Ο Όρκος της Χ
Από τις αρχές Ιουνίου του 1941 ξεκινούν διεργασίες από τους Στρατηγούς Γ. Λαβδά και Β. Βραχνό για τη δημιουργία αντιστασιακής οργάνωσης που θα συγκροτείτο αποκλειστικά από αξιωματικούς. Τα σημαντικότερα στελέχη της ανώνυμης αυτής οργάνωσης υπήρξαν και οι Παπακωνσταντίνου, Κετσέας, Σινιώρης και Γρίβας. Ο Γεώργιος Γρίβας, ο οποίος ανέλαβε ολόκληρο το οργανωτικό κομμάτι της οργάνωσης των Λαβδά και Βραχνού είχε την άποψη ότι έπρεπε σε αυτήν να συμπεριληφθούν και πολίτες ώστε να αποκτήσει η οργάνωση λαϊκό έρεισμα. Ο άλλοι επιτελείς όμως επέμειναν στην επάνδρωση της μόνο από αξιωματικούς έτσι και προέκυψε και η διάσπαση της οργάνωσης που χρονικά τοποθετείται γύρω στον Απρίλιο του 1942. Τελικά η συντριπτική πλειοψηφία των αξιωματικών θα ταχθεί με τον Γρίβα και αυτοί θα αποτελέσουν την "Στρατιωτική Οργάνωση Γρίβα" που άτυπα πήρε αυτήν την ονομασία. Η οργάνωση εξαρχής επεδίωξε να έχει επαφές και συνεργασία τόσο με την εξόριστη Κυβέρνηση του Καΐρου όσο και με τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις που είχαν ήδη δημιουργηθεί. Εδώ να σημειωθεί ότι πολιτικός αρχηγός της Οργάνωσις υπήρξε μία λαμπρή μορφή της Εθνικής Αντίστασης, ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος, ο οποίος και είχε στενότατη επαφή με τον Γρίβα και την οργάνωσή του. Η Οργάνωση ιδεολογικά παρέμενε μέχρι τέλους πιστή στον εξόριστο Βασιλιά Γεώργιο Β' και η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της αποτελείτο από βασιλόφρονες. Η Οργάνωση Γρίβα στο προκαταρτικό της στάδιο ασχολήθηκε με την κατασκοπία του εχθρού, την ενίσχυση του εθνικού φρονήματος, την αναγραφή συνθημάτων, τον εντοπισμό νέων μελών και εν συνεχεία την εκπαίδευσή των μελών, τη συλλογή και αποθήκευση οπλισμού και λοιπού στρατιωτικού υλικού ώστε μπει και αυτή δυναμικά στην μάχη της Αντίστασης. Ως επίσημη ημερομηνία της δράσης της οργάνωσης είναι η Πρωτοχρονιά του 1943. Η μετονομασία της ανώνυμης οργάνωσης Γρίβα σε "ΟΡΓΑΝΩΣΗ Χ" προέκυψε μετά από κάποια σύσκεψη των στελεχών της κατά τον Μάρτιο του 1943.Πιστεύω
- Εις μίαν μεγάλην Τρισένδοξη, ελευθέρα, ευτυχισμένη Ελλάδα.
- Εις το κοινωνικόν καθεστώς το οποίον μας κληροδότησαν οι πρόγονοι μας, υπό το οποίον μεγαλούργησε η φυλή μας και το οποίον σέβεται την Ελευθερίαν του ατόμου, τας παραδόσεις της Πατρίδος, της Θρησκείας και της οικογενείας.
- Εις μία κοινωνικήν δικαιοσύνην στηριζομένην ουχί εις την πάλην των τάξεων και του ανταγωνισμού κεφαλαίου και εργασίας, αλλά είς την αρμονικήν συνεργασίαν τούτων.
- Εις το πολίτευμα της Βασιλευομένης Δημοκρατίας, ως ανταποκρινομένης προς τον χαρακτήρα και τας παραδόσεις του Έθνους, εξυπηρετούσης κάλλιον τα εθνικά συμφέροντα.".
