Η ελληνική παραδοσιακή μουσική και οι αντίστοιχοι Ελληνικοί χοροί

Η Ελληνική παραδοσιακή μουσική περιέχει όλα τα τραγούδια, τους σκοπούς και ρυθμούς των περιοχών της Ελλάδας, της Κύπρου αλλά και σε περιοχές που έζησε και αναπτύχθηκε ο ελληνικός πολιτισμός (Μικρά Ασία, Πόντο, Αλεξάνδρεια, Κωνσταντινούπολη, Κάτω Ιταλία, Βόρεια Ήπειρο) αλλά και στις σημερινές ελληνικές παροικίες στις ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία κ.α. Εκτός από τα κοινά μουσικά ακούσματα που συναντώνται σε όλη την Ελλάδα, υπάρχουν και χαρακτηριστικά είδη παραδοσιακής μουσικής ανάλογα με την ιστορία ή τις προτιμήσεις των συγκεκριμένων περιοχών. Επίσης γίνεται διάκριση των τραγουδιών με βάση το περιεχόμενό τους, την περίσταση στην οποία παίζονται και το μέτρο τους. Στην παραδοσιακή μουσική υπάρχουν διάφορα μουσικά όργανα όπως: τα πνευστά: (φλογέρες, αυλοί, γκάιντα, κλαρίνο), τα έγχορδα: (βιολί, λαούτο, λύρα) και τα κρουστά: (νταούλια, τουμπερλέκι, ντέφι) κ.ά..

Μία μεγάλη κατηγορία τραγουδιών που συμπεριλαμβάνεται στην ελληνική παραδοσιακή μουσική είναι τα δημοτικά τραγούδια. Τα δημοτικά τραγούδια παίζονται συνήθως σε γάμους και πανηγύρια και ανάλογο χωρίζονται σε νησιώτικα και στεριανά ενώ μπορούν να ενταχθούν και σε άλλες κατηγορίες: Ακριτικά, Κλέφτικα, Ιστορικά, Παραλλαγές, Γαμήλια κτλ.

