Γεννήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1925 στην Αθήνα. Η Άλκη Ζέη έζησε ως παιδί στη Σάμο, μαζί με τη μεγαλύτερή της αδελφή, ενόσω η μητέρα της ανάρρωνε από φυματίωση σε σανατόριο στην Πάρνηθα. Επιστρέφοντας στην Αθήνα οικογενειακώς το 1937, φοίτησε αρχικά στην Ιόνιο Σχολή, όπου γνώρισε τη επιστήθια φίλη της και μετέπειτα συγγραφέα Ζωρζ Σαρή, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια του γυμνασίου πήγε στην Σχολή Αηδονοπούλου. Μαζί με τη Ζωρζ Σαρή, καθιέρωσε ένα νέο στυλ στο νεανικό μυθιστόρημα, τόσο από την άποψη του ζωντανού, αυτοβιογραφικού ύφους όσο και της εισαγωγής του πολιτικού, κοινωνικού και ιστορικού στοιχείου στο είδος. Ενώ ήταν μαθήτρια στη Σχολή Αηδονοπούλου συμμετείχε στον όμιλο κουκλοθεάτρου της σχολής της που διεύθυνε η καθηγήτρια τέχνης Ελένη Περράκη-Θεοχάρη. Τότε ξεκίνησε να γράφει έργα για κουκλοθέατρο και ένας από τους χαρακτήρες που δημιούργησε, ο Κλούβιος, έγινε μετέπειτα ένας από τους κυριότερους ήρωες του κουκλοθεάτρου Αθηνών "Μπάρμπα Μυτούσης" που ίδρυσε η Περράκη-Θεοχάρη. Η Άλκη Ζέη καταπιάστηκε με τη πεζογραφία μετά από παρότρυνση της Διδώς Σωτηρίου, η οποία παντρεύτηκε τον θείο της Πλάτωνα Σωτηρίου.
Κατά την περίοδο της κατοχής είχε ενταχθεί στην ΕΠΟΝ, παρακινούμενη από τη Σωτηρίου. Παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία του θεάτρου στην Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και υποκριτική στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου. Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου, με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του ΔΣΕ, ο σύζυγος της που ήταν αριστερός διέφυγε στην Τασκένδη. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά την συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών φρονιμάτων της ιδίας και του συζύγου της. Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε και στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην ΕΣΣΔ συνέχισε το γράψιμο και μια σειρά παιδικών διηγημάτων της δημοσιεύτηκαν στο νεανικό περιοδικό "Νεανική Φωνή". Το πρώτο της μυθιστόρημα, το αυτοβιογραφικό διήγημα "Το καπλάνι της βιτρίνας", γράφτηκε το 1963 στη Μόσχα και αποτελεί έργο σταθμό στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, όντας το πρώτο ίσως παιδικό βιβλίο με πολιτικές αναφορές στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά πάντα μέσα από τα μάτια δύο κοριτσιών. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με τον ερχομό της Χούντας — αυτή τη φορά για το Παρίσι — και να επιστρέψει οριστικά όταν πέσει η δικτατορία. Το 1971 ενώ ήταν αυτοεξόριστη στο Παρίσι έγραψε τον "Μεγάλο περίπατο του Πέτρου", αυτή τη φορά με θέμα την Γερμανική Κατοχή και την Αντίσταση. Ίσως το σημαντικό στα ιστορικά της μυθιστορήματα είναι ότι δεν αποτελούν μια απλή καταγραφή γεγονότων αλλά είναι ζυμωμένα με τα αυτοβιογραφικά βιώματα των ηρώων της.
Η Άλκη Ζέη έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημερών, το βράδυ της 27ης Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 97 ετών.
