Κώστας Μουντάκης (1926-1991 )

Το έργο και η συμβολή του Κώστα Μουντάκη στην κρητική παραδοσιακή μουσική τυγχάνουν της καθολικής αναγνώρισης μουσικών και κριτικών καθως θεωρείται μαζί με τους Ξυλούρη, Σκορδαλό και Κλάδο ως ένας από τους πιο εμπορικούς αλλά και δημοφιλείς λυράρηδες.της Κρήτης.

Ο Κώστας Μουντάκης γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1926 στο χωριό Αλφά του νομού Ρεθύμνης. Ήταν το μικρότερο από τα επτά παιδιά του μουσικού και χορευτή Νίκου Μουντάκη. Λίγο καιρό μετά τη γέννησή του έμεινε ορφανός από πατέρα ενώ λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο ενώ φοιτούσε στο ημιγυμνάσιο και να εργαστεί ως πραματευτής. Μεγαλώνοντας σε ένα μουσικό περιβάλλον ήρθε από νωρίς σε επαφή με την κρητική μουσική παράδοση και αναδείχτηκε ήδη από την εφηβική του ηλικία σε ικανό λυράρη. Το 1948 κατατάχτηκε στη χωροφυλακή υπηρετώντας στα Χανιά, στα Σφακιά και στην Αθήνα ενώ το διάστημα 1950-1952, είχε αποσπαστεί στο ιδιαίτερο γραφείο του Σοφοκλή Βενιζέλου. Αργότερα παραιτείται και αναγκάζεται να εργαστεί στο Εργοστάσιο Λιπασμάτων της Δραπετσώνας για 16 ολόκληρα χρόνια. Παράλληλα προσπαθεί να προωθήσει την κρητική μουσική μέσω της ραδιοφωνίας που είχε τη μεγάλη δύναμη στην προβολή της παραδοσιακής μουσικής. Περνάει από την κριτική επιτροπή του Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας και μαζί με τον Βυζιργιάννη στο λαούτο αρχίζουν εκπομπές στο πρόγραμμα του Σίμωνα Καρά, προβάλλοντάς την κρητική μουσική στο πανελλήνιο. Σε συνεργασία με τον Στέλιο Κουτσουρέλη, πραγματοποιούν το 1955 την πρώτη ηχογράφηση δίσκου 78 στροφών με τα τραγούδια «Ο Ζητιάνος» και η «Ρεθυμνιωτοπούλα». Μέσα στα επόμενα χρόνια ακολουθεί μια τεράστια πορεία δισκογραφικών εκδόσεων, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί ως ο περισσότερο ηχογραφημένος λυράρης Κρητικής μουσικής. Δίσκοι και τραγούδια όπως: «Βοσκαρουδάκι αμούστακο», «Ένα ματσάκι γιασεμιά», «Ο πραματευτής», «Ο Αργαλειός», «Μυλωνάδες και μαζώχτρες», «Κρητικός γάμος», «Η Μάχη της Κρήτης- Κρητικά νακλιά», «Θάλασσα», «Αναφορά στον Καζαντζάκη», είναι μόνο μερικά δείγματα της δουλειάς του. Η καταξίωση και η φήμη του Μουντάκη εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη και στους Έλληνες της διασποράς τους οποίους είχε επισκεφτεί πολλές φορές. Για πρώτη φορά πήγε στην Αμερική το 1960 και το 1971 στον Καναδά, την Αυστραλία την Νότιο Αφρική και άλλες χώρες με παρουσία ομογενών. Από το 1975 αναγκάζεται λόγω προβλημάτων υγείας να διακόψει την επαγγελματική του δραστηριότητα και παίζει μόνο σε επιλεγμένα γλέντια και εκδηλώσεις. Μέσα σε αυτό το διάστημα θεωρεί ως επιτακτική ανάγκη την παιδεία, δηλαδή τη μάθηση και τη διδασκαλία της κρητικής λύρας με την ίδρυση σχολών στις μεγαλύτερες πόλεις της Κρήτης και ένας από τους μαθητές του υπήρξε ο Ιρλανδός μουσικός Ross Daly. Επίσης συμπαραστέκεται στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών και γίνεται πολύτιμος συνεργάτης στα ερευνητικά προγράμματα εθνομουσικολογίας του Ινστιτούτου. Απεβίωσε στις 31 Ιανουαρίου 1991 στην Αθήνα. Οι Κρήτες αντιλαμβανόμενοι την ιδιαίτερη αξία αλλά και την τεράστια συνεισφορά του στην μουσική παράδοση του νησιού τους θα του στήσουν στο Ρέθυμνο ανδριάντα.

Ο πραματευτής
https://www.youtube.com/watch?v=F8G9JmsG77g
Στίχοι-Μουσική-Εκτέλεση: Κώστας Μουντάκης
Άλλες Εκτέλεσεις: Νίκος Ξυλούρης

 

Ο Αργαλειός
https://www.youtube.com/watch?v=2oNvsX7C8h4
Στίχοι-Μουσική-Εκτέλεση: Κώστας Μουντάκης 
Άλλες Εκτέλεσεις: Νίκος Ξυλούρης