Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν (Μόσχα, 6 Ιουνίου 1799 – Αγία Πετρούπολη, 10 Φεβρουαρίου 1837), ο μεγαλύτερος ποιητής της Ρωσίας και ένας από τους πιο δόκιμους Ρώσους λογοτέχνες της νεώτερης περι(ποιητής, συγγραφέας, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, ιστορικός, μεταφραστής και κριτικός).
Οι γονείς του ήταν ευγενείς και ο πατέρας του αξιωματκός της τσαρικής φρουράς. Mε τους γονείς του μιλούσε γαλλικά, συνήθεια των ευγενών της εποχής. Τα ρωσικά τα έμαθε από τη γιαγιά του από και τους δουλοπάροικους που υπηρετούσαν στο σπίτι του. Το 1811, σε ηλικία 12 ετών έφυγε από τη Μόσχα για την Αγία Πετρούπολη και μπήκε υπότροφος στο Λύκειο του Τσάρσκογιε Σελό. Το Λύκειο αποτέλεσε λίκνο ελεύθερων πνευμάτων και επαναστατών, με πολλούς νέους, τέκνα ευγενών, να ενστερνίζονται φιλελεύθερες ιδέες. Η ποίηση αποτελούσε μάθημα με μεγάλη σπουδαιότητα, οι μισοί εξ αυτών θα γίνουν ποιητές. Ο Πούσκιν αποφοίτησε και διορίστηκε στο Υπουργείο των Εξωτερικών. Άρχισε να συχνάζει σε λογοτεχνικούς κύκλους και να ζει έντονα παραμελώντας τα καθήκοντά του και προσπαθώντας να χαρεί τη ζωή. Μέσω των γραπτών του κατά της κοινωνικής κατάστασης στην τσαρική Ρωσία και της έντονης δεσποτικής φύσης της, προκαλώντας τελικά την οργή του τσάρου Αλέξανδρου Α΄, ο οποίος αποφάσισε να τον στείλει εξόριστο στη Σιβηρία ή και πιο μακριά. Μετά όμως από παρέμβαση γνωστών Ρώσων δημιουργών και του ίδιου του Καποδίστρια κατέφυγε στη Νότια Ρωσία. Το 1821, ο Πούσκιν ήρθε πιο κοντά στην υπόθεση της προσπάθειας των Ελλήνων για ανεξαρτησία, αφού πίστευε ακράδαντα ότι η Ελλάδα θα θριαμβεύσει. Θα γράψει ποίημα υπέρ της Ελευθερίας της Ελλάδος, εκθειάζοντας την μεγάλη ανδρεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη αλλά θα απογοητευτεί πολύ λόγω της αναβλητικότητας, της διχόνοιας και της αδιαφορίας. Την ίδια εποχή, έγραψε μια από τις καλύτερες μπαλάντες του, Το τραγούδι του σοφού Ολέγκ, σαφώς επηρρεασμένος από το έργο και ιδέες του Λόρδου Βύρωνα.
Τον Δεκέμβριο του 1825 σημειώθηκε στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα εξέγερση κατά του τσάρου Νικολάου του Α', εξέγερση με διαφορετικό αίτημα στις δυο πόλεις. Στη μεν Αγία Πετρούπολη το αίτημα ήταν η παροχή Συντάγματος, στη δε Μόσχα η εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας. Οι θεωρούμενοι ως πρωταίτιοι της εξέγερσης καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού. Όλοι τους, με εξαίρεση έναν, ήταν πολύ καλοί φίλοι του Πούσκιν. Πολλοί άλλοι εξορίστηκαν σε καταναγκαστικά έργα στα βάθη της Σιβηρίας και πέθαναν από τις κακουχίες ή επέστρεψαν στα σπίτια τους μετά από πολλά χρόνια. Πολλοί από τους Δεκεμβριστές που μαρτύρησαν στους τόπους εξορίας ήταν από το Λύκειο του Τσάρσκογιε-Σελό παλιοί συμμαθητές του ποιητή. Πολλοί από αυτούς που τούς ανέκριναν ήταν συμμαθητές τους από το ίδιο Λύκειο. Ο Πούσκιν έγινε κι αυτός στόχος, ο Τσάρος όμως σκέφθηκε ότι η σύλληψη του πιο φημισμένου ποιητή της Ρωσίας θα έβλαπτε το θρόνο και τον ίδιο. Ακόμη και μετά την επιστροφή του από την εξορία, συνεχιζόταν η στενή παρακολούθηση του από τις αρχές, η λογοκρισία των έργων του ήταν εξίσου έντονη, οι κριτικοί αντιμετώπισαν τα έργα του αυτής της περιόδου δυσμενώς ενώ και πολλοί ομοϊδεάτες του τον κατηγόρησαν ως αποστάτη.
