμβασης. Το όλο εγχείρημα της ανατροπής του Μακαρίου, της άμεσης Τουρκικής επέμβασης και της τελικής πτώσης της Χούντας, είχε σχεδιαστεί στα γραφεία της CIA και του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών υπό του Χένρυ Κίσινγκερ. Ο Σαμψών που σε 8 μέρες είχε λάβει περίπου 15 χιλιάδες συγχαρητήρια τηλεγραφήματα εντός και εκτός Κύπρου μετεβλήθην στον αποδιοπομπιαίο τράγο. Με την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής χιλιάδες Μακαριακοί και Κομμουνιστές αρνήθηκαν να πάρουν τα όπλα ενώ αρκετοί, κυρίως τις πρώτες ώρες, είδαν την εισβολή ως ευκαιρία για να καταρρεύσει η πραξικοπηματική κυβέρνηση. Ο Σαμψών ως προσωπικότητα δεν διέθετε το απετούμενο κύρος ούτε και στο εξωτερικό ενώ ο Δικτάτορας Ιωαννίδης που κινούσε τα νήματα είχε πλέον χάσει τον έλεγχο. Όλα αρχίζουν πλέον να τροχιοδρομούνται, οι Αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμενω αφήνουν την Κύπρο αβοήθητη. Τελικά, την 23η Ιουλίου, με τα τουρκικά στρατεύματα να κατέχουν την Κερύνεια, την Εθνική Φρουρά και την ΕΛΔΥΚ να έχουν αποτύχει να εξαλείψουν τον ισχυρό θύλακα Κιόνελι-Αγύρτας και την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός σε ισχύ (συμφωνία την οποία δεν σεβάστηκε η τουρκική πλευρά συνεχίζοντας τις επιχειρήσεις) ο Σαμψών αναγκάστηκε, υπό το βάρος των εξελίξεων, να παραιτηθεί και να παραδώσει την προεδρία στον Γλαύκο Κληρίδη ενώ την ίδια ημέρα κατέρρεε και στην Αθήνα η Χούντα των Συνταγματαρχών και αποφάσιζε να παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς). Μετά την παραίτησή του, ο Σαμψών, προχώρησε μέσω ραδιοφώνου σε νέο διάγγελμα προς τον κυπριακό λαό όπου τόνιζε μεταξύ άλλων πως μέσω της «επανάστασης» έπεσε το προσωποπαγές καθεστώς του Μακαρίου, αποκάλεσε την τουρκική εισβολή άνανδρη και ισχυρίστηκε πως ανέλαβε την προεδρία όχι από προσωπική φιλοδοξία και ιδιοτέλεια αλλά για να αποτρέψει τον εμφύλιο και να ενώσει ψυχικά τον λαό.
1974-2001: Μετά την επιστροφή του Μακαρίου στην Κύπρο, τον Δεκέμβριο του 1974, έδωσε σε όλους συμβολικά "κλάδον ελαίας" μια προφορική δηλ. αμνηστεία την οποία παραχώρησε ο Κύπριος ιεράρχης και πολιτικός. Παρόλα αυτά, την 30ή Οκτωβρίου του 1975, εγκρίθηκε ψήφισμα, βάση του οποίου θα διώκονταν οι «αμετανόητοι» για τα γεγονότα του πραξικοπήματος αλλά και όσοι συνέχιζαν τη δράση τους. Έτσι οι συνεχείς πιέσεις του ΑΚΕΛ προς τον Μακάριο επέφεραν καρπούς. Έτσι με αφορμή δηλώσεις του Σαμψών κατά τη διάρκεια του δευτέρου ετήσιου μνημόσυνου του Διγενή τον Ιανουάριο του 1976 απετέλεσαν την αφορμή για την έναρξη ποινικής δίωξης εναντίον του με αποτέλεσμα αρχικά την κλήση του από την Αστυνομία και την επιβολή απαγόρευσης εξόδου του από τη χώρα ( 3 Φεβρουαρίου ) και εν συνεχεία τη σύλληψή του στις 16 Μαρτίου του 1976. Στις 27 Απριλίου το επαρχιακό δικαστήριο της Λευκωσίας αποφάσισε την απευθείας παραπομπή του στο κακουργιοδικείο έπειτα από εισήγηση της εισαγγελίας για αποφυγή της διαδικασίας της προανάκρισης, κάτι που δέχτηκε και ο ίδιος ο Σαμψών, ο οποίος παρουσιάστηκε στη δίκη χωρίς συνήγορο αφού κανένας δικηγόρος δεν είχε δεχτεί να αναλάβει μέχρι εκείνη τη στιγμή την υπεράσπισή του. