 |
| (Κροκεές, 1 Ιαν. 1912 – Πλουμίτσα 4 Αυγ. 1991) |
Γεννήθηκε τὸ 1913 στὶς Κροκεὲς τῆς Λακωνίας. Ἐγκατέλειψε τὴν Νομικὴ σχολὴ γιὰ νὰ ἀφιερωθεῖ ὁλοκληρωτικά στὴν λογοτεχνία. Ἐξέδωσε περισσότερες ἀπὸ 15 ποιητικὲς συλλογὲς καὶ ἀρκετὰ πεζὰ ἔργα. Στὰ ἔργα του ἐξυμνεῖ ὅσο λίγοι τὴν ἀγάπη, τὴν εἰρήνη, τὸν ἀνθρωπισμὸ καὶ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Τιμήθηκε μεταξύ ἄλλων, τρεῖς φορὲς μὲ τὸ Πρῶτο Κρατικὸ Βραβεῖο Ποίησης, καθώς καὶ μὲ τὸ Ἀριστεῖο Γραμμάτων ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν (1982), τῆς ὁποίας ἔγινε μέλος τὸ 1989. Προτάθηκε τετράκις για το Βραβείο Νόμπελ, ενώ έχει λάβει και άλλα πολλά βραβεία, όπως το βραβείο Ουράνη. Πέθανε στὴν Ἀθήνα τὸ 1991.
Πόλεμος, Αντίσταση και κατοπινά χρόνια
Μετά
την κήρυξη του Ελληνοιταλικού Πολέμου, το 1940, αμέσως, στρατεύτηκε
στην πρώτη γραμμή και κινδύνεψε να σκοτωθεί στο ύψωμα της Κλεισούρας.
Όταν το σύνταγμα, στο οποίο υπηρετούσε, διαλύθηκε κατευθύνθηκε στην Αθήνα και εντάχθηκε στην Εθνική
Αντίσταση στις τάξεις του ΕΑΜ. Γράφτηκε και στο Κ.Κ.Ε. αλλά όταν εξέδωσε
το λυρικό δοκίμιο «Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου»
διαγράφτηκε και απομακρύνθηκε, γενικότερα, από το περ.
Ελεύθερα Γράμματα, όπου ήταν και διευθυντής. Μετά το πραξικόπημα τις 21
Απριλίου 1967, ο Βρεττάκος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία από όπου ταξίδεψε
σε όλη την Ευρώπη. Επέστρεψε το 1974 στην Αθήνα. Το 1991 επισκέφθηκε την
Πλουμίτσα, με την οικογένειά του. Εκεί έμελε να
αφήσει και την τελευταία του πνοή. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 4
Αυγούστου 1991 και κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, δημόσια δαπάνη
Το συγγραφικό του έργο δύναται να χωριστεί σε 4 μέρη:
Α΄ μέρος: Πρωτόλεια ποήματα από τα μαθητικά του χρόνια και 6 συλλογές εμποτισμένες από το νεανικό λυρισμό του ποητή.
Β΄ μέρος: Η "στροφή" του ποιητή από τον νεανικό λυρισμό στην έντονη δραματική γραφή.
Γ΄ μέρος: Η ωριμότερη περίοδος του ποιητή όπου επιχειρεί μια εξισορρόπηση αυτών των δύο στοιχείων, του λυρικού και του δραματικού στην υπηρεσία του ηθικού και κοινωνικού προβληματισμού. Αυτή την περίοδο ασχολείται με έννοιες όπως φως, φύση, αγάπη και αγνότητα.
Δ΄ μέρος: Η ποίηση του χαρακτηρίζεται από αισιοδοξία η οποία έχει διάρκεια. Στα ποιήματά του μιλά για μια πιο ανθρώπινη ζωή, καθώς και για μια διαρκή εγρήγορση και επανάσταση.
https://www.youtube.com/watch?v=fXj_n71eYeY
"Ένας Λάκωνας τραγουδιέται από έναν Κρητικό και αυτό θεωρώ ότι είναι μια ευτυχής συγκυρία. Ο πικραμένος αναχωρητής είναι το πιο αγαπημένο μου ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου για τον λόγο αυτόν το επέλεξα. Η ερμηνεία του Σκουλά εδώ μοναδική!"
Το όνομά σου ( Μεγαλυνάρι )
https://www.youtube.com/watch?v=5t0LT-Z9l-U
Ποίηση: Νικηφόρος Βρεττάκος
Μουσική: Τερψιχόρη Παπαστεφάνου
Εκτέλεση: Χορωδία Τρικάλλων
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/nikhforos_brettakos_poems.htm
Εργογραφία
ΑπάντησηΔιαγραφήΠοίηση
Κάτω από σκιές και φώτα. Αθήνα, τυπ. Τέχνη, 1929.
Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων. Αθήνα, Μαυρίδης, 1933.
Οι γκριμάτσες του ανθρώπου. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
Ο πόλεμος. Αθήνα, τυπ. Ματαράγκα, 1935.
Η επιστολή του κύκνου. Αθήνα, Γκοβόστης, 1937.
Το ταξίδι του Αρχάγγελλου (sic) · Σχέδια – Καλλιτεχνική επιμέλεια Επαμ. Λιώκη. Αθήνα, 1938.
Μαργαρίτα - Εικόνες απ’ το ηλιοβασίλεμα. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1939.
