Kurt Weill [Κουρτ Βάιλ (1900-1950)]

Ο Γερμανοεβραίος πιανίστας και συνθέτης Κουρτ Βάιλ (Kurt Julian Weill) που μεσουράνησε τη περίοδο του μεσοπολέμου, γεννήθηκε στο Ντεσάου στις 2 Μαρτίου 1900. Σε ηλικία 12 ετών άρχισε να παίρνει κατ΄οίκον μαθήματα πιάνου και να γράφει την δική του μουσική ενώ στα 15 του πήρε μαθήματα πιάνου, σύνθεσης, θεωρίας και αντίστιξης. Στα 16 του γράφει μουσική για έργα λυρικών ποιητών όπως  οι Joseph von Eichendorff, Arno Holz, και Anna Ritter. Τελειώνοντας το σχολείο γράφτηκε στο University of the Arts του Βερολίνου και πήρε μαθήματα μουσικής αλλά και φιλοσοφίας από τον Max Dessoir και τον Ernst Cassirer αλλά τον επόμενο χρόνο λόγω οικονομικών δυσκολιών επέστρεψε στη γενέτειρα του και εργοδοτήθηκε σαν υποβολέας στο θέατρο. Εκείνο το χρόνο συνέθεσε ένα συμφωνικό έργο για ποίημα του Rilke και μελοποίησε άλλα πέντε ποιήματα του Lenau. Το 1920 επέστρεψε στο Βερολίνο και πήρε μαθήματα από τον Ferruccio Busoni και με την βοήθεια του έγινε και πάλι δεκτός στο Berlin University of the Arts. Μαθητές του Βάιλ ήταν μεταξύ άλλων και Έλληνας συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας. Ο Βάιλ όμως έγινε γνωστός για τη μουσική του για θεατρικά έργα, κυρίως δε αυτά του Μπέρτολντ Μπρεχτ, όπως "Η Όπερα της πεντάρας" και τα "Επτά θανάσιμα αμαρτήματα". Το έργο του Βάιλ, που περιλαμβάνει πολλά τραγούδια, συνδέθηκε με το μιούζικαλ και τα ευρωπαϊκά καμπαρέ, με πιο γνωστό να είναι το "Γιουκάλι" (Youkali) καθώς και το "Τι απέγινε η γυναίκα του στρατιώτη;" Μετά την επικράτηση του ναζισμού κατέφυγε αρχικά στο Παρίσι, το Λονδίνο και εν τέλει την Νέα Υόρκη όπου πήρε και την Αμερικανική υπηκοότητα. Ο Κουρτ Βάιλ πέθανε από έμφραγμα του μυοκαρδίου στις 3 Απριλίου 1950 στην Νέα Υόρκη.

Τα πιο γνωστά του τραγούδια που είναι γνωστά και στην Ελλάδα είναι τα "Μάκ ο μαχαιροβγάλτης", "Η Τζένη των πειρατών", και "Η μπαλάντα των πειρατών" από την "Όπερα της Πεντάρας" αλλά και το "Alabama Song", "Surabaya Johnny" και το "Τραγούδι της Ενότητας".

Η μπαλάντα του νεκρού στρατιώτη
https://www.youtube.com/watch?v=a6XLsUswHGY
Στίχοι: Bertholt Brecht (Ελληνικοί Στίχοι: Παύλος Μάτεσις)
Μουσική: Kurt Weill
Εκτέλεση:Μαρία Φαραντούρη
Από το δίσκο "Η Μαρία Φαραντούρη τραγουδάει Μπρέχτ", (1979)

Η Τζένη των Πειρατών
https://www.youtube.com/watch?v=RN8tvV2B-HQ
Στίχοι: Bertholt Brecht (Ελληνικοί Στίχοι: Παύλος Μάτεσις)
Μουσική: Kurt Weill
Εκτέλεση: Ελεωνόρα Ζουγανέλη
Από το δίσκο "Τα τραγούδια της Μελίνας"