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, έξω από τον χώρο των δικαστηρίων σημειώθηκαν άγριες συμπλοκές μεταξύ εκατοντάδων υποστηρικτών και αντιπάλων του ενώ η αστυνομία προχώρησε στη σύλληψη πέντε υποστηρικτών του Σαμψών (οι τέσσερις εκ των οποίων ήταν γυναίκες) με την κατηγορία ότι συμπεριφέρθηκαν απρεπώς και ότι εξύβρισαν τον πρόεδρο της δημοκρατίας, Μακάριο. Η δίκη του Σαμψών, την υπεράσπιση του οποίου ανέλαβε τελικά ο Μανώλης Χριστοφίδης, συνεχίστηκε από την 21η Ιουλίου στο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας, το οποίο εξέδωσε κατά την 31η Αυγούστου 1976 την ετυμηγορία του, τονίζοντας πως ο κατηγορούμενος δεν δικαζόταν για τα πιστεύω του αλλά για τις πράξεις του: το δικαστήριο απεφάνθη πως ο Νίκος Σαμψών κρίθηκε ένοχος για συνεργασία σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς και για σφετερισμό του αξιώματος του προέδρου της δημοκρατίας κατά το διάστημα από τις 15 μέχρι και τις 23 Ιουλίου του 1974, κατηγορίες τις οποίες είχε αποδεχτεί και ο ίδιος, και του επεβλήθηκε εικοσαετής ποινή φυλάκισης με βάση τα άρθρα 20, 21 και 40 του ποινικού κώδικα ενώ η απόφαση δεν εφεσιβλήθη. Νωρίτερα, ο Σαμψών είχε δηλώσει στο δικαστήριο πως δεν μετάνιωνε για τις πράξεις του και πως έδρασε με γνώμονα την εξυπηρέτηση της πατρίδας. Περίπου τρία χρόνια αργότερα, στις 21 Απριλίου του 1979, με διάταγμα του τότε προέδρου της κυπριακής δημοκρατίας, Σπύρου Κυπριανού, πραγματοποιήθηκε προσωρινή αναστολή της ποινής του Σαμψών για λόγους υγείας. Συγκεκριμένα, έπειτα από εξέταση στην οποία υποβλήθηκε από γιατρούς από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και την Κύπρο, διαγνώστηκε επιδείνωση της υγείας του (ο Σαμψών υπέφερε από αιμοπτύσεις) και κρίθηκε απαραίτητη η άμεση μετάβασή του σε κλινική του εξωτερικού για θεραπεία. Η αναστολή της ποινής είχε αρχικά εξάμηνη διάρκεια, η οποία στην πορεία διπλασιάστηκε, και έγινε αφού πρώτα ο Σαμψών υπέγραψε δήλωση με την οποία υποχρεούτο μετά την απόλυσή του από τις φυλακές να εγκαταλείψει άμεσα την Κύπρο και να μην επανέλθει μέχρι την αποπεράτωση της θεραπείας και να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του με την επιστροφή του από το εξωτερικό, μετά την αποθεραπεία. Ο Σαμψών μετέβη αρχικά για ιατρική παρακολούθηση στο Μόναχο και αργότερα στη Γαλλία όπου και παρέμεινε ως το 1990 παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος Σπύρος Κυπριανού είχε άρει από τον Δεκέμβριο του 1980 το διάταγμα της προσωρινής αναστολής που του είχε παρασχεθεί το 1979 και ταυτόχρονα τον καλούσε να επιστρέψει στην Κύπρο για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του. Μετά την επιστροφή του στην Κύπρο, ο Σαμψών τέθηκε υπό κράτηση. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1991, το Ανώτατο Δικαστήριο θα αποφασίσει την αποφυλάκιση του, έτσι στις 22 Μαρτίου 1992 του απονεμήθηκε χάρη του υπολοίπου της ποινής του, από τον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργο Βασιλείου. Μετά την αποφυλάκισή του, επέστρεψε στον δημοσιογραφικό χώρο συνεχίζοντας την έκδοση των εφημερίδων του, που είχε ξεκινήσει από παλαιότερα, δύο ημερησίων, της «Μάχης» και της «Νίκης», και μίας εβδομαδιαίας, του «Θάρρους».