Τελικά ύστερα από μια περιπετειώδη σχέση, το 1831, παντρεύεται στην Μόσχα την Ναταλία Γκοτζάροβα αποκτώντας μαζί της τέσσρα παιδιά. Θα εγκατασταθούν στην Αγία Πετρούπολη, όπου ο Πούσκιν διορίστηκε και πάλι σε κρατική θέση και το 1834 πήρε αυλικό αξίωμα. Το 1837 θα επιλέξει να μονομαχήσει με τον νόθο γιό του Ολλανδού πρευσβευτή καθώς εκείνος καυχόταν ότι ήταν εραστής της γυναίκας του. Η μονομαχία που ακολούθησε έμελλε να ήταν και η τελευταία από τις πολυάριθμες που εδωσε. Τραυματίστηκε στο στομάχι και σε δύο μέρες πέθανε.
"Φίλα με τώρα" του Αλ. Πούσκιν
https://www.youtube.com/watch?v=xa3bheGb158
Απόδοση στα Ελληνικά: Ηρακλής Δ.Λογοθέτης
Μουσική Τάκης Μπαρμπέρης
Αφήγηση-Τραγούδι: Κερασία Σαμαρά
Από παράσταση"Αδύναμη Καρδιά"του Φ.Ντοστογιέφσκι.
Οι γονείς του ήταν ευγενείς και ο πατέρας του αξιωματκός της τσαρικής φρουράς. Mε τους γονείς του μιλούσε γαλλικά, συνήθεια των ευγενών της εποχής. Τα ρωσικά τα έμαθε από τη γιαγιά του από και τους δουλοπάροικους που υπηρετούσαν στο σπίτι του. Το 1811, σε ηλικία 12 ετών έφυγε από τη Μόσχα για την Αγία Πετρούπολη και μπήκε υπότροφος στο Λύκειο του Τσάρσκογιε Σελό. Το Λύκειο αποτέλεσε λίκνο ελεύθερων πνευμάτων και επαναστατών, με πολλούς νέους, τέκνα ευγενών, να ενστερνίζονται φιλελεύθερες ιδέες. Η ποίηση αποτελούσε μάθημα με μεγάλη σπουδαιότητα, οι μισοί εξ αυτών θα γίνουν ποιητές. Ο Πούσκιν αποφοίτησε και διορίστηκε στο Υπουργείο των Εξωτερικών. Άρχισε να συχνάζει σε λογοτεχνικούς κύκλους και να ζει έντονα παραμελώντας τα καθήκοντά του και προσπαθώντας να χαρεί τη ζωή. Μέσω των γραπτών του κατά της κοινωνικής κατάστασης στην τσαρική Ρωσία και της έντονης δεσποτικής φύσης της, προκαλώντας τελικά την οργή του τσάρου Αλέξανδρου Α΄, ο οποίος αποφάσισε να τον στείλει εξόριστο στη Σιβηρία ή και πιο μακριά. Μετά όμως από παρέμβαση γνωστών Ρώσων δημιουργών και του ίδιου του Καποδίστρια κατέφυγε στη Νότια Ρωσία. Το 1821, ο Πούσκιν ήρθε πιο κοντά στην υπόθεση της προσπάθειας των Ελλήνων για ανεξαρτησία, αφού πίστευε ακράδαντα ότι η Ελλάδα θα θριαμβεύσει. Θα γράψει ποίημα υπέρ της Ελευθερίας της Ελλάδος, εκθειάζοντας την μεγάλη ανδρεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη αλλά θα απογοητευτεί πολύ λόγω της αναβλητικότητας, της διχόνοιας και της αδιαφορίας. Την ίδια εποχή, έγραψε μια από τις καλύτερες μπαλάντες του, Το τραγούδι του σοφού Ολέγκ, σαφώς επηρρεασμένος από το έργο και ιδέες του Λόρδου Βύρωνα.