1. Τα νησιά του Αιγαίου είναι γνωστά για τα νησιώτικα τραγούδια τους, των οποίων τα χαρακτηριστικά ποικίλουν ευρέως. Αν και τα βασικά στοιχεία του ήχου είναι χαρακτηριστικά κοσμικά -Βυζαντινός, η σχετική απομόνωση των νησιών επέτρεψε την ξεχωριστή ανάπτυξη της ιδιαίτερης νησιώτικης Ελληνικής μουσικής. Το πλείστον των νησιώτικων τραγουδιών συνοδεύονται από την λύρα, το κλαρίνο, την κιθάρα και το βιολί. Στις Κυκλάδες, το βιολί είναι πιο δημοφιλές απ' ό,τι η λύρα. Οι παραδοσιακοί χοροί των Κυκλάδων περιλαμβάνουν τον Λέρικο, τον Συρτό με διάφορες παραλλαγές και τον Μπάλο. Στα Δωδεκάνησα υπάρχουν κυρίαρχα στοιχεία της Κρητικής μουσικής. Οι παραδοσιακοί χοροί των Δωδεκανήσων περιλαμβάνουν την Τράτα, τον Μπάλο, τον Συρτό, την Κρεμαστή, τον Ίσσο, τον Μηχανικό και τον Καλυμιώτικο. 
2. Στην κεντρική Ελλάδα πολλά παραδοσιακά τραγούδια αναφέρονται στους Κλέφτες και τον ρόλο που έπαιξαν κατά την περιόδο της Τουρκοκρατίας. Παραδοσιακοί χοροί στην κεντρική Ελλάδα περιλαμβάνουν: τον Αντικρυστό, το Συρτάκι, το Ζεϊμπέκικο, το Χασάπικο, τον Καλαματιανό, τον Καμιλιερικό, τον Κουλουριώτικο, τον Συρτό, τον Τσάμικο, τον χορό της Τράτας, τον Χατζηχρήστο και τον Συρτοκαλαματιανό. Η μουσική παράδοση της περιοχής έχει επίσης επηρεαστεί από τους Αρβανίτες
3. Παραδοσιακοί χοροί από την Πελοπόννησο περιλαμβάνουν τον Καλαματιανό, των Καρυάτιδων, τον Μονόδιπλο, τον Τσάμικο, τον Συρτό, τον Άη Γιώργη, τον Μανιάτικο και τον Διπλό χορό. Στην Μάνη υπάρχει ακόμα η παράδοση των μοιρολογιών που τραγουδιούνται από ηλικιωμένες γυναίκες.
4. Τα νησιά της Καρπάθου, της Χάλκης, της Κάσου, και της Κρήτη σχηματίζουν ένα τόξο όπου η Κρητική λύρα είναι το κυρίαρχο μουσικό όργανο. Οι τσαμπούνες συχνά παίζονται στην Κάρπαθο. Η Κρήτη είναι γνωστή για την παράδοσή της σε παραδοσιακούς χορούς, η οποία έχει καταβολές στην αρχαία Ελλάδα και περιλαμβάνει γρήγορους σε ρυθμό χορούς όπως το Πεντοζάλι και άλλους όπως η Σούστα, ο Συρτός, το Τριζάλι, ο Κατσαμπαδιανός, ο Χανιώτης, ο Σιγανός, ο Πηδηχτός Λασιθίου, ο Μαλεβιζιώτικος, ο Τσινιάρης, ο Ιεραπετρικός και ο Λαζιώτικος.  
5. Τα Ιόνια νησιά δεν υπήρξαν ποτέ κάτω από Οθωμανική κατοχή και τα τραγούδια και οι καντάδες τους είναι εν μέρει βασισμένες στο Δυτικό Ευρωπαϊκό στυλ. Οι Ελληνικές καντάδες ερμηνεύονται από τρεις τραγουδιστές με τη συνοδεία μαντολίνου ή κιθάρας. Αυτά τα ρομαντικά τραγούδια αναπτύχθηκαν κυρίως στην Κεφαλλονιά στις αρχές του 19ου αι. αλλά διαδόθηκαν καταμήκος της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση. Ένα Αθηναϊκό είδος καντάδας δημιουργήθηκε, με τη συνοδεία βιολιού, κλαρίνου και λαούτου. Παρόλα αυτά αυτό το είδος έγινε αποδεκτό ως Επτανησιακό. Το νησί της Ζακύνθου έχει ένα ποικίλο μουσικό παρελθόν με επιρροές επίσης από την Κρήτη. Οι παραδοσιακοί χοροί περιλαμβάνουν τον Τσιριγοτικό, τον Λευκαδίτικο, τον Μπάλο, τον Συρτό, τον Άη Γιώργη, τον Κερκυραϊκό και τον Κάτω στο γυαλό. Η εκκλησιαστική μουσική (Βυζαντινή) των νησιών είναι επίσης διαφορετική από της υπόλοιπης Ελλάδας, με πολλές Δυτικές και Καθολικές επιρροές στην Ορθόδοξη λειτουργία.
6. Παραδοσιακοί χοροί που υπάρχουν στην Μακεδονία είναι ο Μακεδονικός, το Χασάπικο, ο Λεβέντικος, το Ζεϊμπέκικο, ο Ζωναράδικος, ο Έντεκα Κοζάνης, η Σαμαρίνα, η Στάνκενα, ο Ακριτικός, ο Μπαϊδούσκας, ο Μακεδονικός αντικρυστός, η Μικρή Ελένη, ο Πάρταλος, ο Μακεδονικός κλέφτικος, ο Μπουγατσάς, ο Καστοριανός, ο Τρομακτόν, ο Νικολός, ο Αντικρυστός, ο Μακεδονικός συρτός και ο Καπετάν Λουκάς. Υπάρχουν ακόμα και παραδοσιακά τραγούδια που αναφέρονται στον Μακεδονικό αγώνα όπου χρησιμοποιούνται τρομπέτες και κουδούνια.