Ο Σαμψων απεβίωσε σε ηλικία 66 ετών, την Τετάρτη 9 Μαΐου 2001 έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο, σε κλινική της Λευκωσίας όπου νοσηλευόταν. Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στα γραφεία της εφημερίδας «Μάχη». Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε την 12η Μαΐου στον Ι. Ν. της Παναγίας Ευαγγελίστριας στην Παλλουριώτισσα υπό την παρουσία πλήθους κόσμου ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονταν μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης καθώς και αρκετοί βουλευτές και στελέχη του κόμματος ενώ στη νεκρώσιμο ακολουθία χοροστάτησε ο τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α'. Ο Νίκος Σαμψών ήταν παντρεμένος με τη Βέρα Φεσσά με την οποία απέκτησε έναν γιο και μια κόρη. Ο Νίκος Σαμψών πέθανε και αυτός με το παράπονο ότι ο "Φάκελλος της Προδοσίας της Κύπρου" παραμένει ακόμη καταχωνιασμένος στα υπόγεια της Βουλής των Ελλήνων.
"Το διάγγελμα του Προέδρο Νίκου Σαμψών"
https://www.youtube.com/watch?v=BQKzw4am3lo
1935-1960: Ο Αμμοχωστιανός Νίκος Σαμψών γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1935. Εργάστηκε από νεαρή ηλικία ως δημοσιογράφος σε διάφορες Κυπριακές εφημερίδες όπως ο «Φιλελεύθερος», «H Αλήθεια» αλλά και οι αγγλόφωνες «Cyprus Mail» και «Times Of Cyprus». Με το ξεκίνημα του Απελευθερωτικού Αγώνος της ΕΟΚΑ καταγράφει ιδιαίτερα έντονη δράση κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του θέρους του 1956. Υπήρξε εκ των δημιουργών του λεγόμενου «μιλίου του θανάτου», στην οδό Λήδρας της παλιάς Λευκωσίας, σημείο όπου αρκετοί Βρετανοί στρατιώτες βρήκαν το θάνατο, έλαβε επίσης μέρος στην απελευθέρωση κρατουμένων της ΕΟΚΑ στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας στις 15 Αυγούστου του 1956, αλλά και στη συμμετοχή του στην αιματηρή συμπλοκή την 31η Αυγούστου του 1956 και πάλι στο Γενικό Νοσοκομείο που είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, εκτέλεσε του λοχαγού Ουίλσον (υπεύθυνος του Βρετανικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Λευκωσίας και εξάδελφος της συζύγου του κυβερνήτη Χάρντινγκ) την 21η Σεπτεμβρίου και λίγες μέρες αργότερα δύο Βρετανούς υπαξιωματικών της αστυνομίας στην οδό Λήδρας και πολλά άλλα. Τελικά όμως συλλαμβάνεται την 30ή Ιανουαρίου 1957, έπειτα από προδοσία στο Δάλι, όπου είχε καταφύγει μετά από αποτυχημένη απόπειρα επίθεσης σε Τουρκοκύπριο αστυνομικό. Φυλακίζεται και βασανίζεται σκληρά υποβαλλόμενος σε πρωτοφανή μαρτύρια. Καταδικάζεται δις εις θάνατον με την ποινή να μετατρέπεται τελικά σε ισόβια κάθειρξη. Μετήχθη στις φυλακές της Μεγάλης Βρετανίας για να εκτίσει την ποινή που του επιβλήθηκε αλλά μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, χορηγήθηκε γενική αμνηστία και το 1960 επέστρεψε στην Κύπρο αφού πρώτα παρέμεινε για ένα μικρό χρονικό διάστημα στην Ελλάδα μαζί με άλλους απελευθερωθέντες αγωνιστές της ΕΟΚΑ.