Το γυμνό παιδί. Αθήνα, Νεοελληνική Λογοτεχνία, 1939.
Το μεσουράνημα της φωτιάς·Ποιήματα 1938-1940. Αθήνα, Αντωνόπουλος, 1940.
Ηρωική συμφωνία… Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογικά Χρονικά, 1944.
33 Ημέρες. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945 (Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης)
Λόγος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
Η παραμυθένια Πολιτεία. Αθήνα, Ματαράγκας, 1947.
Το βιβλίο της Μαργαρίτας. Αθήνα, Ανδρομέδα, 1949.
Ο Ταϋγετος και η σιωπή. Αθήνα, Λογοτεχνική Γωνιά, 1949.
Τα θολά ποτάμια. Αθήνα, 1950.
Πλούμιτσα. Κροκεές, 1950 (περιορισμένα αντίτυπα )
Πλούμιτσα. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1952.
Έξοδος με το άλογο (Ύμνος στη χαρά)· Μ’ ένα σχέδιο του Γιώργου Βακαλό. Αθήνα, 1952.
Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Αθήνα, Ημέρα, 1954.
Ο χρόνος και το ποτάμι · 1952-1956. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Η μητέρα μου στην εκκλησία. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
Βασιλική δρυς· Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1959.
Το βάθος του κόσμου. Αθήνα, Ματαράγκας, 1961.
Αυτοβιογραφία. Αθήνα, Φέξης, 1961.
Ωδή στον ήλιο. Αθήνα, Διογένης, 1974.
Διαμαρτυρία· Ποιήματα· Με δύο σχέδια της Christine Lichthard. Αθήνα, Διογένης, 1974.
Το ποτάμι Μπυές και τα εφτά ελεγεία. Αθήνα, Διογένης, 1975.
Απογευματινό ηλιοτρόπιο· Ξυλογραφίες – εξώφυλλο Ζίζης Μακρή. Αθήνα, Διογένης, 1976.
Ο Προμηθέας ή Το παιχνίδι μιας μέρας. Αθήνα, Διογένης, 1978.
Εις μνήμην 1940-1944. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981.
Λειτουργία κάτω απ’ την Ακρόπολη. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1981.
Ο διακεκριμένος πλανήτης)· Ποιήματα. Αθήνα, Τρία Φύλλα, 1983.
Ηλιακός λύχνος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1984.
Εκκρεμής δωρεά. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1986.
Χωρωδία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1988.
Η φιλοσοφία των λουλουδιών· Ποιήματα· Μετάφραση David Connoly· Εικονογράφηση Γιώργη Βαρλάμου. Αθήνα, Artigraf, 1988.
Σικελικά ποιήματα. Αθήνα, Αστρολάβος/Ευθύνη50, 1990.
Διαμαρτυρία. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Συνάντηση με τη θάλασσα. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Πεζά
Το αγρίμι · 1941-1943. Αθήνα, Ματαράγκας, 1945.
Το ηθικό στοιχείο στη δημοτική ποίηση. Αθήνα, 1954. (ανατύπωση από τα Ελληνικά Χρονικά99, 14/3/1954, σ.17-20)
Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου. Αθήνα, Τα Πειραϊκά Χρονικά, 1949.
Ο ένας από τους δύο κόσμους (Ένα ταξίδι - Μια γιορτή - Μερικά συμπεράσματα). Αθήνα, 1958.
Νίκος Καζαντζάκης · Η αγωνία του και το έργο του · Επιμέλεια Κωστούλας Μητροπούλου. Αθήνα, Σύψας Π. - Σιαμαντάς Χρ., 1960.
Η Στροφή και η θέση του Σεφέρη. Αθήνα, 1962 (ανάτυπο από τον τόμο για το Σεφέρη)
Το αγρίμι και η καταιγίδα. Αθήνα, Θεμέλιο, 1965.
Οδύνη. Νέα Υόρκη, Εκδόσεις Αποφοίτων Ελληνικών Πανεπιστημίων, 1969.
Μπροστά στο ίδιο ποτάμι · Διηγήματα. Αθήνα, Διογένης, 1972.
Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής. Αθήνα, Κάκτος, 1979.
Ποιητικός λόγος και εθνική αλήθεια (Ο λόγος του ποιητή στην Ακαδημία στις 9 Φεβρουαρίου 1988). Αθήνα, Φιλιππότης, 1988.
Λόγος για το Μεσολόγγι (Γιορτές της Εξόδου 17 Απριλίου 1989). Αθήνα, Φιλιππότης, 1989.
Ακαδημία Αθηνών · Έκτακτος Συνεδρία της 12ης Δεκεμβρίου 1989 · Προεδρία Σόλωνος Κυδωνιάτου · Μνήμη Άγγελου Σικελιανού · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ.Νικηφόρου Βρεττάκου · Ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Πέτρου Χάρη. Αθήνα, 1989 (ανάτυπο από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών64).
Η φθορά της γλώσσας φθορά του έθνους. Αθήνα, Φιλιππότης, 1990.
Ενώπιος ενωπίω · Ημερολογιακές σημειώσεις 1962 · Πρόλογος Κώστας Βρεττάκος. Αθήνα, Τα Τρία Φύλλα, 1991.
Οδύνη - Αυτοβιογραφικό. Αθήνα, Πόλις, 1995.