10/10/13

Το λαϊκό τραγούδι και η ιστορία του

Βσισμένο πάνω στις μουσικές φόρμες του ρεμπέτικου, το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι γεννιέται στις αρχές της δεκαετίας του 50, όταν ο Μανώλης Χιώτης προσθέτει μια τέταρτη χορδή στο μπουζούκι και ο Βασίλης Τσιτσάνης ρυθμίζει το κούρδισμα του μπουζουκιού σύμφωνα με τις δυτικές αρμονίες. Από το σημείο εκείνο, το Λαϊκό τραγούδι αναπτύσσεται και σε δυτικές αρμονικές φόρμες (τα ματζόρε και τα μινόρε), που ξεφεύγουν από τους δρόμους του ρεμπέτικου, και ο στίχος του δεν μιλάει πια μόνο για τους καημούς της προσφυγιάς αλλά για τον έρωτα, τα κοινωνικά προβλήματα, τις χαρές της ζωής. Με τη μορφή αυτή, το λαϊκό τραγούδι μπαίνει στον Ελληνικό κινηματογράφο, βρίσκει πρόσβαση στο ραδιόφωνο, και σύντομα αναπτύσσει διαφορετικά είδη, όπως «βαρύ λαϊκό», «ελαφρολαικό», και πιο πρόσφατα «λαϊκοπόπ», με την προσθήκη και πιο ακραίων ανατολικών ή δυτικών στοιχείων, αλλά και σύγχρονων δυτικών οργάνων στην ενορχήστρωση, όπως synthesizers, sequencers, drum loops, rock κιθάρας. Σήμερα πια στο λαϊκό τραγούδι, το μπουζούκι δεν αποτελεί απαραίτητα το κύριο χαρακτηριστικό του ήχου του. Όμως ο πόνος της αγάπης και η χαρά της ζωής κυριαρχούν ακόμα στον στίχο του. gr.napster.com/

Ενώ το δημοτικό παρουσιάζει τοπική (γεωγραφική) ποικιλομορφία, το λαικό έχει πανελλήνια ομοιομορφία. Είναι μουσική κλειστού χώρου (ταβέρνα) ενώ το δημοτικό είναι ανοιχτού χώρου (γιορτές, γάμοι, πανηγύρια). Δηλαδή, λαϊκό τραγούδι ονομάζεται εκείνο το τραγούδι των Ελλήνων, δοσμένο σε ελληνική γλώσσα και είναι εναρμονισμένο στο ύφος της ελληνικής αστικής λαϊκής μουσικής. Η γλώσσα του είναι η απλή, ζωντανή, ομιλούμενη  γλώσσα του λαού,  χωρίς επιτηδευμένες λέξεις και εκφράσεις, σε αντίθεση προς πολλά ελαφρά τραγούδια της εποχής που επιδίωκαν επιδεικτικά τις ξένες λέξεις και την «ξενική» προφορά...Οπως και το ρεμπέτικο, το λαικό υπήρξε «απαγορευμένος καρπός» για πολλά χρόνια. Αντιμετώπισε μεγάλη εχθρότητα, κατασυκοφαντήθηκε και περιφρονήθηκε και εξακολουθεί και σήμερα ακόμα να είναι συστηματικά αγνοημένο και υποτιμημένο, όπως και ολόκληρη η μουσική μας παράδοση. Aπό μια «καθωσπρεπική» νοοτροπία, που, προσανατολισμένη μονόπλευρα στην μουσική της Δύσης, επιμένει να ντρέπεται για ό,τι ελληνικό. Ως επίσης και από τους φανατικούς «καθαρούς» υποστηρικτές του ρεμπέτικου, που μένοντας αυστηρά προσηλωμένοι στην εποχή του,  θεωρούν το λαικό σαν «ξεπεσμό» του ρεμπέτικου. musicheaven.gr/
Λαϊκότερος εκφραστής της χρυσής περιόδου 1950-70, του αστικού λαϊκού τραγουδιού υπήρξε ο αξέχαστος Γιώργος Ζαμπέτας
Ζαμπέτας for you (Καλή Ακρόαση)
https://www.youtube.com/watch?v=ZvVZtt3VBEo


Αποσπάσματα από έρωτες - Το κλασσικό διήγημα του Γιώργου Ζαμπέτα
http://www.youtube.com/watch?v=IxPDHd2NwIQ
http://www.youtube.com/watch?v=ieugRd0bQ50