1960-1974: Λίγο καιρό μετά την επιστροφή του από την εξορία και συγκεκριμένα την 24η Οκτωβρίου 1960, ο Σαμψών προβαίνει στην έκδοση της εφημερίδας «Μάχη», η κυκλοφορία της οποίας χαιρετίζεται μεταξύ άλλων και από τους Μακάριο και Γρίβα. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους μετατρέπει την «Μάχη» από εβδομαδιαία σε καθημερινή ενώ τον Ιούλιο του 1961 ιδρύει την εβδομαδιαία εφημερίδα «Θάρρος». Για λόγους υψίστης εθνικής ασφαλείας το 1962 δημιουργεί πολιτικό φορέα υπό την ονομασία «Οργάνωσις Προστασίας Ελλήνων Κύπρου» αλλά και τη δική του ένοπλη παραστρατιωτική ομάδα έπειτα από έγκριση του Μακαρίου (παρόμοια άδεια έλαβε από τον Μακάριο και ο Υπ. Εξωτερικών της Κύπρου Πολύκαρπος Γιωρκάτζης (Ακρίτας) αλλά και ο Βάσος Λυσσαρίδης). Με την έναρξη της Τουρκανταρσίας τα Χριστούγεννα του 1963, ο Σαμψών ηγήθηκε του δικού του ένοπλου τμήματος (διλοχία) με υπαρχηγό τον Νεοπτόλεμο Γεωργίου-Λεφτή. Διεδραμάτισε σπουδαιότατο ρόλο στις συγκρούσεις στην Ομορφίτα, οι οποίες ξέσπασαν όταν οι Ελληνοκύπριοι που κατοικούσαν στο στρατηγικής σημασίας προάστιο της Λευκωσίας, το οποίο κατοικείτο κυρίως από Τουρκοκύπριους, δέχτηκαν σφοδρή επίθεση από τουρκοκυπριακές ένοπλες δυνάμεις. Ο Σαμψών και η διλοχία του, που αποτελείτο από περίπου 60 άνδρες, χάρη και στην ενίσχυση από τους άνδρες του Βάσου Λυσσαρίδη και του Ρένου Κυριακίδη ανέλαβαν το κύριο βάρος της επίθεσης επιτυγχάνοντας να καταλάβουν τις αντίπαλες θέσεις, να διασώσουν τους κατοίκους και να εκκαθαρίσουν έπειτα από σκληρή μάχη το προάστιο από τους Τουρκοκύπριους ενόπλους. Ακολούθως, γύρω στα 800 γυναικόπαιδα της τουρκοκυπριακής κοινότητας απομακρύνθηκαν από την πεδίο των μαχών, παραδόθηκαν στις αρχές και φιλοξενήθηκαν εντός ελληνικού σχολείου για να παραδοθούν στη συνέχεια στον Ερυθρό Σταυρό και να μεταφερθούν με ασφάλεια στον τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας. H δράση του αποσπάσματος Σαμψών στην Ομορφίτα και η καθοριστική συμβολή του στην έκβαση της μάχης είχε ως αποτέλεσμα την αποθέωσή του ιδίου και των ανδρών του από τον ελλαδικό και κυπριακό τύπο. Αντιθέτως, λόγω των ιδίων γεγονότων, ο Σαμψών εξελίχθηκε σε μισητή προσωπικότητα για τους Τούρκους αλλά και για τους Βρεταννούς που δεν ξεχνούσαν τα όσα τους έκανε. Ο Νίκος Σαμψών υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής του Μακαρίου και η εφημερίδα του, «Μάχη», διακρινόταν για την έντονη αντιβρετανική, αντιαμερικανική