 |
| (4 Νοεμβρίου 1908 - 21 Δεκεμβρίου 1944) |
Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς το ΕΑΜ εξαπέλυσε ένα κυνήγι «μαγισσών» κατά των καλλιτεχνών και των διανοούμενων που συνεργάστηκαν κατά την Κατοχή με τους Γερμανούς. Έτσι η διοίκηση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) που ελεγχόταν από το ΚΚΕ, προχώρησε σε διαγραφές ηθοποιών που δεν ήταν αρεστοί στο κόμμα, χαρακτηρίζοντάς τους ως «φασίστες» και «δωσιλόγους». Μέσα σε αυτό το κλίμα τρομοκρατίας πολλοί κορυφαίοι καλλιτέχνες όπως η Κυβέλη, η Μαρίκα Κοτοπούλη, η Βάσω Μανωλίδου ο Δημήτρης Χορν, η Ελένη Παπαδάκη, ο Χρήστος Ευθυμίου, ο Νίκος Δενδραμής και πολλοί άλλοι χαρακτηρίστηκαν «ευνοούμενοι» των αρχών Κατοχής και υπέστησαν δριμεία πολεμική. Στις 20 Οκτωβρίου 1944 το διοικητικό συμβούλιο του ΣΕΗ συνεδρίασε με βασικό θέμα την «Πρόταση διαγραφής Ελλήνων ηθοποιών που πρόδωσαν τον ιερό Εθνικό Ελληνικό αγώνα». Η πλειοψηφία καταδίκασε και διέγραψε την ηθοποιό Ελένη Παπαδάκη με την κατηγορία ότι υπήρξε ερωμένη του κατοχικού πρωθυπουργού Ιωάννη Ράλλη. Στη διαγραφή της πρωτοστάτησαν γνωστοί αριστεροί καλλιτέχνες όπως ο Χρήστος Τσαγανέας, ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Θεόδωρος Μορίδης, ο Σπύρος Πατρίκιος, ο Πάνος Καραβουσάνος, ο Δήμος Σταρένιος, ο Λ. Δαρζέντας, η Ολυμπία Παπαδούκα και η Καίτη Ντιριντάουα. Η Καίτη Ντιριντάουα
παρότι κατά την περίοδο της Κατοχής διατηρούσε σχέσεις με μαυραγορίτες, λίγο πριν από την αποχώρηση των Γερμανών όμως, φρόντισε να
αποκτήσει διασυνδέσεις με την αριστερά και το ΕΑΜ και να αλλάξει
στρατόπεδο.
Όταν ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά, η Παπαδάκη βρισκόταν στη διώροφη μονοκατοικία της οικογενείας της, επί της οδού Ιακωβίδου 28 στα Πατήσια. Στις 21 Δεκεμβρίου 1944 η κορυφαία τραγωδός βρήκε φρικτό θάνατο με τσεκούρι και σφαίρες στον αυχένα από Έλληνες Κομμουνιστές. Για μέρες ολόκληρες δεν μπορούν να βρούν το πτώματα της.
Οι υπαίτιοι της δολοφονίας αυτής όπως και πολλών άλλων αποτρόπαιων εγκλημάτων καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δημόσια στην πλατεία Κολιάτσου (Καπετάν Ορέστης). Ο φυσικός αυτουργός της εκτέλεσης και δήμιος της Βλάσης Μακαρωνάς εκτελέστηκε το 1948.
"Εξιστορείν και ιστορείν" Μάνος Ελευθερίου - Ελένη Παπαδάκη
https://www.youtube.com/watch?v=_d596EQDCkE
https://www.youtube.com/watch?v=FKemedLXyeA
Τελικά στις 26 Ιανουαρίου αναυρέθηκε το πτώμα της στα διυλιστήρια της Ουλέν και μετά από δύο ημέρες, έγινε μεγαλοπρεπής κηδεία στην οποία ο θάνατος της Παπαδάκη, θρηνήθηκε ως εθνική απώλεια. Τότε ο Σικελιανός έγραψε τους στίχους:
https://www.youtube.com/watch?v=FKemedLXyeA
Ελένη Παπαδάκη - Τρελή θεατρίνα (Το ταγκό της θεατρίνας)
https://www.youtube.com/watch?v=_yLa9B0IieM
Στίχοι-Μουσική: Χρήστος Χαιρόπουλος
Ελένη Παπαδάκη - Θέλω μαμά ένα αντρούλη
https://www.youtube.com/watch?v=W-gAmXLGgJU
Tango του 1932 σε μουσική Bobby Collazzo και στίχους Πωλ Μενεστρέλ. Από το "Mama, yo quiero un novio¨
Τελικά στις 26 Ιανουαρίου αναυρέθηκε το πτώμα της στα διυλιστήρια της Ουλέν και μετά από δύο ημέρες, έγινε μεγαλοπρεπής κηδεία στην οποία ο θάνατος της Παπαδάκη, θρηνήθηκε ως εθνική απώλεια. Τότε ο Σικελιανός έγραψε τους στίχους:
-
-
- Μνήσθητι Κύριε: Για την ώρα που η λεπίδα του φονιά άστραψε
- κι΄ όλος ο θεός της Τραγωδίας εφάνει.