Η "Χ" όπως είπαμε ασχολείτο με την διενέργεια ένοπλων επιχειρήσεων, την κάλυψη ομάδων που διενεργούσαν σαμποτάζ, τη συγκέντρωση πληροφοριών, την αναγραφή συνθημάτων, την κλοπή παντός είδους στρατιωτικού οπλισμού και άλλου εξοπλισμού από τους αντιπάλους της προσέθεσε και την προστασία των πολιτών του Θησείου από τον ΕΛΑΣ και την ΟΠΛΑ. Συνολικά 200 περίπου αξιωματικοί και 4000 χιλιάδες γενναίοι ένοπλοι πολίτες θα χωριστούν σε 14 τάγματα επιδρομών σε Αθήνα, Πειραιά και πέριξ αυτού διοικούμενα ως επί το πλείστων από πρώην αξιωματικούς του Εθνικού Στρατού. Η οργάνωση κατά την διάρκεια της κατοχής εξέδιδε μάλιστα και δύο μυστικές εφημερίδες την Αναγέννηση και τα Συμμαχικά Νέα, ενώ πλήθος άλλων προκηρύξεων τυπώνονταν και ρίχνονταν στους δρόμους για την ενίσχυση και αναπτέρωση του λαού. Παράλληλα ο Γρίβας κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να οργανώσει και ένα ευρύ δίκτυο πληροφοριών με πολλές αξιόλογες προσπάθειες συγκέντρωσης στρατιωτικών πληροφοριών υπέρ των Συμμάχων αλλά και για την εγκληματική κομμουνιστική παραφυάδα του ΚΚΕ, ΟΠΛΑ καθώς είχε από νωρίς αντιληφθεί τον ανίερο και σκοτεινό σχέδιο των κομμουνιστών για κατάληψη της εξουσίας αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Με την Απελευθέρωση της Αθήνας αρχίζει πλέον και ο ίδιος ο Γρίβας να προετοιμάζει την οργάνωση του για μία σκληρή αναμέτρηση σώμα με σώμα. Οι ενέργειες της "Χ" στο πεδίο της δράσεως ήταν πράγματι και πολλές και σημαντικές, η σημαντικότερη όμως συνεισφορά της προς την Πατρίδα σημειώθηκε στα φοβερά Δεκεμβριανά του 1944 στη περιοχή του Θησείο, στην οδό Σόλωνος και στου Μακρυγιάννη. Το όνομα του Γρίβα αλλά και της ίδιας της "Χ" θα αποτελούν πάντα κόκκινο πανί για τους εχθρούς της Πατρίδας.
Η "Χ" λόγω και των μεγάλων απωλειών που δέχθηκε στα Δεκεβριανά περιορίστηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό και διαλύθηκε και τυπικά στις 12 Μαρτίου 1945. Τον επόμενο χρόνο ο Γρίβας θα παραιτηθεί από την ενεργό υπηρεσία του με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη. Τέλος ας σημειωθεί ότι τα πρώτα όπλα που πήραν στα χέρια τους οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ δέκα χρόνια αργότερα ήταν τα όπλα των ηρωικών Χιτών.
Πηγές:
"ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Χ" ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
"Ο ΓΡΙΒΑΣ ΚΑΙ Η Χ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΑΡΧΕΙΟ" ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
"ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Χ" ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
"Ο ΓΡΙΒΑΣ ΚΑΙ Η Χ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΑΡΧΕΙΟ" ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
https://www.youtube.com/watch?v=p9b2T8SU8DY
Του Ζάρα
https://www.youtube.com/watch?v=UryCP9clhow
Η "Χ" έχει αναγνωριστεί και επίσημα ως Εθνική Οργάνωσις Εσωτερικής Αντιστάσεως με το βασιλικό διάταγμα της 10ης Μαρτίου 1950, το οποίο δημοσιεύθηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Α 83 την 18η του ίδιου μηνός ενώ και ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος πιστοποιεί ότι "Ο Γεώργιος Γρίβας,
αρχηγός της οργανώσεως «Χ» κατά την περίοδο της κατοχής: Συνειργάζετο
μετά της εν Αθήναις μυστικής αγγλικής υπηρεσίας πληροφοριών Κόδρος και
Ηρνήθη οιανδήποτε συνεργασίαν της οργανώσεως μετά της Κυβερνήσεως Ράλλη,
ου ένεκεν αρκετοί αξιωματικοί αυτής εδιώχθησαν"
Εξοπλισμός της Χ
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ οργάνωση κατέβαλε έντονες προσπάθειες προς την ελεύθερη Ελληνική κυβέρνηση για την εξεύρεση οπλισμού αλλά και χρηματικών πόρων χωρίς να τα καταφέρει, άλλη εκδοχή αναφέρει ότι Αγγλοι δεν ήθελαν να εξοπλίσουν την οργάνωση, διότι η καταγωγή του Γρίβα αλλά και του επιτελάρχη της οργάνωσης Όμηρου Παπαδόπουλου ήταν Κυπριακή και δεν απέβλεπον με καλό μάτι. Έτσι ο μόνος τρόπος ήταν η εσωτερική αγορά, η κλοπή και η αρπαγή όπλων από τους αντιπάλους και τις δυνάμεις του ΕΑΜ. Αξιόλογες επιχείρησεις αρπαγής οπλισμού από το ΕΑΜ είναι αυτές του Βύρωνα και της Καισαριανής όπου η οργάνωση αποκόμισε πολλά είδη οπλισμού.