και αντινατοϊκή αρθρογραφία της. Το 1969 εμπλέκεται ενεργά στην πολιτική ως συναρχηγός της φιλομακαριακής Προοδευτικής Παρατάξεως. Κατά την περίοδο 1969-70 διατελεί πρόεδρος του κόμματος ενώ το 1970 θα επιτύχει να εκλεγεί βουλευτής στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις γενικές εκλογές όντας πρώτος σε προτιμήσεις ψήφου στην επαρχία Αμμοχώστου. Από τον ίδιο το Μακάριο θα του δοθεί προσωπική φρουρά για την προσωπική του ασφάλεια. Εκείνη την εποχή, ο Σαμψών διέθετε τεράστιο έρεισμα στους κόλπους της κυπριακής νεολαίας και μέγα κύρος είχε περισσότερους από 4000 χιλιάδες κουμπάρους και 1250 βαφτιστήρια! Αλλά από το 1973 όμως αρχίζει να διαφοροποιηθεί την στάση του με αποτέλεσμα την ανεξαρτητοποίησή του το 1974 Ο Νίκος Σαμψών υπήρξε και ο βασικός ομιλιτής στην κηδεία του Στρατηγού Γρίβα τον Ιανουάριο στη Λεμεσό.
15 Ιουλίου 1974: Κατά την ημέρα εκδήλωσης του πραξικοπήματος και έπειτα από σύντομες αλλά σφοδρές μάχες σε ολόκληρη την Κύπρο, οι πραξικοπηματίες ανέτρεψαν τον Μακάριο ο οποίος κατέφυγε στην Πάφο και από εκεί μετέβη στο εξωτερικό. Αν και το όνομα του Σαμψών δεν συμπεριλαμβανόταν ανάμεσα σε αυτά των υποψηφίων αντικαταστατών του Μακαρίου, η εξαφάνιση του Γλαύκου Κληρίδη με το που ξεκίνησαν οι πρώτες μάχες, η απουσία στο εξωτερικό του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη και η άρνηση του Ζήνωνα Σεβέρη, οδήγησαν τον Γεωργίτση να αναθέσει, βιαστικά, στον Σαμψών την προεδρία της Κύπρου. Ο Σαμψών αγνοώντας ότι ο Μακάριος έχει διασωθεί ορκίστηκε την ίδια ημέρα από τον, καθαιρεμένο από την Μείζονα Ιερά Σύνοδο, Γεννάδιο και στη συνέχεια προχώρησε σε διάγγελμα προς τον λαό όπου μεταξύ άλλων κατηγορούσε τον Μακάριο, δικαιολογούσε το πραξικόπημα ισχυριζόμενος ότι ο στρατός αναγκάστηκε να επέμβει λόγω εσωτερικών πολιτικών ανωμαλιών ενώ τόνιζε ότι αναλάμβανε με ιδιαίτερη υπερηφάνεια τα νέα του καθήκοντα και πως στόχος του ήταν η αποκατάσταση του νόμου και της τάξεως, η ηρεμία στους κόλπους της κυπριακής εκκλησίας, η άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων όλων των κοινωνικών τάξεων, η συνέχιση της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού μέσω ενισχυμένων διακοινοτικών συνομιλιών καθώς και η προκήρυξη ελεύθερων εκλογών σε ορίζοντα ενός έτους. Αμέσως μετά την οριστική επικράτηση των πραξικοπηματιών, ο Σαμψών εκμεταλλευόμενος τη θέση του πέτυχε να προστατεύσει αρκετούς υποστηρικτές του Μακαρίου αποτρέποντας