Η μουσική παράδοση της Καππαδοκίας

Η  γλώσσα των τραγουδιών στα περισσότερα είναι στην καραμανλίδικη διάλεκτο. Στα υπόλοιπα τραγούδια χρησιμοποιείται η Καππαδοκική διάλεκτο, ανάλογα με την περιοχή. Καππαδοκικά ιδιώματα είναι ένας κατακερματισμός ελληνικών λέξεων μέσα σε τουρκικά ιδιώματα. Για παράδειγμα στα Φαρασιώτικα τραγούδια που έχουμε την Φαρασιώτικη διάλεκτο, σε τραγούδια της Σινασού την Σινασίτικη, σε κάποια του Μιστί και του Τσαρικλή την Μιστιώτικη διάλεκτο.

Η μουσική  και χορευτική παράδοση της Καππαδοκίας χαρακτηρίζεται απο το έντονο στίγμα  της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης που διαπότισε τα ήθη των ρωμιών, καθώς επίσης και από την  ρυθμική και ιδιαίτερα χαρισματική κίνηση στα  πολλά και διαφορετικά είδη χορών που διαθέτει αυτή η περιοχή της κεντρικής Ανατολίας. Οι Καππαδόκες σε κάθε κοινωνική συγκέντρωση, δημόσια, οικογενειακή ή φιλική τραγουδούσαν και χόρευαν. Οργανώνονταν γλέντια στους αρραβώνες, στους γάμους,  στα βαφτίσια, στις ονομαστικές εορτές, όταν ξενιτεύονταν κάποιος συγγενής ή φίλος. Ακόμη σπουδαία γλέντια γίνονταν στην μνήμη του τοπικού πολιούχου όταν γιόρταζε ο κεντρικός ναός του χωριού. Τότε οι προετοιμασίες γίνονταν με τρόπο επίσημο καθώς εκτός από την τιμή στον προστάτη Άγιο, όλη αυτή η διαδικασία για την προετοιμασία, συντελούσε στην διατήρηση και την διαφοροποίηση των Καππαδοκών απο το μουσουλμανικό στοιχείο.
Οι χοροί και τα τραγούδια των Καππαδοκών διακρίνονται σε δυο γενικές κατηγορίες:

• Θρησκευτικούς (Αγίου Βασιλείου, Άη Σάββα, Αντίπασχα, Χατζηπάσλαρ κτλ.)
• του γλεντιού (Λειλιμ γιαρ, Κέμερλι, Γιουβαλαντούμ, Τσιτσέκ ντάγ, Τσετενέ, Κόνιαλι κτλ._

Σκόπιμο είναι να αναφέρουμε πως υπάρχει μια ειδική υποκατηγορία χορών , που θα μπορούσαμε να τους αναφέρουμε ως μαχητικούς ή πολεμικούς. Σε αυτή την κατηγορία διακρίνουμε επιθετικές διαθέσεις ενάντια στους κατακτητές Οθωμανούς που εκφράζονται μέσα από τις έντονες κινήσεις των χορευτών κυρίως στα χτυπήματα των ποδιών, και την χρήση των σπαθιών. Καμαί βουρντουμ γερέ (Κεντρική Καππαδοκία), των Μαχαιριών (Φάρασα), τον Κιόρογλου (Βόρεια Καππαδοκία).
 
Το ύφος σε όλους τους χορούς είναι σεμνό και βαθιά μυσταγωγικό. Στα πολλά και διαφορετικά σε βηματισμούς είδη καρσιλαμάδων εκεί διακρίνουμε χαρισματικές κινήσεις γεμάτες από μεράκι και τέχνη. Στους καρσιλαμάδες χρησιμοποιούσαν ξύλινα κουτάλια καθώς επίσης μικρά ποτήρια, και ζίλια (μεταλλικά σκεύη ειδικά διαμορφωμένα για να τοποθετούνται στα δάχτυλα) δίνοντας ρυθμό και συνοδεύοντας περίτεχνα τους μουσικούς. Σε αντίθεση με τους καρσιλαμάδες των Οθωμανών, εκεί συναντούμε εντελώς διαφορετικό χορευτικό ύφος στις κινήσεις των χορευτών και άλλους βηματισμούς. Ένα άλλο στοιχείο που αξίζει να προσέξει κανείς είναι, πως στην παράδοση των Καππαδοκων δεν υπάρχουν παγανιστικά στοιχεία μα έντονο χριστιανικό περιεχόμενο, ειδικά στους τελετουργικούς και θρησκευτικούς χορούς. Στους χορούς και τα τραγούδια αυτής της περιοχής, εφαρμόζεται απόλυτα αυτό που αναφέρεται στους ψαλμούς του Δαβίδ « Αινείται αυτόν εν τυμπάνω και χορώ αινείται αυτόν εν χορδαίς και οργάνω. Στην μουσικοχορευτική παράδοση των Καππαδοκων διακρίνουμε το υψηλό πατριωτικό φρόνημα, την βαθειά  θρησκευτική πίστη και την εμμονή στις παραδόσεις της πατρώας γης.

Βασίλης Σιδηρόπουλος
Ερευνητής Καππαδοκικής Λαογραφίας
Δάσκαλος Καππαδοκικών Χορών

Μάνα μ΄ ήρτεν η άνοιξη
https://www.youtube.com/watch?v=h8ZFpN364wQ
Παραδοσιακό τραγούδι από τη Σινασό της Καππαδοκίας. Κυκλικός χορός.
Οι φορεσιές των κοριτσιών ειναι αντίγραφα των εξαιρετικών γυναικείων φορεσιών της Σινασού.

ΚΑΜΑΙ ΒΟΥΡΝΤΟΥΜ ΓΕΡΕ

https://www.youtube.com/watch?v=pwZvSZJgDTQ

Καμαί Βουρντούμ Γερέ = Το σπαθί μου χτυπώ στη γη.
Χορευόταν από δύο νέους, με τη συνοδεία μουσικών οργάνων, οι οποίοι κρατούσαν μαχαίρια. Ακολουθώντας τη μουσική πηδούσαν με λυγισμένα γόνατα και συνέκρουαν τα μαχαίρια ως μαχόμενοι πολεμιστές... Από το τμήμα Καππαδοκών του Μορφωτικού-Πολιτιστικού Συλλόγου Πετρανών Κοζάνης (Χορός Συλλόγου Μικρασιατών Κοζάνης 02/02/13).

 Πληροφορίες

http://diasporic.org/mnimes/songs-and-dances/cappadocia

Το αλάτι της Γής - Καππαδοκικό Γλέντι

https://www.youtube.com/watch?v=s-3gU7xj59w