Η Ευγενία Καρπούζη ή ευρύτερα γνωστή ως Τζένη Καρέζη υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες σταρ του ελληνικού κινηματογράφου και του ελληνικού θεάτρου. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 12 Ιανουαρίου 1932 ενώ σύμφωνα με το λεξικό του ηθοποιού Θεόδωρου Έξαρχου "Έλληνες ηθοποιοί" ως έτος γέννησης της ηθοποιού αναφέρεται το 1934. Επίσης σύμφωνα με την αυτοβιογραφία της κατά το πρώτο έτος της κατοχής ήταν περίπου 5 ετών και ζούσε στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας της ήταν γυμνασιάρχης και η μητέρα της δασκάλα. Τα σχολικά της χρόνια τα πέρασε στην Ελληνογαλλική Σχολή Καλογραιών Καλαμαρί στη Θεσσαλονίκη και στην Ελληνογαλλική Σχολή «Άγιος Ιωσήφ» (Saint Joseph) στην Αθήνα. Μιλούσε γαλλικά και αγγλικά. Ο πατέρας της είχε εγκαταλείψει εκείνη και τη μητέρα της Θεώνη, όταν του ανακοίνωσε ότι θέλει να γίνει ηθοποιός. Μέχρι και το 1971, που σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα, δεν τον ξαναείδε. Πέθανε στις 27 Ιουλίου 1992 μετά από τετραετή μάχη με τον καρκίνο απο το 1988. Η σορός της τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών. Στις 29 Ιουλίου του 1992 εψάλη η νεκρώσιμη ακολουθία στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αθηνών και η ταφή της πραγματοποιήθηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών δημοσία δαπάνη, παρουσία πολλών συναδέλφων της και απλού κόσμου. Λίγους μήνες πριν το θάνατό της είχε συγγράψει την αυτοβιογραφία της. Ίσως η σπουδαιότερη ερμηνεία της, στις ταινίες που υποδήθηκε ήταν εκείνη της Μαντώς Μαυρογένους.
Η Τζένη Καρέζη ήταν στρατευμένη στο κομμουνιστικό κίνημα συμμετέχοντας σε πολλές πορείες ειρήνης. Ήταν μέλος της ΕΔΑ. Στα χρόνια της Χούντας συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα και το 1974 έγινε μέλος του ΚΚΕ.
Το παράπονο [Ούτε ένα ευχαριστώ] https://www.youtube.com/watch?v=1JGu4ghDvTE
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Ερμηνεία: Τζένη Καρέζη
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟ(Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι)
https://www.youtube.com/watch?v=2UjwZo4wmRk
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
ΜΗΝ ΤΟΝ ΡΩΤΑΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ
https://www.youtube.com/watch?v=CUBtfHYG7i8
Στίχοι: Γιάννης Ιωαννίδης - Παναγιώτης Κοκοντίνης
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Από την ταινία "Το νησί των γενναίων"
ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ - ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠ' ΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ & ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
1955 Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο Καίτη Μπεναρδή 1957 Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο Καίτη Μπεναρδή 1957 Δελησταύρου και υιός Μπίλλη 1957 Η θεία απ'το Σικάγο Κατίνα Καδρή 1958 Μια λατέρνα, μια ζωή Νίνα/ Ματίνα 1958 Το τρελοκόριτσο Τζένη 1958 Η λίμνη των πόθων Μιράντα 1959 Ταξίδι με τον έρωτα Γιάννα 1959 Το νησί των γενναίων Ντόνα 1959 Ναυάγια της ζωής Φούλα 1960 Ραντεβού στην Κέρκυρα Μίρκα/ Ντιάνα Λανίτου 1960 Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος Τζούλια Καράλη 1960 Χριστίνα Χριστίνα 1960 Η Χιονάτη και τα επτά γεροντοπαλίκαρα Αλέξια/ Μαρίνα 1961 Ποια είναι η Μαργαρίτα Μαργαρίτα 1962 Προδομένη αγάπη Άννα 1962 Η νύφη το 'σκασε Καίτη 1962 Η Αθήνα τη νύχτα Τζένη Καρέζη 1963 Τα κόκκινα φανάρια Ελένη Νικολέσκου 1964 Λόλα Λόλα 1964 Ένας μεγάλος έρωτας Λένα 1964 Δεσποινίς Διευθυντής Λίλα Βασιλείου 1965 Μια τρελή, τρελή οικογένεια Μίκα 1965 Τζένη, Τζένη Τζένη Σκούταρη-Μαντά 1966 Μια σφαίρα στην καρδιά Κάρλα 1967 Κοντσέρτο για πολυβόλα Νίκη 1967 Εκείνος κι εκείνη Εκείνη 1968 Ένας ιππότης για τη Βασούλα Βασούλα Λιόντου 1968 Αγάπη και αίμα Φώνη Γέρακα 1970 Μια γυναίκα στην αντίσταση Άννα Κωλέτη 1971 Μαντώ Μαυρογένους Μαντώ Μαυρογένους 1972 Ερωτική συμφωνία Ειρήνη/ Μπέτυ Στεργίου 1973 Λυσιστράτη Λυσιστράτη
