Λεόντιος Μαχαιράς

ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΤΟΥ ΜΑΧΑΙΡΑ

Ἱστορία τῆς Κύπρου τῶν Μέσων Χρόνων (309-1458 μ.Χ.)

 http://users.uoa.gr/~nektar/history/2romanity/makhairas_chronicle.htm

Ο Κύπριος χρονογράφος του Μεσαίωνα Λεόντιος Μαχαιράς έζησε το 15ο αιώνα. Τις περισσότερες πληροφορίες για τον ίδιο τις αντλούμαι μέσα από το ίδιο το έργο του "Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η ποία λέγεται Κρόνοκα τουτέστιν Χρονικόν", το οποία είναι γραμμένη στη κυπριακή διάλεκτο των μεσαιωνικών χρόνων. Ο Μαχαιράς εξιστορεί στο πολύτιμο έργο του κατά γράμμα τα γεγονότα από την επίσκεψη της Αγίας Ελένη στη Κύπρο το 309 μ.Χ μέχρι το θάνατο του Βασιλιά της Κύπρου, Ιωάννη Β' το 1458. Ο Μαχαιράς διατήρησε στενή σχέση με το φραγκικό βασίλειο της Κύπρου και κατόρθωσε να έχει πρόσβαση στα αρχεία του βασιλείου κυρίως λόγω της γνώσης της γαλλικής γλώσσας. Αν και Ορθόδοξος Χριστιανός έγραψε με το σεβασμό για του Παπά και την καθολική άρχουσα τάξη της Κύπρου για τους οποίους εργαζόταν παράλληλα η προσήλωση του στην πατρίδα και στις εθνικές του ρίζες από τη μια και στην ορθόδοξη πίστη του από την άλλη τον κάνουν να παρατηρεί με κάποια αμεροληψία τόσο τα παλιότερα όσο και τα σύγχρονα γεγονότα και προπάντων προφυλάσσουν το έργο του από του να γίνει μια υμνολογία προς τους Φράγκους κατακτητές. Υπηρετεί μεν εξ ανάγκης τη λατινοκρατία αλλά δεν καθίσταται υποχείριο και τυφλό όργανό της. Ακολουθεί μάλιστα τη συνηθισμένη βυζαντινή πρακτική χρησιμοποιώντας την ελληνική λέξη "Βασιλεύς" μόνο για Βυζαντινό Αυτοκράτορα ενώ το κυρίαρχο στη Κύπρο σαν "Ρήγα" από το λατινικό "rex". Είναι η μόνη πηγή για την εξέγερση του « Ρε Αλέξη» των κυπρίων δουλοπάροικων κατά της Φραγκοκρατίας και του φεουδαρχικού συστήματος το 1427 [1]. Ο Μαχαιράς ήταν παρών στην μάχη της Χοιροκοιτίας του 1426. Μελετητές θεωρούν ότι το έργο του τελειώνει το 1432 και το θάνατο του βασιλιά της Κύπρου Ιανού, τον οποίο ο Μαχαιράς χαρακτήριζε "ως σοφό, δυνατό και έμορφο άνθρωπος και καλό" και πως τα υπόλοιπα είναι προσθήκη.  Η χρονογραφία όμως τελειώνει στο έτος 1458 και τη συνέχεια αναλαμβάνει ο χρονογράφος Βουστρώνιος. 

Το Χρονικό του Μαχαιρά είναι πολύτιμο μνημείο για τη Κυπριακή διαλέκτο της εποχής του μεσαίωνα. Είναι μια γλώσσα με πολλά δυτικά στοιχεία τα οποία αποβλήθηκαν μετά τη λήξη της λατινοκρατίας. Βεβαίως κάποια απομεινάρια βρίσκουμε και στη σημερινή Κυπριακή διάλεκτο και καθομιλουμένη. Εκείνο που χαρακτηρίζει τη ζώσα Κυπριακή διάλεκτο είναι ότι παρά τους ξένους κατακτητές οι οποίοι για αιώνες την νόθευσαν, έχει την τέχνη να επαναβρίσκει την αυθεντικότητα και το γνήσιο εαυτό της. Η γλώσσα του Λεόντιου Μαχαιρά έχει μια ξεχωριστή αισθητική, φωνητική και νοηματική. Ο απλός τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα γεγονότα έχει μια ιδιαίτερη γοητεία που μεταφέρει τον αναγνώστη σε ένα άλλο νοσταλγικό κόσμο, σε μια ξεχασμένη εποχή.

Ευαγόρας Καραγιώργης - Ο Ρήγας της Ανατολής, Μ. Πιερή

https://www.youtube.com/watch?v=b9m3oGxfOaA

Το 1998 ήταν η απαρχή μιας πολύ σημαντικής συνάντησης με τον ακαδημαϊκό,άνθρωπο των γραμμάτων και πολύ καλό φίλο, Μιχάλη Πιερή. Μέσα από μια μακρόχρονη συνεργασία βγήκαν αρκετές μουσικές και τραγούδια. Από το δραματοποιημένο "Χρονικό του Μεοντίου Μαχαιρά" που ανέβηκε σε σκηνοθεσία Μ. Πιερή με το ΘΕΠΑΚ το 1998, βγήκε και Ο Ρήγας της Ανατολής τον οποίο εκτελεί εδώ η Jindrichuv Hradec Symphony Orchestra to 2010 στο Φεστιβάλ Κύπρια, με τον Σόλωνα Κλαδά στη διεύθυνση και την παυλίνα Κωνσταντοπούλου στο τραγούδι.