Τον Δεκέμβριο του 1825 σημειώθηκε στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα εξέγερση κατά του τσάρου Νικολάου του Α', εξέγερση με διαφορετικό αίτημα στις δυο πόλεις. Στη μεν Αγία Πετρούπολη το αίτημα ήταν η παροχή Συντάγματος, στη δε Μόσχα η εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας. Οι θεωρούμενοι ως πρωταίτιοι της εξέγερσης καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού. Όλοι τους, με εξαίρεση έναν, ήταν πολύ καλοί φίλοι του Πούσκιν. Πολλοί άλλοι εξορίστηκαν σε καταναγκαστικά έργα στα βάθη της Σιβηρίας και πέθαναν από τις κακουχίες ή επέστρεψαν στα σπίτια τους μετά από πολλά χρόνια. Πολλοί από τους Δεκεμβριστές που μαρτύρησαν στους τόπους εξορίας ήταν από το Λύκειο του Τσάρσκογιε-Σελό παλιοί συμμαθητές του ποιητή. Πολλοί από αυτούς που τούς ανέκριναν ήταν συμμαθητές τους από το ίδιο Λύκειο. Ο Πούσκιν έγινε κι αυτός στόχος, ο Τσάρος όμως σκέφθηκε ότι η σύλληψη του πιο φημισμένου ποιητή της Ρωσίας θα έβλαπτε το θρόνο και τον ίδιο. Ακόμη και μετά την επιστροφή του από την εξορία, συνεχιζόταν η στενή παρακολούθηση του από τις αρχές, η λογοκρισία των έργων του ήταν εξίσου έντονη, οι κριτικοί αντιμετώπισαν τα έργα του αυτής της περιόδου δυσμενώς ενώ και πολλοί ομοϊδεάτες του τον κατηγόρησαν ως αποστάτη.
Τελικά ύστερα από μια περιπετειώδη σχέση, το 1831, παντρεύεται στην Μόσχα την Ναταλία Γκοτζάροβα αποκτώντας μαζί της τέσσρα παιδιά. Θα εγκατασταθούν στην Αγία Πετρούπολη, όπου ο Πούσκιν διορίστηκε και πάλι σε κρατική θέση και το 1834 πήρε αυλικό αξίωμα. Το 1837 θα επιλέξει να μονομαχήσει με τον νόθο γιό του Ολλανδού πρευσβευτή καθώς εκείνος καυχόταν ότι ήταν εραστής της γυναίκας του. Η μονομαχία που ακολούθησε έμελλε να ήταν και η τελευταία από τις πολυάριθμες που εδωσε. Τραυματίστηκε στο στομάχι και σε δύο μέρες πέθανε.
"Φίλα με τώρα" του Αλ. Πούσκιν
https://www.youtube.com/watch?v=xa3bheGb158
Απόδοση στα Ελληνικά: Ηρακλής Δ.Λογοθέτης
Μουσική Τάκης Μπαρμπέρης
Αφήγηση-Τραγούδι: Κερασία Σαμαρά
Από παράσταση"Αδύναμη Καρδιά"του Φ.Ντοστογιέφσκι.
