Ιωάννης Βηλαράς (1771-1823)

Ο Ιωάννης Βηλαράς ήταν λυρικός και σατιρικός ποιητής και πεζογράφος, με σημαντική συνεισφορά στο γλωσσικό ζήτημα. Ήταν από τους πρώτους ποιητές της νεοελληνικής ιστορίας και πρόδρομος της νεοελληνικής ποίησης ο οποίος δέχθηκε σημαντικές επιρροές από το λεγόμενο "αρκαδικό λογοτεχνικό ύφος". Υποστήριζε τον δημοτικισμό αλλά και τον πατριωτισμό χωρίς συμβιβασμούς. Έγραφε στίχους με πολύ μεγάλη ευκολία και αγωνιζόταν για την αναγέννηση του ελληνικού έθνους με όλες του τις δυνάμεις. Χρησιμοποιούσε την δημοτική γλώσσα εναντιωνόμενος στην ιστορική ορθογραφία (τόνους, πνεύματα και ομόηχα φωνήεντα) υποστηρίζοντας ξεκάθαρα την φωνητική ορθογραφία, γεγονός εξαιρετικά ριζοσπαστικό ακόμη και σήμερα. Το μοναδικό εν ζωή εκδιδόμενο έργο του ήταν το "Ρομέηκη γλόσα". Έγραφε επίσης διδακτικά κείμενα, επιστολές, γλωσσικά δοκίμια και άλλες διατριβές ενώ μετάφρασε και αρχαία ελληνικά αποσπάσματα. Το 1953 εκδόθηκαν τα Άπαντα του, που περιλαμβάνουν ερωτικά, σατιρικά και λυρικά ποιήματα, μύθους και αινίγματα. 

Ο Ιωάννης Βηλαράς γεννήθηκε στα Κύθηρα, το 1771, αλλά μεγάλωσε και σπούδασε στα Ιωάννινα, την πατρίδα του πατέρα του. Διδάχτηκε λατινικά, ιταλικά, γαλλικά και στοιχειώδη μαθηματικά. Ο πατέρας του ήταν επιφανής γιατρός στην περιοχή. Ο ίδιος σπούδασε από το 1789 ιατρική στην Πάδοβα της Ιταλίας, στην Μπολόνια εντάχθηκε στην επαναστατική οργάνωση του Ιωάννη Κρασσά και συλλαμβάνεται. Με την επιστροφή του στην Ηπειρωτική πρωτεύουσα διορίστηκε ως προσωπικός γιατρός του γιου του Αλή Πασά τον οποίο ακολούθησε στην Πελοππόνησο και στην Θεσσαλία. Ο ίδιος διατηρούσε επικοινωνία με σημαντικούς πνευματικούς παράγοντες των Ιωαννίνων, όπως ο Αθανάσιος Ψαλίδας, αλλά και του τότε ελληνικού κόσμου αφού υπήρξε πολύ προοδευτικός όντας Ορθολογιστής (επηρρεασμένος απο τον ευρωπαικό διαφωτισμό). Μετά την πολιορκία των Ιωαννίνων, από τα τούρκικα στρατεύματα, ο Βηλαράς εγκατέλειψε τον Αλή Πασά για να εγκατασταθεί στο χωριό Τσεπέλοβο του Ζαγορίου. Εκεί πέθανε, ύστερα από 3 χρόνια 1823, αφήνοντας σε άσχημη οικονομική κατάσταση τη σύζυγό του και τους 2 γιούς του.

Πουλάκι Ξένο
https://www.youtube.com/watch?v=7HjrqXCTsUY
Ποίηση: Ιωάννης Βηλαράς
Μουσική: Γιώργος Παπασιδέρης
Εκτέλεση: Χάρις Αλεξίου

Σαν πεταλούδα στην φωτιά

https://www.youtube.com/watch?v=MIFF6jW6BHw

Στίχοι: Ιωάννης Βηλαράς 

Μελοποίηση ποιηματος απο Κωνσταντίνος Μπαλαμπανίδης και Θοδωρής Μπιρμπίλης

Έργα του Ιωάννη Βηλαρά