Ugo Foscolo [Ούγκο Φόσκολο (1778-1827)]

ΟΥΓΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ (1778-1827): Ελληνοϊταλός συγγραφέας, επαναστάτης και ποιητής. Γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1778 στη Ζάκυνθο και πέθανε στις 10 Σεπτεμβρίου 1827 στην Αγγλία.  

Το βαφτιστικό του ήταν Νικόλαος και ήταν γιος του γεννημένου στην Κέρκυρα Ενετού γιατρού Αντρέα Φόσκολο και της Ελληνίδας Διαμαντίνας Σπαθή. Το 1794 εγκαταστάθηκε στη Βενετία, παρακολούθησε μαθήματα κλασσικής παιδείας και άρχισε να συναναστρέφεται μέλη των φιλολογικών κύκλων στους οποίους πρωταγωνιστούσε η κόμισσα Ιζαμπέλα Αλμπρίτζι-Θεοτόκη. Η Κόμισσα επιμελήθηκε της εκπαίδευσης του Φόσκολο σε όλους τους τομείς, του ερωτικού συμπεριλαμβανομένου, παρά το ότι το 1795 είχε τα διπλάσια χρόνια του. Το 1797 απέκτησε φήμη όταν παίχτηκε η τραγωδία του Tieste (Θυέστης). Το 1799 χαιρέτισε την κατάλυση της Ενετικής Δημοκρατίας από τον Ναπολέοντα σαν μια νίκη της αληθινής δημοκρατίας έναντι της ολιγαρχίας με την ωδή του "Στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ελευθερωτή". Ο Ναπολέων όμως παραχώρησε τα ενετικά εδάφη στους Αυστριακούς με τη συνθήκη του Κάμπο-Φόρμιο και ο Φόσκολο κατήγγειλε την αισχρή συναλλαγή στο μυθιστόρημά του "Τελευταίες επιστολές του Γιάκοπο Όρτις" στα 1803. Παρ’ όλα αυτά πολέμησε στο πλευρό των Γάλλων εναντίον Αυστριακών και Ρώσων και μετά τη μάχη του Μαρένγκο το 1800 έγινε λοχαγός της ιταλικής μεραρχίας του γαλλικού στρατού. Διορίστηκε σε διάφορες θέσεις και φρουρές στην Ιταλία και στη Γαλλία ζώντας μια μάλλον έκλυτη ζωή, και το 1808 έγινε καθηγητής Ρητορικής στο Πανεπιστήμιο της Παβίας. Έπεσε όμως στη δυσμένεια των γαλλικών αρχών για κάποιους σατιρικούς του στίχους κατά του Ναπολέοντα και περιπλανήθηκε στη Φλωρεντία, το Μιλάνο και, μετά την πτώση του Ναπολέοντα, στην Ελβετία, για να καταλήξει στην Αγγλία το 1816. Οι Άγγλοι φιλελεύθεροι του επιφύλαξαν θερμή υποδοχή, σύντομα όμως αποξενώθηκε λόγω του δύσκολου χαρακτήρα του, των αθεϊστικών του πεποθήσεων αλλά και της άσωτης ζωής του. Εξοικονομούσε τα προς το ζην παραδίδοντας μαθήματα και γράφοντας σε περιοδικά και πέρασε τα τελευταία του χρόνια μέσα στη φτώχεια. Πέθανε το 1827.

Το 1871 η σορός του μεταφέρθηκε στην Ιταλία και ενταφιάστηκε δίπλα στους μεγάλους νεκρούς που ύμνησε, στη Βασιλική της Σάντα Κρότσε της Φλωρεντίας. 

Ο Φόσκολο στέκεται στο μεταίχμιο του νεοκλασσικισμού και του πρώιμου ρομαντισμού. Αριστούργημά του θεωρείται το ποίημά του Dei sepolcri του 1807 (Οι τάφοι): με αφορμή ένα διάταγμα του Ναπολέοντα περί ομοιομορφίας των τάφων, ο Φόσκολο ανατρέχει στους μεγάλους νεκρούς της Ελλάδος, της Ιταλίας και της Φλωρεντίας ειδικότερα. Ήταν έργο που επηρέασε το κίνημα του Risorgimento για την Ιταλική ενοποίηση και παραμένει αγαπητό στους Ιταλούς μέχρι σήμερα.

A Zacinto / Στη Ζάκυνθο (1803)
https://youtu.be/-w3Zgosh2UA?si=YaplQ5eAnflU5abR
Ποίηση: Ugo Foscolo (μετ. Στέφανος Μαρτζώκης) 
Μελοποίηση-Απόδοση: Δημήτρης Κυριακόπουλος 

"A Zacinto" is a pre-Romantic sonnet written by Ugo Foscolo in 1803.

(English translation)

Never will I touch your sacred shore again

where my young form reclined at rest,

Zakynthos, regarding yourself in waves

of the Greek sea, where Venus was

virgin born, and made those islands bloom

with her first smile; nor did he bypass

your lacy clouds and leafy fronds

in glorious verse, the one who sang

of fatal seas, and of the broad exile

after which, exalted by fame and by adventure,

Ulysses kissed his rocky native Ithaca.

You will have nothing of your son but his song,

motherland of mine: and our fate already

written, the unmourned grave.