Έργα
ΑπάντησηΔιαγραφήΛυρική ποίηση
Αναμνήσεις από το Τσάρσκογιε Σελό, 1814
Ωδή στην ελευθερία, 1817
4 εκδόσεις λυρικής ποίησης εν ζωή : 1829, 1829, 1832, 1835
Αφηγηματική ποίηση
Ρουσλάν και Λουντμίλα, 1820
Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου, 1820-1
Γαβριηλιάδα, 1821
Οι αδελφοί ληστές, 1821-2
Η κρήνη του Μπαχτσίσαράι, 1823
Τσιγγάνοι, 1824
Κόμης Νουλίν, 1825
Πολτάβα, 1829
Το μικρό σπίτι στην Κολομνά, 1830
Άντζελο, 1833
Ο μπρούτζινος ιππέας, 1833
Ευγένιος Ονέγκιν, 1825-32, έμμετρο μυθιστόρημα
Δραματική ποίηση
Μπόρις Γκοντουνόφ, 1825
Μικρές τραγωδίες, 1830
Ο πέτρινος επισκέπτης
Μότσαρτ και Σαλιέρι
Ο φιλάργυρος ιππότης
Γιορτή στα χρόνια της πανούκλας
Έμμετρα παραμύθια
Η ιστορία του ιερέα και του υποτακτικού του Μπάλντα, 1830
Η ιστορία του Τσαρ Σαλτάν, 1831
Η ιστορία του ψαρά και του ψαριού, 1833
Η ιστορία της νεκρής πριγκίπισσας, 1833
Η ιστορία του χρυσού πετεινού, 1834
Πεζογραφία
Ο αράπης του Μεγάλου Πέτρου, ημιτελές μυθιστόρημα, 1828
Οι ιστορίες του μακαρίτη Ιβάν Πέτροβιτς Μπελκίν, διηγήματα 1831
Ντάμα Πίκα, διήγημα, 1834
Κιρτζαλί, διήγημα, 1834
Ιστορία του Πουγκατσέφ, ιστορία, 1834
Η κόρη του λοχαγού, μυθιστόρημα, 1836
Ταξίδι στο Ερζερούμ, ταξιδιωτικό, 1836
Ροσλάβλεφ, ημιτελές μυθιστόρημα, 1836
Ντουμπρόφσκι, ημιτελές μυθιστόρημα, 1841
Ελληνικές μεταφράσεις
Πολτάβα κ.α. ποιήματα : Λουκάς Καστανάκης ("Γνώση")
Ευγένιος Ονέγκιν : Εκδόσεις Καστανιώτη ISBN 960-03-2467-9
Μπόρις Γκοντουνόφ : Γ.Ξυδάς ("Σύγχρονη Εποχή")
Ντάμα Πίκα, Εκδόσεις Πατάκης ISBN 960-600-339-6
Κιρτζαλί : Σ. Παπαχρήστου ("Κοροντζή")
Η κόρη του λοχαγού : Στ. Ευαγγελίου ("Κοροντζή")
Ντουμπρόφσκι : Σ. Παπαχρήστου ("Κοροντζή")
Ταξίδι στο Ερζερούμ, εκδόσεις ΡΟΕΣ ISBN 960-283-112-7
Ο Πούσκιν και η Ελληνική Επανάσταση (1821-1829), εκδ. Φιλίστωρ ISBN 960-369-053-8
O Εργολάβος κηδειών σε μτφρ. Ελένης Αστερίου, εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ
Έργα του Πούσκιν στο λυρικό θέατρο
Ρουσλάν και Λουντμίλα : Μιχαήλ Γκλίνκα, 1842
Ρουσάλκα: Αλεξάντρ Νταργκομίζκι, 1856
Ο πέτρινος επισκέπτης : Αλεξάντρ Νταργκομίζκι, 1872
Μπόρις Γκοντουνόφ : Μοντέστ Μουσόργκσκυ, 1874
Ευγένιος Ονέγκιν : Τσαϊκόφσκι, 1879
Πολτάβα (Μαζέππα) : Τσαϊκόφσκι, 1884
Ντάμα Πίκα : Τσαϊκόφσκι, 1890
Τσιγγάνοι (Αλέκο) : Σεργκέι Ραχμάνινοφ, 1892
Ο φιλάργυρος ιππότης : Σεργκέι Ραχμάνινοφ, 1906
Ντουμπρόφσκι : Έντουαρντ Ναπράβνικ, 1895
Μότσαρτ και Σαλιέρι : Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, 1898
Η ιστορία του Τσαρ Σαλτάν : Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, 1900
Η ιστορία του χρυσού πετεινού : Νικολάι Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, 1909
Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου : Σεζάρ Κούι, 1883
Γιορτή στα χρόνια της πανούκλας : Σεζάρ Κούι, 1901
Η κόρη του λοχαγού : Σεζάρ Κούι, 1911