ακόμα και δολοφονίες ενώ κατά τις παραμονές της εισβολής και με τον πόλεμο να πλανάται πάνω από την Κύπρο πρότεινε γενική επιστράτευση η οποία όμως απορρίφθηκε από τον ταξίαρχο Γεωργίτση με το σκεπτικό να μην προκληθεί η Τουρκία. Παράλληλα, προσπάθησε να κατευνάσει τους φόβους της διεθνούς κοινής γνώμης για τις εξελίξεις καθώς και να πείσει την τουρκοκυπριακή κοινότητα πως το καθεστώς δεν αποτελούσε απειλή για αυτούς, με την ελπίδα πως με αυτόν τον τρόπο θα απέκλειε το ενδεχόμενο τουρκικής επέμβασης. Το όλο εγχείρημα της ανατροπής του Μακαρίου, της άμεσης Τουρκικής επέμβασης και της τελικής πτώσης της Χούντας, είχε σχεδιαστεί στα γραφεία της CIA και του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών υπό του Χένρυ Κίσινγκερ. Ο Σαμψών που σε 8 μέρες είχε λάβει περίπου 15 χιλιάδες συγχαρητήρια τηλεγραφήματα εντός και εκτός Κύπρου μετεβλήθην στον αποδιοπομπιαίο τράγο. Με την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής χιλιάδες Μακαριακοί και Κομμουνιστές αρνήθηκαν να πάρουν τα όπλα ενώ αρκετοί, κυρίως τις πρώτες ώρες, είδαν την εισβολή ως ευκαιρία για να καταρρεύσει η πραξικοπηματική κυβέρνηση. Ο Σαμψών ως προσωπικότητα δεν διέθετε το απετούμενο κύρος ούτε και στο εξωτερικό ενώ ο Δικτάτορας Ιωαννίδης που κινούσε τα νήματα είχε πλέον χάσει τον έλεγχο. Όλα αρχίζουν πλέον να τροχιοδρομούνται, οι Αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμενω αφήνουν την Κύπρο αβοήθητη. Τελικά, την 23η Ιουλίου, με τα τουρκικά στρατεύματα να κατέχουν την Κερύνεια, την Εθνική Φρουρά και την ΕΛΔΥΚ να έχουν αποτύχει να εξαλείψουν τον ισχυρό θύλακα Κιόνελι-Αγύρτας και την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός σε ισχύ (συμφωνία την οποία δεν σεβάστηκε η τουρκική πλευρά συνεχίζοντας τις επιχειρήσεις) ο Σαμψών αναγκάστηκε, υπό το βάρος των εξελίξεων, να παραιτηθεί και να παραδώσει την προεδρία στον Γλαύκο Κληρίδη ενώ την ίδια ημέρα κατέρρεε και στην Αθήνα η Χούντα των Συνταγματαρχών και αποφάσιζε να παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς). Μετά την παραίτησή του, ο Σαμψών, προχώρησε μέσω ραδιοφώνου σε νέο διάγγελμα προς τον κυπριακό λαό όπου τόνιζε μεταξύ άλλων πως μέσω της «επανάστασης» έπεσε το προσωποπαγές καθεστώς του Μακαρίου, αποκάλεσε την τουρκική εισβολή άνανδρη και ισχυρίστηκε πως ανέλαβε την προεδρία όχι από προσωπική φιλοδοξία και ιδιοτέλεια αλλά για να αποτρέψει τον εμφύλιο και να ενώσει ψυχικά τον λαό.