Επιχειρήσεις και γεγονότα των μελών της Χ
Το καλοκαίρι του 1942 επιχειρήθηκε επιτυχώς σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Τατοϊου μαζί με την (Οργάνωση Αναγέννηση Γένους) ΟΑΓ του Ιωάννη Μπομποτίνου και τον Άγγλο αξιωματικό Ιβάνωφ πολωνικής καταγωγής του Β΄ Γραφείου Κατασκοπείας του Καϊρου.[10]
Μία από τις ενέργειες για την εξύψωση του ηθικού των Ελλήνων από την συγκεκριμένη οργάνωση ήταν το πρωινό της 25ης Μαρτίου 1943, όταν μέλη της οργάνωσης κατέθεσαν στεφάνι στο μνημείο τουΑγνώστου Στρατιώτου μπροστά στα έκπληκτα μάτια των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών.[11]
Στις 10 Γενάρη 1944 εύελπιδες της Χ, μπαίνουν στο Πολυτεχνείο και συλλαμβάνουν μέλη του Ταμείου Άπορων Φοιτητών(που ελεγχόταν από φοιτητές της ΕΠΟΝ) τα οποία και παραδίδουν στις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις[12].
Στις 25 Μαρτίου 1944 ο τομεάρχης της Χ Αμπελοκήπων Κωνσταντίνος Μανωλάκος αντιλήφθηκε συνεργείο συνθημάτων της ΕΠΟΝ δίπλα από το σπίτι του, πριν προλάβει να αντιδράσει πυροβολήθηκε από τους ΕΠΟΝιτες. Για αυτή τη πράξη οι Γερμανοί σε αντίποινα εκτέλεσαν 5 φυλακισμένους καθώς παράλληλα ήταν λογαχός των ταγμάτων ασφαλείας[13].
Το Κατοχικό Υπουργείο Εθνικής Αμύνης κάλεσε τον Αρχηγόν της Οργανώσεως Χ, Αντ/ρχην Γ. Γρίβα να παρουσιασθεί και να αναλάβει υπηρεσία στα τάγματα ασφαλείας (αριθ. Δ/γής ΕΠ 18888/9-5-44). Ο ίδιος και πολλοί άλλοι αξιωματικοί δεν παρουσιάστηκαν και τότε ελήφθησαν εναντίον τους σειρά πιεστικών μέτρων, όπως:
Η κατοχική κυβέρνηση Ράλλη διέταξε την σύλληψη του Γ. Γρίβα δια της υπ΄αριθμ. 18525/10-06-44 Υπ. Εθνικής Άμυνας, χωρίς να καταφέρει να τον συλλάβει.
Ενώ με την υπ΄αριθ. 18253/28-7-44 διέκοψε τις χρηματικές αποδοχές του από την στρατιωτική σταδιοδρομία κατά το παρελθόν.[14]
O ίδιος ο Γρίβας περιγράφει στην εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ (27/09/1971) προσπάθεια των ταγμάτων ασφαλείας να τον συλλάβουν, κατά την νύκτα της 12ης - 13ης Ιουνίου 1944 από την οποία διέφυγε εκ της οικίας του από στέγη σε στέγη.