Στην Άλκη
https://www.youtube.com/watch?v=xXb4vsIvGfM
"Ένα τραγούδι αφιερωμένο στη συγγραφέα Άλκη Ζέη. Τους στίχους έγραψαν οι μαθητές των Γυμνασίων Αγίου Νικολάου, Κριτσάς και Νεάπολης Λασιθίου, και τους επιμελήθηκε η φιλόλογος Κέλλυ Παρασκευά. Μελοποίησε ο καθηγητής Μουσικής Θωμάς Οικονόμου, που δημιούργησε και το παρόν βίντεο, ενώ τη διδασκαλία και τη διεύθυνση της χορωδίας που δημιουργήθηκε από μαθητές των Γυμνασίων ανέλαβε η καθηγήτρια Μουσικής Γιάννα Παπαδάκη." Θωμάς ΟικονόμουΕίμαι Ρωμιά
https://www.youtube.com/watch?v=whfUMJ6zxrQ
Στίχοι: Richelle Dassin / Pierre Leroyer (Απόδοση στα Ελληνικά: Άλκη Ζέη)
Μουσική: Joe Dassin
Εκτέλεση: Μελίνα Μερκούρη
Το καπλάνι της βιτρίνας
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο καπλάνι της βιτρίνας είναι ένα κλασικό, αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη. Γράφτηκε το 1963, ενώ η συγγραφέας βρισκόταν εξόριστη, ως πολιτικός πρόσφυγας, στη Μόσχα. Το 1968 κυκλοφόρησε στα αγγλικά σε μετάφραση του αμερικανού φιλέλληνα Edward Fenton (1918–1996), και δύο χρόνια μετά έλαβε το βραβείο Mildred L. Batchelder του αμερικανικού οργανισμού Association for Library Service to Children (ALSC). Από το 1974 κυκλοφόρησε σε επανειλημμένες ανατυπώσεις ξεπερνώντας συνολικά σε πωλήσεις τα 250.000 αντίτυπα. Το βιβλίο εξακολουθεί να γοητεύει το αναγνωστικό κοινό, σε Ελλάδα και εξωτερικό, καθώς έχει μεταφραστεί σε 23 διαφορετικές ξένες γλώσσες, σε 37 διαφορετικές εκδόσεις.[2] Πρόκειται για το πρώτο δημοσιευμένο μυθιστόρημα της συγγραφέως που την καταξίωσε στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ παραμένει ευπώλητο και σήμερα. Πρόκειται για έργο-σταθμό στην ελληνική λογοτεχνία. Αν και απευθύνεται σε παιδιά και ακολουθεί τις συμβάσεις και το ύφος της παιδικής λογοτεχνίας, καταφέρνει να θίγει ώριμα θέματα και να πραγματοποιεί πολιτικές αναφορές, πρωτοπορώντας στο είδος του.
Η υπόθεση
Κεντρικές ηρωίδες είναι δύο μικρά κορίτσια η Μυρτώ και η Μέλια (Μέλισσα) που μεγαλώνουν στη Σάμο, το 1936. Ο παππούς τους μεγαλώνει τις δύο αδερφές με ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας και να τις γαλουχεί με τις αξίες των αρχαίων Ελλήνων. Το καπλάνι, ένα βαλσαμωμένο αιλουροειδές, που βρίσκεται μέσα στη βιτρίνα του σαλονιού του σπιτιού τους, αποτελεί το αντικείμενο των μαγικών ιστοριών που τους διηγείται ο ξάδερφός τους, ο Νίκος, φοιτητής στην Αθήνα, αλλά και συνωμοτικό μέσο επικοινωνίας μαζί του. Η δικτατορία του Μεταξά όμως θα φέρει τέλος στην παιδική αθωότητα και τα δύο κορίτσια αντιμέτωπα με προβληματισμούς και καταστάσεις, με τις οποίες θα ωριμάσουν.
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου (μυθιστόρημα)
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ μεγάλος περίπατος του Πέτρου είναι παιδικό/εφηβικό μυθιστόρημα της Ελληνίδας πεζογράφου Άλκης Ζέη. Η Ζέη έγραψε το βιβλίο αυτό στο Παρίσι, όπου ζούσε αυτοεξόριστη με την οικογένειά της κατά τα χρόνια της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα από τις εκδόσεις Κέδρος το 1971.
Το μυθιστόρημα παρουσιάζει ένα αγόρι, τον Πέτρο, που στην ηλικία των εννιά ετών ζει τον πόλεμο του 1940 και κατόπιν μεγαλώνει μέσα στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα.
Το α΄ μέρος («Όχι») του βιβλίου ξεκινάει με τον θάνατο του τριζονιού του Πέτρου στις 27 Οκτωβρίου 1940, μια ημέρα πριν την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Την θλίψη του Πέτρου για τον θάνατο του τριζονιού θα την διαδεχθεί ο ενθουσιασμός για τις νίκες του Ελληνικού Στρατού, και αργότερα η πίκρα για την ήττα και την εισβολή των Γερμανών.
Στο β΄ μέρος («Πεινάααω»), όλα αλλάζουν για τον Πέτρο και την οικογένειά του. Όλοι τους ζουν τον πρώτο δύσκολο χειμώνα της Κατοχής. Η πείνα ταλαιπωρεί τον παππού του και σκοτώνει την γιαγιά ενός φίλου του , του Σωτήρη.
Στο γ΄ μέρος («Συσσίτιο»), στο σχολείο του Πέτρου αρχίζουν τα συσσίτια, ενώ ο Πέτρος αρχίζει να συνειδητοποιεί πως αρχίζει η Αντίσταση στους κατακτητές.
Στο δ΄ μέρος («Λευτεριά ή θάνατος»), ο Πέτρος και ο Σωτήρης συμμετέχουν σε αντιστασιακές πράξεις αλλά γνωρίζουν και την βαρβαρότητα των κατακτητών, οι οποίοι θα σκοτώσουν τον φίλο του Πέτρου. Το βιβλίο τελειώνει στις 12 Οκτωβρίου 1944, την επομένη της αποχώρησης των Γερμανών από την Αθήνα. Ο Πέτρος «είναι άντρας πια, δεκατριώ χρονώ»!