Τηλεόραση
Μαρίνα Αυγέρη (1973) .... Μαρίνα Αυγέρη Η μεγάλη περιπέτεια (1976) Μαύρη χρυσαλλίδα (1990) .... Ναταλία
Μεγάλα νέα φέρνω από κει πάνω περίμενε μια στάλα ν’ ανασάνω και να σκεφτώ αν πρέπει να γελάσω, να κλάψω, να φωνάξω, ή να σωπάσω. Οι βασιλιάδες φύγανε και πάνε και στο λιμάνι τώρα, κάτω στο γιαλό, οι σύμμαχοι τους στέλνουν στο καλό. Καθώς τα μαγειρέψαν και τα φτιάξαν από ξαρχής το λάκκο τους εσκάψαν κι από κοντά οι μεγάλοι μας προστάτες, αγάλι αγάλι εγίναν νεκροθάφτες και ποιος πληρώνει πάλι τα σπασμένα και πώς να ξαναρχίσω πάλι απ’ την αρχή κι ας ήξερα τουλάχιστον γιατί.
Το ριζικό μου ακόμα τι μου γράφει το μελετάνε τρεις μηχανορράφοι. Θα μας το πουν γραφιάδες και παπάδες με τούμπανα, παράτες και γιορτάδες. Το σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί προσμένουν κάτι νέο να φανεί. Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες, ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες. Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι, σαράντα με το λάδι και το ξύδι κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε, βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί.
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι, μην έχεις πια την πείνα για καμάρι. Οι αγώνες πούχεις κάνει δε φελάνε το αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε. Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι, η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή, του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.
1973: Η Τζένη Καρέζη με τον Κώστα Καζάκο ανεβάζουν τη θρυλική παράσταση το «Μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Το έργο γίνεται σύνθημα στο στόμα των φοιτητών και η παράσταση, αλληγορικά γραμμένη, καταφέρνει να περάσει αρχικά τις συμπληγάδες της λογοκρισίας, κρύβοντας δεκάδες μηνύματα κατά της δικτατορίας. Ο Νίκος Ξυλούρης συγκλονίζει με τα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου και ο Διονύσης Παπαγιανόπουλος είναι αξεπέραστος στον ρόλο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Το θέατρο, φυσικά, είναι κατάμεστο κυρίως από την αγανακτισμένη νεολαία, αλλά και από ασφαλίτες, στρατιώτες, αστυφύλακες που κυκλοφορούν στους διαδρόμους ανάμεσα στο κοινό καταγράφοντας τις φράσεις επάνω στις οποίες ο κόσμος χειροκροτεί. Η σύλληψη του ζεύγους Καζάκου - Καρέζη δεν άργησε να έρθει.
«Το κουδούνι χτύπησε. "Ασφάλεια" μας λένε» αναφέρει ο Κώστας Καζάκος καθώς διηγείται τη σύλληψή τους. «Μας κατέβασαν κάτω. Κρατιόμασταν από το χέρι. Ερχεται ο επικεφαλής, ήταν ο ταγματάρχης Μπάκας, και μας δίνει μία, μας χωρίζει τα χέρια, πετάνε την Τζένη μέσα σε ένα αυτοκίνητο και εξαφανίζονται. Εμεινα στο πεζοδρόμιο. Δεν έχω αισθανθεί ποτέ έτσι στη ζωή μου. Πήραν τη γυναίκα μου και έμεινα στο πεζοδρόμιο σαν ηλίθιος να κοιτάζω. Αρχίζω σαν τρελός να την ψάχνω. Δεν ήξερα πού την είχαν. Τελικά την ανακαλύψαμε με έναν φίλο μου γιατρό που ήταν της αμερικανικής πρεσβείας. Ετσι έμαθα από έναν αμερικανό συνταγματάρχη ότι την είχαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Το βράδυ έπιασαν και μένα. Εναν μήνα και κάτι μείναμε μέσα. Μας άφησαν τα Χριστούγεννα. Δεν μας βασάνισαν σωματικά, αλλά φανταστείτε πως όταν άφησαν την Τζένη και γυρίσει σπίτι, η εξαδέλφη της η Νόρα, με την οποία είχαν μεγαλώσει μαζί, δεν τη γνώρισε. Βάλε με το μυαλό σου εικόνα».