Η dream team του λαϊκού τραγουδιού: Μπέλλου, Μοσχολιού, Τσιτσάνης, Χιώτης, Κόκοτας, Βοσκόπουλος, Σακελλαρίου, Βάνου, Διονυσίου, Πόλυ Πάνου, Καζαντζίδης, Αγγελόπουλος, Ζαμπέτας, Βίρβος, Κουγιουμτζής, Άκης Πάνου, Καλδάρας, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Πυθαγόρας, Νικολόπουλος 

2 σχόλια:

  1. Η λαϊκή μας μουσική είναι βασικό μέρος της πολύτιμης και πλούσιας μουσικής μας παράδοσης και κληρονομιάς και του λαικού μας πολιτισμού.

    Λαικό είναι κάτι που προέρχεται από το λαό και απευθύνεται σ’αυτόν, γι’αυτό και ο λαός το αγκαλιάζει.

    Σε αντιδιαστολή και διάκριση προς τη λαική μουσική και τραγούδια της αγροτικής υπαίθρου, του βουνού και του κάμπου, του χωριού και των μικρών επαρχιακών πόλεων (δημοτικά), το "λαικό" τραγούδι αναφέρεται στους κατοίκους των μεγάλων πόλεων - αστικών κέντρων (αστικό λαικό τραγούδι). Είναι μουσική κλειστού χώρου (ταβέρνα) ενώ το δημοτικό είναι ανοιχτού χώρου (γιορτές, γάμοι, πανηγύρια).

    Και ενώ το δημοτικό παρουσιάζει τοπική (γεωγραφική) ποικιλομορφία, το λαικό έχει πανελλήνια ομοιομορφία.

    Παρ’ όλο που ο όρος λαικό περιλαμβάνει το αστικό λαικό τραγούδι που εμφανίζεται ήδη από τον 17Οαιώνα με καταβολές από το Βυζάντιο, καθώς και το ρεμπέτικο, λαικό επικράτησε να λέγεται ειδικά το λαικό αστικό τραγούδι της περιόδου 1950 –1970, που διαδέχτηκε το ρεμπέτικο.

    Προέρχεται από το ρεμπέτικο, το Σμυρνέικο κλπ. , των οποίων αποτελεί συνέχεια.

    Ηκμασε κυρίως από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 ώς το τέλος της δεκαετίας του 60 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Με τη μεταφορά και μετακόμιση του ρεμπέτικου από τα μικρά φτωχικά κουτούκια και ταβερνάκια σε μεγάλα κοσμικά κέντρα διασκέδασης, με φωτεινές επιγραφές και μεγάφωνα, στις φανταχτερές πίστες και στα σαλόνια. Και από τον στενό κύκλο των φτωχών και περιθωριοποιημένων, στα ευρύτερα λαικά –και όχι μόνο!- στρώματα. Πριν εμπορευματοποιηθεί και "βιομηχανοποιηθεί" εντελώς, με τη μετατροπή της δισκογραφίας σε βιομηχανία ήδη από το 1970.

    Χωρίστηκε γρήγορα σε κατηγορίες όπως «ελαφρολαικό», «βαρύ λαικό» κλπ.

    Η διάδοσή του βοηθήθηκε, εκτός από τις δισκογραφικές εταιρείες, από το ραδιόφωνο, -που δεν αδιαφόρησε για το λαικό όσο είχε αδιαφορήσει για το ρεμπέτικο- και από τον κινηματογράφο.

    Η περίοδος 1955 –1975 χαρακτηρίστηκε σαν η «χρυσή δεκαετία» του λαικού μας τραγουδιού.

    Οπως και το ρεμπέτικο, το λαικό υπήρξε «απαγορευμένος καρπός» για πολλά χρόνια. Αντιμετώπισε μεγάλη εχθρότητα, κατασυκοφαντήθηκε και περιφρονήθηκε και εξακολουθεί και σήμερα ακόμα να είναι συστηματικά αγνοημένο και υποτιμημένο, όπως και ολόκληρη η μουσική μας παράδοση. Aπό μια «καθωσπρεπική» νοοτροπία, που, προσανατολισμένη μονόπλευρα στην μουσική της Δύσης, επιμένει να ντρέπεται για ό,τι ελληνικό.

    Επίσης η αξία του υποτιμήθηκε και από τους φανατικούς «καθαρούς» υποστηρικτές του ρεμπέτικου, που μένοντας αυστηρά προσηλωμένοι στην εποχή του, θεωρούν το λαικό σαν «ξεπεσμό» του ρεμπέτικου.