Στις 25 Σεπτέμβη 1944 μια συμπλοκή του ΕΛΑΣ με τη Χ στον Κεραμεικό εξελίχθηκε σε λουτρό αίματος όταν επενέβησαν Γερμανοί με πυρά όλμων από το Φιλοπάππου. Οι Γερμανοί είχαν έναν νεκρό και 2 τραυματίες και ξέσπασαν στους αμάχους της γειτονιάς.[15]
Το Σεπτέμβριο 1944 οι Συμμαχικές δυνάμεις οργάνωσαν την αποστολή πολεμικού εξοπλισμού για τον εξοπλισμό της Αστυνομίας Πόλεως και της Χωροφυλακής Αττικής από το Πόρτο Ράφτη για την στιγμή που θα αποχώρούσαν οι Γερμανοί , ο Στρατηγός Σπηλιωτόπουλος Στρατιωτικός Διοκητής Αττικής που μόλις είχε φτάσει με τον Στρατηγό Σκόμπυ από το Κάϊρο με την υπ' αριθμ. 35/08.09.1944 διαταγή, ανέθετε στην οργάνωση Χ την παραλαβή αυτή με αρχηγό της επιχείρησης τον Σχη πυροβολικού Δαγκλή Δημήτριο. Κατά την διάρκεια της παραλαβής έγινε επίθεση από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ χωρίς καταφέρουν να πάρουν τον εξοπλισμό. Οι 100 άντρες της Χ που πήραν μέρος παρασημοφορήθηκαν με διάταγμα την 18η Ιουνίου 1947.[
Δεκεμβριανά:Μάχη του Θησείου
ΑπάντησηΔιαγραφήH περιοχή του Θησείου ήταν ελεγχόμενη υπό τους Χίτες και έλαβε χώρα η Μάχη του Θησείου στα Δεκεμβριανά όπου συμμετείχε, με πολλές απώλειες, στο πλευρό του κυβερνητικού μετώπου. Το πρωί της 3ης Δεκεμβρίου ο Γρίβας βρισκόταν στην Στρατιωτική Διοίκηση Αθηνών όπου συναντήθηκε με τον Υφυπουργό των Στρατιωτικών Λεωνίδα Σπαή, ο Λεωνίδας Σπαής ζήτησε από τον Γρίβα, αριθμό αξιωματικών της Χ να αναλάβουν υπηρεσία στα τάγματα εθνοφυλακής, ενώ ανακοινώθηκε στον Γρίβα ότι θα επέλθει σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ. Αμέσως μετά ο Γρίβας έφτασε με αυτοκίνητο στην Ακρόπολη όπου έπεφταν ήδη οι πρώτοι πυροβολισμοί.
Τα ξημερώματα της 4ης Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ ενισχύθηκε από εφεδρικές δυνάμεις επιτίθεται στο Θησείο και στα αστυνομικά τμήματα της Αθήνας. Η 2η Ταξιαρχία του ΕΛΑΣ Αθηνών ενέργησε επίθεση με 1.200 άνδρες. Στόχοι είναι τα αστυνομικά τμήματα των Αθηνών και το αρχηγείο της οργάνωσης Χ στο Θησείο. Ο αντικειμενικός σκοπός της Χ ήταν να προασπίσει την περιοχή του Μακρυγιάννη από την πλευρά του Θησείου. Την επίθεση κατά του στρατηγείου της ανέλαβε το 4ο Σύνταγμα της 2ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ με δύναμη 400 ανδρών.[18]
Δύναμη 100 περίπου Χιτών μετά από επίθεση την 3η Δεκεμβρίου, στον λόφο του Φιλοπάππου αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν γύρω από τα κτίρια της οργάνωσης κοντά στην οδό Νηλέως.[19] Μέχρι τις 4 το απόγευμα, οι θέσεις των Χιτών καταλήφθηκαν από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Πρώτα έπεσε το φυλάκιο της οδού Αιγινήτου, μετά από αυτό, οι επιθέσεις του ΕΛΑΣ στράφηκαν προς το Αστεροσκοπείο καταλαμβάνοντας το λόφο της Πνύκας. Δυο ακόμα φυλάκια υπήρχαν στην Αποστόλου Παύλου που δέχτηκαν επίθεση αμέσως μετά το Αστεροσκοπείο και μερικά είχαν εγκαταστήσει προς την γέφυρα του Πουλόπουλου.
Η τακτική του ΕΛΑΣ ξεκίνησε με επίθεση αντιπερισπασμού (λόχος Κουκακίου-Πλάκας στις 04:30 το πρωί) από τον λόφο Φιλοπάππου σε αραιή διάταξη καθώς οι κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ (λόχοι Νέας Σμύρνης, Νέων Σφαγείων, Καλλιθέας στις 6:00 το πρωί) εξαπέλυσαν κύρια επίθεση από την κατεύθυνση των Πετραλώνων, ενώ το τελικό χτύπημα δόθηκε από το τάγμα Πετραλώνων (στις 09:00 το πρωί) από την γέφυρα «Πουλοπούλου».
Από την στιγμή που είχε πέσει το Αστεροσκοπείο οι Χίτες προσπαθούσαν να οπισθοχωρίσουν και να διαφύγουν. Οι περισσότεροι Χίτες προσέτρεξαν προς το Θ' Αστυνομικό τμήμα για να σωθούν, ενώ οι υπόλοιποι μαζί με τον αρχηγό τους, Γρίβα αφοπλίστηκαν και φυγαδεύτηκαν από τους Βρετανούς με την βοήθεια αρμάτων μάχης (Σέρμαν) στα Παλαιά Ανάκτορα.[21][22] Τα επιτιθέμενα τάγματα του ΕΛΑΣ σταμάτησαν την επίθεση καθώς δεν είχαν εντολές εμπλοκής με τις Βρετανικές δυνάμεις[23].