- Μνήσθητι Κύριε: για την ώρα που άξαφνα, κι οι εννιά αδελφές εσκύψαν
- να της βάλλουνε των αιώνων το στεφάνι.
-
Το πέρασμά της από την ελληνική σκηνή άφησε ένα μυθικό αποτύπωμα οριακό και ανεπανάληπτο και ήδη σε ηλικία 36 ετών κατόρθωσε να οικοδομήσει ένα μέγιστο παράδειγμα ολοκληρωμένου καλλιτέχνη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1903 στην Αθήνα από εύπορη οικογένεια. Ήταν εγγονή του καθηγητή Πανεπιστημίου Στυλιανού Κωνσταντινίδη. Αποφοίτησε από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και ολοκλήρωσε σπουδές Φιλολογίας, τις οποίες και συμπλήρωσε με σπουδές φωνητικής, μουσικής και πιάνου, στο Ελληνικόν Ωδείον Αθηνών. Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία 17 ετών στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης του Σπύρου Μελά το 1925 στη παράσταση "Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα" του Λουίτζι Πιραντέλλο. Η πρώτη αυτή παρουσία της χαρακτηρίστηκε από τους τότε κριτικούς ως αποκάλυψη. Ο Κ. Μπαστιάς, θεατρικός κριτικός, έγραψε τότε στη Δημοκρατία: «σήμερα η σκηνή απέκτησε μια μεγάλη ηθοποιό». Τον ίδιο χρόνο εμφανίσθηκε ως Ηρωδιάς στη "Σαλώμη" του Όσκαρ Γουάιλντ και ως Ρίλκε Έϋντεν στο Ο χρόνος είναι όνειρο του Ανρί Ρενέ Λενορμάν.
Το 1926 η Ελένη Παπαδάκη έπαιξε στο Θίασο των Νέων ως πρωταγωνίστρια πλέον πολλών έργων όπως "Όταν οι γυναίκες αγαπούν" του Μπράκλαιϋ Μπουσόν, "Τζοκόντα" του Γκαμπριέλε Ντ' Αννούντσιο, Τα ωραιότερα μάτια του κόσμου του Ζαν Σερμάν, Αιμέ του Ζεραλντύ, Δωδεκάτη νύχτα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ[4] Η αναδυομένη του Ξενόπουλου, Τρισεύγενη του Κωστή Παλάμά[5] κ.ά. Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με την Κυβέλη, Μαρίκα Κοτοπούλη, Αιμίλιο Βεάκη, Νίκο Δεδραμή, Γεώργιο Παππά, Π. Γαβριηλίδη, σε ποικίλα ρεπερτόρια, όπου και διακρίθηκε με πολλές επιτυχίες. Επικεφαλής του ίδιου θιάσου το 1931 έπαιξε στη Κωνσταντινούπολη με ενθουσιώδεις κριτικές[6]. Η Ελένη Παπαδάκη είχε επίσης τιμηθεί με "βασιλικό έπαινο - ευαρέσκεια" στις 31 Οκτωβρίου του 1939, σε ιδιαίτερη τελετή από τον Βασιλέα, «δια τας εις το ελληνικόν θέατρον εξαιρέτους αυτής υπηρεσίας και ιδιαιτέρως δια τας εν τω εξωτερικώ παρασχεθείσας τοιαύτας».
Ιδιαίτερα ήταν τα επιτεύγματά της στον τομέα του αρχαίου δράματος:
Ως Κλυταιμνήστρα στην Ηλέκτρα με σκηνοθέτη τον Δ.Ροντήρη στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (1936) και στην Επίδαυρο (1938)
Αντιγόνη του Σοφοκλή (1940-41)
Ιφιγένεια εν Ταύροις (1941)
Εκάβη του Ευριπίδη (1943-44) στο Εθνικό Θέατρο
Στο Εινικό Θέατρο
Δυσδαιμόνα (Οθέλλος)
Ρεγγάνη (Βασιλιάς Ληρ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ)
Πόρτσια (Έμπορος της Βενετίας)
Βασίλισσα Ελισάβετ (Δον Κάρλος) του Σίλλερ
Ναταλία (Πρίγκιπας του Χόνμπουργκ) του Χάινριχ φον Κλάιστ
Ερσίλια Ντρέι (Να ντύσουμε του γυμνούς) του Λουίτζι Πιραντέλλο
Η βεντάλια της λαίδης Γουίντερμηρ του Όσκαρ Ουάιλντ[7]
Σελιμέν (Μισάνθρωπος) του Μολιέρου
Έλα Ρέντχαϊμ (Γιάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν) του Ίψεν
Πειρασμός του Γρηγορίου Ξενόπουλου
Ιούδας του Σπύρου Μελά κ.α.