 Η "Όπερα της πεντάρας" (γερμ: Die Dreigroschenoper) είναι μουσικό έργο του Γερμανού συνθέτη Κουρτ Βάιλ σε λιμπρέτο του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Πρόκειται για μεταφορά του αγγλικού έργου του 18ου αιώνα Η όπερα του ζητιάνου (Beggar's Opera) του Τζον Γκέι. Έκανε πρεμιέρα στις 31 Αυγούστου 1928 στο Θέατρο του Βερολίνου κι από την πρώτη στιγμή προκάλεσε αίσθηση στο ευρύ κοινό κι είχε μεγάλο αντίκτυπο στο χώρο του μιούζικαλ. Γνώρισε παγκόσμια επιτυχία, μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες, ενώ εξακολουθεί και παίζεται από επαγγελματικούς και ερασιτεχνικούς θιάσους, ενώ έχει γνωρίσει αρκετές παραλλαγές για τον κινηματογράφο, την όπερα κλπ. Στην Ελλάδα, η "Όπερα της Πεντάρας" πρωτοπαρουσιάστηκε το Νοέμβριο του 1975 σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν, με το Νίκο Κούρκουλο στο ρόλο του Μακχίθ και τη Μελίνα Μερκούρη στο ρόλο της Τζένη.


Στην πραγματικότητα η "Όπερα της πεντάρας" ήταν μια παρωδία όπερας, καθώς ο Μπρέχτ είχε στόχο να ασκήσει κριτική για την αστική τάξη, η ειρωνεία και η αντίφαση είναι ενσωματωμένα σε κάθε πράξη του έργου αυτού. Σκηνικό της, είνα ο υπόκοσμος του Λονδίνου της Βικτωριανής Εποχής και πρωταγωνιστής της, ο περιβόητος Μακχίθ (Μάκι Μέσερ ή Μακ ο Μαχαιροβγάλτης). Ο Μπρέχτ προβάλλει ότι τα πάντα μπορούν να γίνουν "εμπόριο", ακόμα και η ελεημοσύνη προς τους φτωχούς, έτσι στο μαγαζί-βιτρίνα του Τζόναθαν Πίτσαμ, του αφεντικού των ζητιάνων του Λονδίνου, τους  πουλάει προστασία, τους εκμεταλλεύεται και διεκδικεί μερίδιο από τα χρήματα που κερδίζουν. Ο Πίτσαμ ανακαλύπτει όμως ότι η κόρη του, η Πόλι, έχει μπλέξει με τον περιβόητο κακοποιό Μακχίθ. Η ίδια η Πόλι το ίδιο βράδυ παντρεύεται το Μακχίθ σε ένα σταύλο και διασκεδάζει μαζί με τη συμμορία του. Γυρίζοντας σπίτι, ανακοινώνει στους γονείς της το γάμο της, αλλά και το ότι ο αρχηγός της αστυνομίας Τάιγκερ Μπράουν διασκέδασε μαζί τους. Ο γάμος αυτός εξοργίζει τον πατέρα της, ο οποίος πασχίζει να στείλει τον Μακχίθ στην κρεμάλα. Η Πόλι αναφέρει στο Μακίθ τις προσπάθειες του πατέρα της κι αυτός αποφασίζει να φύγει από το Λονδίνο. Πρωτού όμως φύγει συναντά την πρώην αγαπημένη του Τζένη, αλλά αυτή θα τον καταδώσει στην Αστυνομία. Ο Μακχίθ παρά τη παλιά φιλία του με τον αρχηγό της αστυνομίας Μπράουν, συλλαμβάνεται και οδηγείται στη φυλακή. Εκεί εμφανίζονται η Πόλι μαζί με τη Λούσι, την κόρη του Μπράουν, που και αυτή είναι ερωτευμένη με τον Μακχίθ, μεσολαβεί μια σκηνή ζήλιας και τσακωμού. Η Λούσι μηχανορραφεί για την απόδραση του Μακίθ, ενώ ο Πίτσαμ απειλεί τον Μπράουν ότι θα εξαπολύσει όλους τους ζητιάνους του κατά την τελετή στέψης της Βασίλισσας της Αγγλίας, κάτι που βεβαίως θα στοίχιζε τη θέση του. Ο Μπράουν μαθαίνει ότι οι ζητιάνοι έχουν ήδη λάβει θέσεις και ο μόνος τρόπος να σώσει τον ίδιο και τη θέση του στην αστυνομία είναι να τον συλλάβει και πάλι και να τον εκτελέσει. Ο Μακχίθ οδηγείται και πάλι στη φυλακή, αλλά αυτή τη φορά κανείς δεν μπορεί να μαζέψει τόσα πολλά χρήματα για να εξαγοράσει τους φύλακες. Λίγο πριν την εκτέλεση, γίνεται όμως η ανατροπή.
Η Βασίλισσα θα κάνει το θαύμα της.