Η Καρέζη και ο Καζάκος, βγαίνοντας από τη φυλακή, είναι αμετανόητοι και περισσότερο πεισμωμένοι να συνεχίσουν το έργο. Οταν η αυλαία πέφτει στην πρώτη παράσταση μετά τη σύλληψη, οι θεατές ραίνουν τους ηθοποιούς με κόκκινα γαρίφαλα υπό την παρουσία δεκάδων όρθιων αστυνομικών και ασφαλιτών. «Ναι, μπορώ να ξανακάνω φυλακή. Αν χρειαστεί, μπορώ να ξαναπάω» ψιθυρίζει η Καρέζη.
Κινηματογράφος
ΑπάντησηΔιαγραφή1955 Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο Καίτη Μπεναρδή
1957 Λατέρνα, φτώχεια και γαρίφαλο Καίτη Μπεναρδή
1957 Δελησταύρου και υιός Μπίλλη
1957 Η θεία απ'το Σικάγο Κατίνα Καδρή
1958 Μια λατέρνα, μια ζωή Νίνα/ Ματίνα
1958 Το τρελοκόριτσο Τζένη
1958 Η λίμνη των πόθων Μιράντα
1959 Ταξίδι με τον έρωτα Γιάννα
1959 Το νησί των γενναίων Ντόνα
1959 Ναυάγια της ζωής Φούλα
1960 Ραντεβού στην Κέρκυρα Μίρκα/ Ντιάνα Λανίτου
1960 Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος Τζούλια Καράλη
1960 Χριστίνα Χριστίνα
1960 Η Χιονάτη και τα επτά γεροντοπαλίκαρα Αλέξια/ Μαρίνα
1961 Ποια είναι η Μαργαρίτα Μαργαρίτα
1962 Προδομένη αγάπη Άννα
1962 Η νύφη το 'σκασε Καίτη
1962 Η Αθήνα τη νύχτα Τζένη Καρέζη
1963 Τα κόκκινα φανάρια Ελένη Νικολέσκου
1964 Λόλα Λόλα
1964 Ένας μεγάλος έρωτας Λένα
1964 Δεσποινίς Διευθυντής Λίλα Βασιλείου
1965 Μια τρελή, τρελή οικογένεια Μίκα
1965 Τζένη, Τζένη Τζένη Σκούταρη-Μαντά
1966 Μια σφαίρα στην καρδιά Κάρλα
1967 Κοντσέρτο για πολυβόλα Νίκη
1967 Εκείνος κι εκείνη Εκείνη
1968 Ένας ιππότης για τη Βασούλα Βασούλα Λιόντου
1968 Αγάπη και αίμα Φώνη Γέρακα
1970 Μια γυναίκα στην αντίσταση Άννα Κωλέτη
1971 Μαντώ Μαυρογένους Μαντώ Μαυρογένους
1972 Ερωτική συμφωνία Ειρήνη/ Μπέτυ Στεργίου
1973 Λυσιστράτη Λυσιστράτη
Τηλεόραση
Μαρίνα Αυγέρη (1973) .... Μαρίνα Αυγέρη
Η μεγάλη περιπέτεια (1976)
Μαύρη χρυσαλλίδα (1990) .... Ναταλία
Το μεγάλο μας τσίρκο - 1974
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτίχοι:
Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική:
Σταύρος Ξαρχάκος
1. Νίκος Ξυλούρης & Τζένη Καρέζη
Μεγάλα νέα φέρνω από κει πάνω
περίμενε μια στάλα ν’ ανασάνω
και να σκεφτώ αν πρέπει να γελάσω,
να κλάψω, να φωνάξω, ή να σωπάσω.
Οι βασιλιάδες φύγανε και πάνε
και στο λιμάνι τώρα, κάτω στο γιαλό,
οι σύμμαχοι τους στέλνουν στο καλό.
