Τα Οκτωβριανά του 1931 (το κάψιμο του Κυβερνείου)

Αφορμή: Ο Άγγλος κυβερνήτης της Κύπρου Ρόναλντ Στορς, επιχειρεί το 1931 να επιβάλει την νέα πολιτική του με νέα φοροαρπαχτικά μέτρα. Αρχικά το νομοθετικό συμβούλιο -νέος θεσμός που αποτελείτο από Άγγλους, Έλληνες και Τούρκους- αντιστάθηκε και δεν εγκρίνει αυτή την παράλογη πρόταση του Κυβερνήτη, ωστόσο ο Στορς τους επεβλήθηκε με "βασιλικό διάταγμα". Η απόφαση αυτή του Κυβερνήτη να αγνοήσει παντελώς την απόφαση του Νομοθετικού Συμβουλίου, προκάλεσε μεγάλη αντιπάθεια προς το μέρος του και παρά τις προσπάθειες του να καταλαγιάσει την ένταση δεν τα κατάφερε. Μεγάλες διαδηλώσεις πραγματοποιούνται τότε έξω από το Κυβερνείο. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο Στορς αποφασίζει και πάλι να επιβάλει και νέους φόρους οι οποίοι δεν εγκρίνονται από το ν. συμβούλιο αλλά και πάλι με διάταγμα του ο Κυβερνήτης παρακάμπτει την απόφαση του συμβουλίου και η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου.  

Γεγονότα: 1) Ακολουθεί πρώτα η παραίτηση του Μητροπολίτη Κιτίου Νικόδημου Μυλωνά, μέλος του ν. συμβουλίου, ο οποίος στις 18 Οκτωβρίου με πύρηνο λόγο του που αναγνώστηκε σε όλους τους Ιερούς Ναούς του νησιού ζητεί από τον Κυπριακό λαό την Ένωση με την Μητέρα Ελλάδα. 2) Στις 21 Οκτωβρίου και τα υπόλοιπα ελληνικά μέλη του ν. συμβουλίου με κοινή απόφαση τους παραιτούνται. 3) Ακολουθεί μία φλογερή ομιλία του Πρωθιερέα της Φανερωμένης Αρχιμανδρίτη Διονυσίου Κυκκώτη και άλλων εκπροσώπων της νεοσυσταθείσας ΕΡΕΚ, της Εθνική Ριζοσποαστικη Ένωση Κύπρου και δίνεται όρκος του λαού για αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση. Με το τέλος της εκδήλωσης 10 χιλιάδες Λευκωσιάτες παρά τις έντονες παραινέσεις των παραιτηθέντων μελών του συμβουλίου να διαλυθούν ησύχως, προχωρούν όμως μαζί προς το Κυβερνείο. Η πορεία φτάνει ειρηνικά στο Κυβερνείο και ακολουθεί η παντελής άρνηση του Κυβερνήτη να συναντήσει με την αντιπροσωπεία τους. Τότε μερικοί αρχίζουν να λιθοβολούν το κτίριο και άμεσα καταφθάνουν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που προσπάθησαν να επιβάλουν την τάξη και να διαλύσουν τους διαδηλωτές. Ακολουθεί πετροπόλεμος και μάχη σώμα με σώμα και οι διαδηλωτές καταφέρνουν να κάψουν και τρία οχήματα που μετέφεραν τους αστυνομικούς. Άλλοι διαδηλωτές ανάβουν ραβδιά και πετώντας τα στα παράθυρα του κυβερνείου προσπαθούν να βάλουν φωτιά στο εσωτερικό του. Τελικά το ξύλινο Κυβερνείου γίνεται παρανάλωμα τους πυρός. Η αστυνομία βάλλει με πραγματικά πυρά κατά του εξαγριωμένου πλήθους και το πλήθος υποχωρεί και διαλύεται στους γύρω δρόμους. Από τα πυρά σκοτώνεται ένας 15χρονος μαθητής από τον Αγρό, ο Ονούφριος Κληρίδης. 4) Ταραχές σημειώνονται και στις άλλες πόλεις και σε πολλά χωριά (ογκώδη συλλαλητήρια και εκφώνηση φλογερών λόγων, επιθέσεις κατά αστυνομικών σταθμών κλπ). 5) Την επόμενη μέρα ελήφθησαν αυστηρά μέτρα ασφαλείας με απαγόρευση κυκλοφορίας, λογοκρισία στο τύπο ενώ στις 23 Οκτωβρίου κατέφθασαν 4 πλοία με Βρετανούς στρατιώτες. Τις επόμενες μέρες συνελήφθησαν και αργότερα εξορίστηκαν ως υπαίτιοι της εξέγερσης, ο Μητροπολίτης Νικόδημος Μυλωνάς και άλλοι 5 Κύπριοι, ενώ άλλοι περίπου 200 φυλακίστηκαν για μικρό διάστημα.

Τα πραγματικά αίτια της εξέγερσης ήταν πρώτα εθνικά και μετά κοινωνικά. Άλλωστε εκείνος που πεινά ζητά ψωμί δεν ζητά ελευθερία. Την αποτυχία του αυθόρμητου αυτού εγχειρήματος ακολούθησε μια σκληρή εποχή συστηματικής φίμωσης του λαού, κατατρομοκράτησης και κατάπνιξης του εθνικού φρονήματος (Απαγορεύεται δια ροπάλου η ανάρτηση της ελληνικής σημαίας και η ανάκρουση του εθνικού ύμνου ακόμη και η χρήση γαλάζιων στιλό στα σχολεία). Τα Οκτωβριανά μπορεί να μην είχαν άμεση συνέχεια όμως η σκληρή Παλμεροκρατία που ακολούθησε θα ξανααναζοπυρώσει σιγά σιγά και πάλι την θέληση και επιμονή των Κυπρίων για Ελευθερία και Ένωση.

"ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΑ 1931"
https://www.youtube.com/watch?v=DvCnPjULlYM

 http://meklysma.blogspot.com.cy/2013/10/1931.html

Κύπρος μου όμορφο νησί
https://www.youtube.com/watch?v=gqC8dqlDtlM
Εκτέλση: Κύπριος Αντωνίου

Κύπρος μου Πεντάμορφη

https://www.youtube.com/watch?v=VSvEgiEGpn4

Εκτέλεση: Γιώργος Παπαδόπουλος

 

 

"Χρόνια και χρόνια λαχταράς 

Κύπρο την ώρα της χαράς 

Που κοντά μας θα σε φέρει, 

φύσα λευτεριάς αγέρι." 

Αντώνης Σαμαράκης