1974-2001: Μετά την επιστροφή του Μακαρίου στην Κύπρο, τον Δεκέμβριο του 1974, έδωσε σε όλους συμβολικά "κλάδον ελαίας" μια προφορική δηλ. αμνηστεία την οποία παραχώρησε ο Κύπριος ιεράρχης και πολιτικός. Παρόλα αυτά, την 30ή Οκτωβρίου του 1975, εγκρίθηκε ψήφισμα, βάση του οποίου θα διώκονταν οι «αμετανόητοι» για τα γεγονότα του πραξικοπήματος αλλά και όσοι συνέχιζαν τη δράση τους. Έτσι οι συνεχείς πιέσεις του ΑΚΕΛ προς τον Μακάριο επέφεραν καρπούς. Έτσι με αφορμή δηλώσεις του Σαμψών κατά τη διάρκεια του δευτέρου ετήσιου μνημόσυνου του Διγενή τον Ιανουάριο του 1976 απετέλεσαν την αφορμή για την έναρξη ποινικής δίωξης εναντίον του με αποτέλεσμα αρχικά την κλήση του από την Αστυνομία και την επιβολή απαγόρευσης εξόδου του από τη χώρα ( 3 Φεβρουαρίου ) και εν συνεχεία τη σύλληψή του στις 16 Μαρτίου του 1976. Στις 27 Απριλίου το επαρχιακό δικαστήριο της Λευκωσίας αποφάσισε την απευθείας παραπομπή του στο κακουργιοδικείο έπειτα από εισήγηση της εισαγγελίας για αποφυγή της διαδικασίας της προανάκρισης, κάτι που δέχτηκε και ο ίδιος ο Σαμψών, ο οποίος παρουσιάστηκε στη δίκη χωρίς συνήγορο αφού κανένας δικηγόρος δεν είχε δεχτεί να αναλάβει μέχρι εκείνη τη στιγμή την υπεράσπισή του. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, έξω από τον χώρο των δικαστηρίων σημειώθηκαν άγριες συμπλοκές μεταξύ εκατοντάδων υποστηρικτών και αντιπάλων του ενώ η αστυνομία προχώρησε στη σύλληψη πέντε υποστηρικτών του Σαμψών (οι τέσσερις εκ των οποίων ήταν γυναίκες) με την κατηγορία ότι συμπεριφέρθηκαν απρεπώς και ότι εξύβρισαν τον πρόεδρο της δημοκρατίας, Μακάριο. Η δίκη του Σαμψών, την υπεράσπιση του οποίου ανέλαβε τελικά ο Μανώλης Χριστοφίδης, συνεχίστηκε από την 21η Ιουλίου στο Κακουργιοδικείο Λευκωσίας, το οποίο εξέδωσε κατά την 31η Αυγούστου 1976 την ετυμηγορία του, τονίζοντας πως ο κατηγορούμενος δεν δικαζόταν για τα πιστεύω του αλλά για τις πράξεις του: το δικαστήριο απεφάνθη πως ο Νίκος Σαμψών κρίθηκε ένοχος για συνεργασία σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς και για σφετερισμό του αξιώματος του προέδρου της δημοκρατίας κατά το διάστημα από τις 15 μέχρι και τις 23 Ιουλίου του 1974, κατηγορίες τις οποίες είχε αποδεχτεί και ο ίδιος, και του επεβλήθηκε εικοσαετής ποινή φυλάκισης με βάση τα άρθρα 20, 21 και 40 του ποινικού κώδικα ενώ η απόφαση δεν εφεσιβλήθη. Νωρίτερα, ο Σαμψών είχε δηλώσει στο δικαστήριο πως δεν μετάνιωνε για τις πράξεις του και πως έδρασε με γνώμονα την εξυπηρέτηση της πατρίδας. Περίπου τρία χρόνια αργότερα, στις 21 Απριλίου του 1979, με διάταγμα του τότε προέδρου της κυπριακής δημοκρατίας, Σπύρου Κυπριανού, πραγματοποιήθηκε προσωρινή αναστολή της ποινής του Σαμψών για λόγους υγείας. Συγκεκριμένα, έπειτα από εξέταση στην οποία υποβλήθηκε από γιατρούς από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και την Κύπρο, διαγνώστηκε επιδείνωση της υγείας του (ο Σαμψών υπέφερε από