    Η θεματολογία του ξεφεύγει από το στενό περιθωριακό πλαίσιο του ρεμπέτικου, διευρύνεται και αγκαλιάζει τον μέσο Ελληνα, προσαρμοζόμενη στη νέα διαμορφούμενη κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Με τον δυτικό προσανατολισμό και το αστικό όνειρο. Επικρατεί το ερωτικό στοιχείο, αλλά και θέματα από τα ζωντανά και καυτά προβλήματα της ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας: Εμφύλιος, μετανάστευση, ξενητιά, φτώχεια, αδικία κλπ.

    Η γλώσσα του είναι η απλή, ζωντανή, ομιλούμενη γλώσσα του λαού, χωρίς επιτηδευμένες λέξεις και εκφράσεις, σε αντίθεση προς πολλά ελαφρά τραγούδια της εποχής που επιδίωκαν επιδεικτικά τις ξένες λέξεις και την «ξενική» προφορά.

    Συνήθως οφείλεται σε επώνυμους, ταλαντούχους, αυτοδίδακτους, εμπειρικούς δημιουργούς, που προέρχονταν μέσα από τον λαό και ήταν συνεχιστές του ρεμπέτικου. Τα έργα τους αγαπήθηκαν από το λαό, διότι βγήκαν μέσα από τα σπλάχνα του και δεν του δόθηκαν «εκ των άνω».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Κύριος εκπρόσωπος ο Τσιτσάνης, αλλά και πολλοί άλλοι (Βαμβακάρης, Παπαιωάννου, Μητσάκης, Χιώτης, Καλδάρας, Μπακάλης, Τζουανάκος, Ζαμπέτας, Κλουβάτος, Θόδωρος Δερβενιώτης, κ.ά.).

    Στιχουργοί: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου , Χαράλ. Βασιλειάδης («Τσάντας»), Κώστας Βίρβος, Χρήστος Κολοκοτρώνης, Κώστας Μάνεσης κ.ά.

    Τραγουδιστές: Καζαντζίδης, Μπιθικώτσης, Ευάγγελος Περπινιάδης, Γαβαλάς, Μανώλης Αγγελόπουλος, Μαρίκα Νίνου, Καίτη Γκρέυ, Γιώτα Λύδια, Πόλυ Πάνου, Σωτηρία Μπέλλου, Μαίρη Λίντα κ.ά.

    Ο Τσιτσάνης, από τους πρωτεργάτες του λαικού, αποτέλεσε «γέφυρα» ανάμεσα στο ρεμπέτικο και το λαικό. Θεωρείται σαν ο συνθέτης που «εξευγένισε» το ρεμπέτικο, απαλλάσσοντάς το από ακραία, περιθωριακά, αντικοινωνικά και εντόνως ανατολίτικα στοιχεία.

    Η μετάβαση στο λαικό επισημαίνεται με τον «εξευρωπαισμό» των μουσικών κλιμάκων (μεγαλύτερη χρήση ματζόρε-μινόρε, έναντι των άλλων «δρόμων»), το «ευρωπαικό» κούρδισμα του μπουζουκιού και την προσθήκη 4ηςδιπλής χορδής (Χιώτης 1953), ώστε να μπορεί να παίζει αρμονικά ακόρντα.

    Νέο, πιό δεξιοτεχνικό και εντυπωσιακό «ύφος» παιξίματος και ερμηνείας και χρησιμοποίηση ομοιοκαταληξίας (ρίμας) και επωδού (ρεφρέν).

    Η ορχήστρα μεγαλώνει και εμπλουτίζεται, με προσθήκη πιάνου, ακορντεόν, κόντρα μπάσου, κλαρίνου, βιολιού, φλάουτου, κορνέτας, ντραμς κλπ.

    Στα πλαίσια ενός γενικότερου εξωτισμού και τάσης φυγής από την πιεστική και δυσβάστακτη κοινωνική μεταπολεμική πραγματικότητα, εκδηλώνεται και μία στροφή προς ανατολίτικες (οριεντάλ) αραβοπερσικές επιρροές. Ο μεγάλος αντίκτυπος στις λαικές μάζες του ινδικού κινηματογράφου ευνοεί μιά περίοδο έντονης ινδικής επιρροής.

    Επίσης το λαικό δέχεται και αφομοιώνει επιρροές από τη λατινοαμερικάνικη μουσική και την τζάζ.


    Περισσότερα: musicheaven.gr/

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Συνολικες Προβολες