Ο νόμος Μποσμάν

Ο Βέλγος ποδοσφαιριστής Ζαν-Μαρκ Μποσμάν (Jean-Marc Bosman) ήταν ποδοσφαιριστής της Λιέγης (R.F.C. de Liège), του οποίου το συμβόλαιο είχε λήξει το 1990, επιθυμούσε να αλλάξει σύλλογο και να μεταγραφεί στη γαλλική ομάδα Δουνκέρκη (USL Dunkerque). Εντούτοις, η Δουνκέρκη δεν πρόσφερε το ποσό της μεταγραφής που ζητούσε η Λιέγη με αποτέλεσμα η τελευταία να αρνηθεί τη μεταγραφή. Στο μεταξύ οι αποδοχές του Μποσμάν είχαν μειωθεί καθώς δεν ήταν πλέον παίκτης της πρώτης ομάδας. Προσέφυγε λοιπόν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο κατά του άρθρου 17 των κανονισμών της FIFA του σχετικού με τις μεταγραφές. Έπειτα από μια πολύχρονη και σκληρή δικαστική διαμάχη κέρδισε την υπόθεση στις 15 Δεκεμβρίου 1995. Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το υπάρχον σύστημα μεταγραφών παρεμποδίζει την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων και έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 39 (1) της Συνθήκης της Ρώμης. 

Η απόφαση Μποσμάν είναι αποτέλεσμα τριών ξεχωριστών νομικών υποθέσεων, στις οποίες εμπλέκεται ο Βέλγος ποδοσφαιριστής:

• Υπόθεση Βελγικής ομοσπονδίας κατά Μποσμάν (Union royale belge des sociétés de football association ASBL v Jean-Marc Bosman).
• Υπόθεση Λιέρς κατά Μποσμάν και λοιπών (Royal club liégeois SA v Jean-Marc Bosman and others).
• Υπόθεση UEFA κατά Μποσμάν (Union Européenne de Football Association (UEFA) v Jean-Marc Bosman).

Η απόφαση Μποσμάν (γαλ. Arrêt Bosman, αγγλ. Bosman ruling) προήλθε από απόφαση του 1995 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετική με την ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την άμεση εφαρμογή του άρθρου 48 της Συνθήκης της Ρώμης του 1957 (μετέπειτα, Άρ. 39 ΣΕΚ). Η υπόθεση αυτή αφορούσε προσφυγή της Βελγικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας κατά του Βέλγου ποδοσφαιριστή Ζαν-Μαρκ Μποσμάν (Union Royal Belges des Sociétés de Football Association ASBL & others v. Jean-Marc Bosman; Case C-415/93, ECR I-4921) και προκάλεσε μια σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετική με την ελευθερία μετακίνησης των εργαζομένων μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την απόφαση Μποσμάν επιτράπηκε στους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές να μεταγράφονται ελεύθερα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν λήγει το συμβόλαιό τους με κάποιο σύλλογο. Επίσης, ακυρώθηκαν όσοι κανονισμοί εθνικών ομοσπονδιών χωρών-μελών της Ε.Ε. επέβαλαν περιορισμούς σε τέτοιου είδους μεταγραφές, π.χ. αν επέβαλαν ένα ανώτατο όριο ξένων ποδοσφαιριστών. Η απόφαση αφορούσε μόνο σε ποδοσφαιριστές υπηκόους των χωρών-μελών της Ε.Ε., τους λεγόμενους κοινοτικούς, για τους οποίους επιτρεπόταν πλέον μεταγραφή ανεξαρτήτως αριθμού, σε αντίθεση με τους μη κοινοτικούς, για τους οποίους η κάθε ομοσπονδία διατήρησε τους κανονισμούς της.

Πριν από την απόφαση αυτή, οι επαγγελματικοί σύλλογοι των περισσότερων χωρών της Ευρώπης μπορούσαν να εμποδίσουν έναν ποδοσφαιριστή τους να υπογράψει σε άλλο σύλλογο ακόμα κι όταν έληγε το συμβόλαιό του. Μετά την απόφαση Μποσμάν αυτό δεν επιτρέπεται. Όταν λήξει το συμβόλαιό του, ο ποδοσφαιριστής διαπραγματεύεται ελεύθερα είτε με τον ίδιο είτε με άλλο σύλλογο. Επίσης, έχει το δικαίωμα να υπογράψει προσύμφωνο με άλλο σωματείο μέχρι κι έξι μήνες πριν από τη λήξη του συμβολαίου του.

Ο κανονισμός Μποσμάν προκάλεσε μια παρόμοια υπόθεση μεταξύ της FIBA και των ομάδων μπάσκετ το 2000. Με την προσφυγή οι ομάδες ζητούσαν και πέτυχαν να θεωρηθεί παράνομη απόφαση της FIBA που απαγόρευε τη μετακίνηση ενός μπασκετμπολίστα σε άλλο σύλλογο κατά τη διάρκεια της ίδιας σεζόν.