Καθώς τα μαγειρέψαν και τα φτιάξαν
από ξαρχής το λάκκο τους εσκάψαν
κι από κοντά οι μεγάλοι μας προστάτες,
αγάλι αγάλι εγίναν νεκροθάφτες
και ποιος πληρώνει πάλι τα σπασμένα
και πώς να ξαναρχίσω πάλι απ’ την αρχή
κι ας ήξερα τουλάχιστον γιατί.
Το ριζικό μου ακόμα τι μου γράφει
το μελετάνε τρεις μηχανορράφοι.
Θα μας το πουν γραφιάδες και παπάδες
με τούμπανα, παράτες και γιορτάδες.
Το σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι
και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί
προσμένουν κάτι νέο να φανεί.
Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες,
ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες.
Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι,
σαράντα με το λάδι και το ξύδι
κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε,
βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί
τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί.
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.
Οι αγώνες πούχεις κάνει δε φελάνε
το αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε.
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.
ΑπάντησηΔιαγραφή1973: Η Τζένη Καρέζη με τον Κώστα Καζάκο ανεβάζουν τη θρυλική παράσταση το «Μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Το έργο γίνεται σύνθημα στο στόμα των φοιτητών και η παράσταση, αλληγορικά γραμμένη, καταφέρνει να περάσει αρχικά τις συμπληγάδες της λογοκρισίας, κρύβοντας δεκάδες μηνύματα κατά της δικτατορίας. Ο Νίκος Ξυλούρης συγκλονίζει με τα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου και ο Διονύσης Παπαγιανόπουλος είναι αξεπέραστος στον ρόλο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Το θέατρο, φυσικά, είναι κατάμεστο κυρίως από την αγανακτισμένη νεολαία, αλλά και από ασφαλίτες, στρατιώτες, αστυφύλακες που κυκλοφορούν στους διαδρόμους ανάμεσα στο κοινό καταγράφοντας τις φράσεις επάνω στις οποίες ο κόσμος χειροκροτεί. Η σύλληψη του ζεύγους Καζάκου - Καρέζη δεν άργησε να έρθει.
«Το κουδούνι χτύπησε. "Ασφάλεια" μας λένε» αναφέρει ο Κώστας Καζάκος καθώς διηγείται τη σύλληψή τους. «Μας κατέβασαν κάτω. Κρατιόμασταν από το χέρι. Ερχεται ο επικεφαλής, ήταν ο ταγματάρχης Μπάκας, και μας δίνει μία, μας χωρίζει τα χέρια, πετάνε την Τζένη μέσα σε ένα αυτοκίνητο και εξαφανίζονται. Εμεινα στο πεζοδρόμιο. Δεν έχω αισθανθεί ποτέ έτσι στη ζωή μου. Πήραν τη γυναίκα μου και έμεινα στο πεζοδρόμιο σαν ηλίθιος να κοιτάζω. Αρχίζω σαν τρελός να την ψάχνω. Δεν ήξερα πού την είχαν. Τελικά την ανακαλύψαμε με έναν φίλο μου γιατρό που ήταν της αμερικανικής πρεσβείας. Ετσι έμαθα από έναν αμερικανό συνταγματάρχη ότι την είχαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Το βράδυ έπιασαν και μένα. Εναν μήνα και κάτι μείναμε μέσα. Μας άφησαν τα Χριστούγεννα. Δεν μας βασάνισαν σωματικά, αλλά φανταστείτε πως όταν άφησαν την Τζένη και γυρίσει σπίτι, η εξαδέλφη της η Νόρα, με την οποία είχαν μεγαλώσει μαζί, δεν τη γνώρισε. Βάλε με το μυαλό σου εικόνα».
Η Καρέζη και ο Καζάκος, βγαίνοντας από τη φυλακή, είναι αμετανόητοι και περισσότερο πεισμωμένοι να συνεχίσουν το έργο. Οταν η αυλαία πέφτει στην πρώτη παράσταση μετά τη σύλληψη, οι θεατές ραίνουν τους ηθοποιούς με κόκκινα γαρίφαλα υπό την παρουσία δεκάδων όρθιων αστυνομικών και ασφαλιτών. «Ναι, μπορώ να ξανακάνω φυλακή. Αν χρειαστεί, μπορώ να ξαναπάω» ψιθυρίζει η Καρέζη.