Οι απόψεις για τους νεκρούς και αιχμαλώτους της Χ διίστανται, ο Σόλων Γρηγοριάδης αναφέρει 100 νεκρούς και 40 τραυματίες, ενώ οι Χίτες δέχονται ότι η δύναμη τους, στο Θησείο ήταν 80 άντρες και οι απώλειες τους 28.
Οι νεκροί του ΕΛΑΣ ήταν 20 άνδρες και 70 τραυματίες αποτέλεσμα του εξαιρετικά βαρύ οπλισμού των αντρών της Χ, στοιχείο που προβλημάτισε το επιτελείο του Α' Σώματος στρατού του ΕΛΑΣ, όπως και η άμεση επέμβαση των Βρετανών μόλις έγινε ορατή η καταστροφή της Χ. Παρ' όλες, όμως τις απώλειες ο ΕΛΑΣ κατάφερε να αποσπάσει από τους Χίτες σημαντικό τμήμα του οπλισμού του, που αργότερα αξιοποιήθηκε για τη συνέχεια του αγώνα του.
Μάχες επί της Οδού Σόλωνος
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ δεύτερη γραμμή άμυνας των Χιτών βρισκόταν κατά μήκος της οδού Σόλωνος, στην οποία είχαν τοποθετηθεί φυλάκια της οργάνωσης στα σημεία της Σόλωνος 142 (στο τέλος της οδού), Σόλωνος 92 και Χαριλάου Τρικούπη ήταν το δεύτερο. Το τρίτο απέναντι από τη Νομική, ένα υπήρχε στην πλατεία Λυκαβηττού, ένα στην Κανάρη, ένα μαζί με τους χωροφύλακες στα παλαιά ανάκτορα, ένα στο Ζάππειο και ένα στο Θησείο.[25] Η επίθεση εναντίον του φυλακίου της Χ στο οποίο έδρευαν 30-40 Χίτες, της οδού Σόλωνος 142, άρχισε στις 4 Δεκεμβρίου εώς την 8η του μηνός, έπειτα από αλλεπάλληλες επιθέσεις του ΕΛΑΣ και με πολλούς τραυματίες από την πλευρά της Χ, διατάσονται μέσω τηλεφώνου να εγκαταλείψουν το κτίριο. Η διαφυγή έγινε ταράτσα ταράτσα ενώ οι τραυματίες επιβιβάστηκαν σε αγγλικά άρματα. Ο Νίκος Φαρμάκης μέλος της Χ, μετά της διαφυγή του από το οίκημα της Σόλωνος 142, αναφέρει ότι ανακρίθηκε στο φρουραρχείο Αθηνών από τους Άγγλους και ερωτήθηκε αν θα ήθελε να βοηθήσει τους Άγγλους στις εκκαθαρίσεις της Αθήνας, μετά την αποδοχή, του δόθηκε στολή Βρετανού αλεξιπτωτιστή και στρατολογήθηκε στην 5th Batalion of the 2nd Paratroop Brigade εώς την 5η Ιανουαρίου 1945.[26] Οι περισσότεροι Χίτες εντάχθηκαν αμέσως μετά τη μάχη του Θησείου, στο 143ο Τάγμα Εθνοφυλακής με δ/κτη του Ταγματάρχη Θεμιστοκλή Μπαμπίλη.
Λίγο μετά τη διάλυση της οργάνωσης ο αρχηγός της αντισυνταγματάρχης Γρίβας αποστρατεύτηκε το 1945 για να ασχοληθεί με τον απελευθερωτικό - ενωτικό αγώνα της Κύπρου. Με το τέλος των Δεκεμβριανών και την ήττα του ΕΑΜ–ΕΛΑΣ, πολλοί πολίτες της υπαίθρου και ιδιαίτερα της Πελοποννήσου, διωχθέντες από το ΕΑΜ, εντάχθηκαν στην Οργάνωση Χ για να συγκροτήσουν ομάδες προκειμένου να εκδικηθούν το ΕΑΜ.
Οι νεκροί πολίτες της Οργάνωσης Χ αγγίζουν τους 538, οι περισσότεροι έπεσαν κατά την διάρκεια της Μάχης του Θησείου και άλλοι εκτελέστηκαν από την ΟΠΛΑ, ενώ οι στρατιωτικοί αγγίζουν τους 201