7. Το ύφος και το ρεπερτόριο των Ελλήνων της Β. Ηπείρου περιλαμβάνει: μοιρολόγια, τραγούδια της ξενιτιάς, ιστορικά τραγούδια, τοπικοί χοροί (όπως ο μπεράτης) και κυρίως τα τόσο χαρακτηριστικά πολυφωνικά τραγούδια με τις πανάρχαιες πεντατονικές κλίμακες και το αδρό άκουσμα από τις «φωνές της πέτρας». Κλαρίνο και ντέφι.  
8. Τα παραδοσιακά τραγούδια της Θεσσαλίας είναι αργά και επιβλητικά και περιλαμβάνουν χορούς όπως ο Καλαματιανός, ο Θεσσαλικός, ο Κοφτός, ο Τσάμικος, ο Κλειστός, ο Κανγκελής, το Γαϊτανάκι, ο Πηλιορήτικος, η Σβαρνιάρα, ο Στα τρία, η Καραγκούνα και η Γαλανογαλανή. Ο Διονυσιακός λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο, πριν το Πάσχα στον Τύρναβο. Εκεί αναβιώνει η γνωστή γιορτή του Φαλλού, μια παγανιστική γιορτή γονιμότητας με φαγητά και ποτά, προς τιμήν του αρχαίου θεού Διόνυσο. 
9. Οι παραδοσιακοί Θρακιώτικοι χοροί είναι συνήθως γρήγοροι σε ρυθμό και είναι κυρίως κυκλικοί χοροί στους οποίους οι άντρες χορεύουν πρώτοι στη σειρά. Τα μουσικά όργανα στην αρχαία μουσική της Θράκης όπως οι γκάιντες και η Βυζαντινή λύρα είναι ακόμα τα συνηθισμένα όργανα της παραδοσιακής μουσικής της Θράκης. Οι παραδοσιακοί χοροί της περιοχής περιλαμβάνουν τον Ταπεινό, το Τσιπάτι, τον Τρομακτόν, τον Σφαρλή, την Σουφλιουτούδα, τον Ζωναράδικο, τον Καστρινό, τον Συνκαθιστό, την Σούστα, τον Μαντιλάτο, την Μπαϊντούσκα και τον Απαδιαστείτε στο χορό. Η γκάιντα, ένα είδος φλογέρας με ασκό, είναι το χαρακτηριστικότερο μουσικό όργανο, όμως το κλαρίνο και το τουμπελέκι χρησιμοποιούνται επίσης. Η Θρακιώτικη γκάιντα χρησιμοποιείται ακόμα ευρέως κατά μήκος της Βορειοανατολικής Ελλάδας.
10. Η Ποντιακή μουσική διατηρεί στοιχεία από τις μουσικές παραδόσεις της αρχαίας Ελλάδας, της βυζαντινής μουσικής και της παράδοσης του Καυκάσου. Το βασικό όργανο της Ποντιακής μουσικής είναι η Ποντιακή λύρα (Κεμεντζές), η οποία έχει καταγωγή από την Βυζαντινή εποχή και παρομοιάζει με την Βυζαντινή λύρα και την Κρητική λύρα. Επίσης χρησιμοποιούνται τα μουσικά όργανα της Δύσης όπως το κίτ βιολί και βιολί (Rebec). Άλλα όργανα που χρησιμοποιούνται στην Ποντιακή μουσική περιλαμβάνουν τα τύμπανα, το λαούτο, την ασκομαντούρα (ένα είδος γκάιντας), το νταούλι και τον αυλό. Παραδοσιακοί χοροί από τον Πόντο περιλαμβάνει τον Ατσιαπάτ, τον Ντιπάτ, τον Τικ, τον Διπλό τικ, τον Τρομακτόν, την Ποντιακή σέρρα, τον Εικοσιένα, τον Τρυγόνα, τον Τσέστο και τον Ζωναράδικο.
11. Τέλος η Κύπρος περιλαμβάνει μια ποικιλία από κλασικά, παραδοσιακά και δημοφιλή είδη μουσικής. Η Κυπριακή παραδοσιακή μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παραδοσιακής μουσικής της Ελλάδας και περιλαμβάνει χορούς όπως Συρτό, Αντικρυστό, Καρσιλαμά, Ζεϊμπέκικο κτλ.

Μηλο μου κόκκινο
https://www.youtube.com/watch?v=YRmc75niJ-E
Παραδοσιακό της Μακεδονίας
Εκτέλεση: Γλυκερία

Το «Μήλο μου κόκκινο» είναι ελληνικό δημοτικό τραγούδι της Μακεδονίας, προερχόμενο από τη Σιάτιστα, που συναντάται στους περισσότερους νομούς της Μακεδονίας και το τραγουδούν σε γάμους. Χορεύεται ως συρτός μακεδονικού στυλ συρτο στα τρια. Ο ρυθμός του είναι 7/8. Μοιάζει με το καλαματιανό, αλλά είναι πολύ πιο εύθυμο, όπως τα περισσότερα τραγούδια της Μακεδονίας. Στις περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας (Κιλκίς - Πέλλα - Φλώρινα) συνοδεύεται από ορχήστρα με χάλκινα όργανα.

Από ξένο τόπο 

https://www.youtube.com/watch?v=KIHZN_61gmw

Παραδοσιακό της Μικράς Ασίας

Εκτέλεση: Αρετή Κετιμέ