αιμοπτύσεις) και κρίθηκε απαραίτητη η άμεση μετάβασή του σε κλινική του εξωτερικού για θεραπεία. Η αναστολή της ποινής είχε αρχικά εξάμηνη διάρκεια, η οποία στην πορεία διπλασιάστηκε, και έγινε αφού πρώτα ο Σαμψών υπέγραψε δήλωση με την οποία υποχρεούτο μετά την απόλυσή του από τις φυλακές να εγκαταλείψει άμεσα την Κύπρο και να μην επανέλθει μέχρι την αποπεράτωση της θεραπείας και να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του με την επιστροφή του από το εξωτερικό, μετά την αποθεραπεία. Ο Σαμψών μετέβη αρχικά για ιατρική παρακολούθηση στο Μόναχο και αργότερα στη Γαλλία όπου και παρέμεινε ως το 1990 παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος Σπύρος Κυπριανού είχε άρει από τον Δεκέμβριο του 1980 το διάταγμα της προσωρινής αναστολής που του είχε παρασχεθεί το 1979 και ταυτόχρονα τον καλούσε να επιστρέψει στην Κύπρο για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του. Μετά την επιστροφή του στην Κύπρο, ο Σαμψών τέθηκε υπό κράτηση. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1991, το Ανώτατο Δικαστήριο θα αποφασίσει την αποφυλάκιση του, έτσι στις 22 Μαρτίου 1992 του απονεμήθηκε χάρη του υπολοίπου της ποινής του, από τον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργο Βασιλείου. Μετά την αποφυλάκισή του, επέστρεψε στον δημοσιογραφικό χώρο συνεχίζοντας την έκδοση των εφημερίδων του, που είχε ξεκινήσει από παλαιότερα, δύο ημερησίων, της «Μάχης» και της «Νίκης», και μίας εβδομαδιαίας, του «Θάρρους».
Ο Σαμψων απεβίωσε σε ηλικία 66 ετών, την Τετάρτη 9 Μαΐου 2001 έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο, σε κλινική της Λευκωσίας όπου νοσηλευόταν. Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στα γραφεία της εφημερίδας «Μάχη». Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε την 12η Μαΐου στον Ι. Ν. της Παναγίας Ευαγγελίστριας στην Παλλουριώτισσα υπό την παρουσία πλήθους κόσμου ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονταν μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης καθώς και αρκετοί βουλευτές και στελέχη του κόμματος ενώ στη νεκρώσιμο ακολουθία χοροστάτησε ο τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α'. Ο Νίκος Σαμψών ήταν παντρεμένος με τη Βέρα Φεσσά με την οποία απέκτησε έναν γιο και μια κόρη. Ο Νίκος Σαμψών πέθανε και αυτός με το παράπονο ότι ο "Φάκελλος της Προδοσίας της Κύπρου" παραμένει ακόμη καταχωνιασμένος στα υπόγεια της Βουλής των Ελλήνων.
"Το διάγγελμα του Προέδρο Νίκου Σαμψών"
https://www.youtube.com/watch?v=BQKzw4am3lo
Συνέντευξη του Νίκου Σαμψών στο Ελληνικό New Channel
https://www.youtube.com/watch?v=4a5FmpOxZ48
Συνέντευξη του Νίκου Σαμψών στον Παύλος Παύλου (Αντ1 Κύπρου)
https://www.youtube.com/watch?v=qWJawttuyqM
Συνέντευξη του Νίκου Σαμψών στον Κώστα Κακογιάννη στην ταινία "Αττίλας ΄74"
https://www.youtube.com/watch?v=X-O6sNE3QTU
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου